Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Οι δύο πρωταγωνίστριες, η Λίλα και η Έλενα, ενήλικες πια, κουβαλάνε στις πλάτες τους μια ζωή γεμάτη περιπέτειες, ανακαλύψεις, αποτυχίες και «αναγεννήσεις». Και οι δύο πάλεψαν σκληρά για να ξεφύγουν από την παιδική τους γειτονιά, αυτή τη φυλακή της συμβατικότητας, της βίας και των ακλόνητων δεσμών.
Η Έλενα έχει γίνει πλέον μια καταξιωμένη συγγραφέας, άφησε πίσω της τη Νάπολη, παντρεύτηκε, απέκτησε δύο κόρες, χώρισε και τώρα επιστρέφει στην πόλη των παιδικών και εφηβικών της χρόνων κυνηγώντας τον νεανικό της έρωτα που εμφανίστηκε και πάλι στη ζωή της.
Η Λίλα, που δεν έφυγε ποτέ από τη Νάπολη, διαπρέπει στον τομέα της πληροφορικής ως επιχειρηματίας, έρχεται σε ρήξη με τους ισχυρούς αδερφούς Σολάρα και είναι πλέον κοινό μυστικό πως αναλαμβάνει η ίδια τα ηνία της γειτονιάς τους.
Η Λίλα και η Έλενα, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, συγκρούονται, ξανασμίγουν, αλληλοεπηρεάζονται και ανακαλύπτουν καινούριες πτυχές της προσωπικότητάς τους και της φιλίας τους, με φόντο την ιστορία της Ιταλίας αλλά και ολόκληρου του κόσμου.

Προσωπική άποψη:
Μετά από αναμονή μηνών, τρία βιβλία, χιλιάδες σελίδες, πολλά γεγονότα, ιστορικά, κοινωνικά, πολιτικά, προσωπικά, και πολλές δεκαετίες να έχουν περάσει απ' όταν ξεκίνησε η αφήγηση αυτού του ιδιότυπου παραμυθιού, έφτασε η ώρα για την "Τετραλογία της Νάπολης" να ρίξει αυλαία. Μια αυλαία που άλλους τους ικανοποίησε, άλλους τους δυσαρέστησε, ενώ κάποιους τρίτους, με μένα ν' ανήκω σε αυτούς, τους άφησε με μια μελαγχολική γεύση στα χείλη και μ' ένα παράπονο, όχι γιατί το βιβλίο αυτό μας στέρησε την αγάπη μας για την ιστορία της Λίλας και της Έλενας, αλλά επειδή θα μπορούσε να μας έχει προσφέρει κάτι περισσότερο. Τι είναι αυτό το περισσότερο; Θα το αναλύσουμε στη συνέχεια...

Τα χρόνια έχουν πια περάσει και η Λίλα και η Έλενα έχουν φτιάξει τις ζωές τους έτσι όπως εκείνες επιθυμούσαν. Τουλάχιστον, αυτό θέλουν να πιστεύουν αφού, όσο κι αν έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τα συμβατικά και ασφυκτικά δεσμά της παλιάς τους γειτονιάς και όλων όσων αυτή πρέσβευε, η κάθε μια έχει τον δικό της καημό να σιγοκαίει μέσα στην καρδιά και στην ψυχή της. Η Έλενα έχει καταξιωθεί στον συγγραφικό κόσμο, έχει αποκτήσει δύο κόρες, αλά ο γάμος της ναυάγησε και σήμερα επιστρέφει στη Νάπολη των νεανικών της χρόνων προκειμένου να διεκδικήσει τον έρωτα εκείνον που την σημάδεψε και που ξάφνου κάνει και πάλι την εμφάνισή του στη ζωή της. Την ίδια στιγμή, η Λίλα, αν και ποτέ της δεν έφυγε από τη Νάπολη, έχει καταφέρει να εδραιώσει τη θέση της στον κόσμο της πληροφορικής, παίρνοντας, ουσιαστικά, στα χέρια της τα ηνία της γειτονιάς της και αποκτώντας πάνω σ' αυτήν μια εξουσία που ούτε καν είχε φανταστεί ποτέ. Και μέσα σ' όλα αυτά, μια χαμένη κόρη, μια φιλία που σιγοκαίει ό,τι κι αν της έχει συμβεί, και δυο καρδιές που αδυνατούν να τιθασεύσουν τα πάθη τους.

Θα ξεκινήσω από τα αρνητικά του βιβλίου, έτσι, για να φύγει το βάρος από πάνω μου και να κλείσω με τα όμορφα της ιστορίας αυτής. Το πρώτο μεγάλο αρνητικό είναι η φλυαρία του. Ναι, η ιστορία και ο τρόπος που η αφήγησή του φτάνει σε 'μας έχει έναν αέρα νοσταλγίας και μας θυμίζει κάτι από τα παλιά, σαν μια ηλικιωμένη γυναίκα να κάθεται στην κουνιστή καρέκλα της αφηγούμενη τη ζωή της, όμως δεν γίνεται να παραβλέψουμε πως, σε αρκετά σημεία, η αφήγηση αυτή γίνεται υπερφίαλη χωρίς να εξυπηρετεί, στην πραγματικότητα, κάποιον ουσιαστικό σκοπό. Το γεγονός αυτό δεν στέκεται μεν αρκετά ικανό ώστε να μειώσει το συναίσθημά μας απέναντι στην ιστορία, αλλά κακά τα ψέματα, υπάρχουν στιγμές που πιάνουμε τον εαυτό μας να κουράζεται και να σκέφτεται πως θα θέλαμε να περάσουμε στο προκείμενο. Από 'κει και πέρα, θεωρώ πολύ δύσκολο το να μην θυμώσει κανείς με τη Λένα, αν και αυτό που τροφοδοτεί ακόμα περισσότερο τα όποια αρνητικά συναισθήματά μας απέναντί της, είναι το ότι η Λίλα μοιάζει να μην έχει, προς το τέλος, το χώρο και το χρόνο που πραγματικά της αναλογεί.

Στα θετικά, τώρα, βρίσκεται η ανάπτυξη του πίσω κείμενου, αλλά και το εκτενέστερο ξεδίπλωμα των πιο μύχιων πτυχών της ψυχοσύνθεσης των ηρωίδων μας, που αν και έχουν περάσει πολλά κι έχουν αλλάξει μες το πέρασμα των χρόνων, που ακόμα κι αν η φιλία τους δοκιμάστηκε λόγω της απόστασης μεταξύ τους και των προσωπικών τους αποφάσεων που τις έσπρωξαν στο ν' ακολουθήσουν εκ διαμέτρου αντίθετα μονοπάτια στο δρόμο της ζωής τους, κάπου βαθιά μέσα τους, παραμένουν εκείνα τα μικρά κορίτσια που γνωρίσαμε στο πρώτο μέρος της τετραλογίας. Η φιλία τους δομήθηκε και αποδομήθηκε όσο η ιστορία αυτή ξεδιπλωνόταν, για να φτάσει στην κορύφωσή της να τις χωρίσει οριστικά, όχι όμως και τα βαθιά και πηγαία συναισθήματα της μίας για την άλλη, παρά τις όποιες αντιζηλίες, κακές στιγμές και θαλερές σκέψεις που μπορεί να την σκίασαν κατά συνθήκες. Γιατί, στο τέλος, ό,τι κι αν συνέβη, τόσο στις ίδιες, αναμεταξύ τους ή μη, όσο και στις ζωές τους, η φιλία του παραμένει ένα τεράστιο κεφάλαιο που τις έχει σημαδέψει και τις έχει καθορίσει.

Κλείνοντας, και κρίνοντας συνολικά, πλέον, το έργο αυτό, θα ήθελα να πω πως η "Τετραλογία της Νάπολης", ακόμα κι αν μας δυσαρέστησε σε κάποια σημεία της, παραμένει μια δυνατή ιστορία που αναδεικνύει τη γυναικεία φύση, σε όλες τις προεκτάσεις της, τη γυναικεία φιλία και τη δύναμη αυτής, μα πάνω απ' όλα, τη δύναμη του ανθρώπου απέναντι στα δεινά της ζωής και τη θέλησή του να διεκδικήσει το καλύτερο για εκείνον, άσχετα από το αν θα καταφέρει να το φτάσει ή να πραγματώσει τα όνειρά του. Γιατί, καμιά φορά, σημασία δεν έχει ο προορισμός, αλλά το πως θα φτάσεις στο τέλος αυτού, ποια διαδρομή θ' ακολουθήσεις και τι θα διδαχθείς μέσα από τα βήματά σου σε αυτήν. Θα ήθελα η Λίλα να είχε περισσότερο χρόνο, όπως προείπα, και το φινάλε της να ήταν πιο ξεκάθαρο, με τη Ferrante να είχε τα κότσια να μας πει την πλήρη αλήθεια της, όμως, παρ' όλα ταύτα, θα κρατήσω αυτή τη γλυκιά συγκίνηση και την τρυφερότητα που μου προκάλεσε, όχι το βιβλίο ως βιβλίο, αλλά το έργο ως σύνολο.
Βαθμολογία 8/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Elena Ferrante
Μεταφραστής: Δότση Δήμητρα
Εκδόσεις: Πατάκης
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2016
Αρ. σελίδων: 576
ISBN: 978-960-16-7300-4