Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Έξι μέρες πριν, ήταν από τους πρώτους που περπάτησαν στον 'Aρη. Τώρα φαίνεται πως θα είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα πεθάνει εκεί.
Ο αστροναύτης Μαρκ Γουάτνι ξυπνάει τραυματισμένος και μόνος, μέσα σε μια αμμοθύελλα. Τα υπόλοιπα μέλη της τρίτης διαστημικής αποστολής στον πλανήτη Αρη τον θεώρησαν νεκρό και τον εγκατέλειψαν, σύμφωνα με το πρωτόκολλο της NASA. Οι πιθανότητές του τώρα να επιζήσει είναι ανύπαρκτες.
Όμως ο Μαρκ δεν το βάζει κάτω. Συνδυάζοντας μοναδικά την ευρηματικότητα με την επιστημονική γνώση, μας αφήνει άφωνους για τις δυνατότητες του είδους μας να επιβιώνει.
Θα μπορέσει να ξεπεράσει τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που παρουσιάζονται κάθε στιγμή μπροστά του;

Προσωπική άποψη:
Ο Andy Weir, μηχανικός λογισμικού στο επάγγελμα άρα άνθρωπος του προγραμματισμού, είχε μία καταπληκτική ιδέα που τον οδήγησε στην συγγραφή ενός εκ των πλέον εμπορικών βιβλίων που εκδόθηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και που έφτασε μέχρι και να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη, αφού δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Άλλωστε, το Hollywood, τα τελευταία χρόνια δεν χάνει ευκαιρία να υπερτονίσει την εμμονή του με τα σενάρια που σχετίζονται με το διάστημα -αλλά και με τους διάφορους χαμένους σε αυτό. Το "The Martian", λοιπόν, κυκλοφόρησε και στη χώρα μας, από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, με τίτλο "Άνθρωπος στον Άρη" και φυσικά δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο. Όμως, τελικά, είναι αυτό που περιμέναμε ή μήπως όχι;

Ο Μαρκ είναι ένας αστροναύτης που κατά την διάρκεια μιας αποστολής στον Άρη -όντας ένας από τους πρώτους ανθρώπους που πάτησαν το πόδι τους πάνω στον Κόκκινο Πλανήτη-, βρίσκεται εν μέσω μιας αμμοθύελλας που τον αναγκάζει να χωριστεί από τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής. Η ομάδα του, ακολουθώντας το πρωτόκολλο που ορίζει η ΝΑΣΑ για παρόμοιες περιπτώσεις, θεωρεί τον Μαρκ νεκρό και αποχωρεί από τον Άρη, με τον Μαρκ να μένει πίσω, μόνος και τραυματισμένος, καταδικασμένος να πεθάνει αφού οι πιθανότητες επιβίωσής του είναι μηδαμινές. Όμως εκείνος είναι αποφασισμένος να μην το βάλει κάτω και να μην εγκαταλείψει την προσπάθειά του να κρατηθεί στη ζωή για άλλες 1357 ημέρες, τόσες όσες απαιτούνται να περάσουν μέχρι η επόμενη αποστολή να φτάσει στον πλανήτη.

Όπως ήδη προανέφερα, ο Andy Weir έχει μία πολύ συγκεκριμένη επαγγελματική ταυτότητα, η οποία και χαρακτηρίζεται από ορισμένα στοιχεία που στο επάγγελμά του μπορεί να είναι απαραίτητα για να είναι κανείς καλός, συγγραφικά όμως δεν αποδίδουν. Τι θέλω να πω με αυτό... Ο Weir είναι ένας άνθρωπος που -κατά πως φαίνεται- τα πάντα στη ζωή του λειτουργούν με πρόγραμμα και κάθε τι εξαρτάται από μια σειρά αλγορίθμων που οδηγούν αναπόφευκτα στο άλφα ή στο βήτα αποτέλεσμα. Επίσης, είναι ξεκάθαρη η εμμονική του αγάπη με το διάστημα αλλά και η έρευνα που έχει κάνει προκειμένου να συλλέξει τις επιστημονικές πληροφορίες που απαιτούνται για την συγγραφή ενός βιβλίου όπως το συγκεκριμένο. Αν, λοιπόν, μιλούσαμε για ένα στείρο επιστημονικό δοκίμιο, το πάντρεμα αυτών των δύο μπορεί να ήταν ενδιαφέρον. Όμως μιλάμε για ένα λογοτεχνικό κείμενο και το να επιδεικνύεις με φλύαρο και κουραστικό τρόπο της γνώσεις σου, δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετό.

Και ας περάσουμε στον Μαρκ που αναπόφευκτα διεκδικεί τον περισσότερο αφηγηματικό χρόνο -πράγμα λογικό αν αναλογιστούμε την υπόθεση του βιβλίου- και που αν και θα μπορούσε να είναι ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον και πολυδιάστατος χαρακτήρας, καταλήγει να είναι πιο επίπεδος και από τον πάτο ενός ταψιού. Υποτίθεται πως έχει εγκαταλειφθεί στον Άρη... Πως οι πιθανότητές του να επιβιώσει είναι μικρότερες από εκείνες του να σταματήσω εγώ να τρώω 58.000 γλυκά την ημέρα... Θα έπρεπε, λοιπόν, να είναι ένας άνθρωπος που παρά την θετικότητα και την αισιοδοξία που τον χαρακτηρίζει, να περνάει από διάφορα στάδια γιατί... γιατί έτσι είναι οι άνθρωποι. Ακόμα και σε λιγότερο δύσκολες καταστάσεις, ο άνθρωπος είναι ένα σκεπτόμενο μεν ον, που δεν παύει να νιώθει τα πάντα στο έπακρο. Πόνο, θυμό, λύπη, απελπισία, ελπίδα, χαρά, κυνικότητα... Δεκάδες χιλιάδες συναισθήματα που μπορούν να εκδηλωθούν με άλλους τόσους τρόπους και σε άλλες τόσες διαστάσεις. Όχι όμως ο Μαρκ, που αντιμετωπίζει το δράμα του με μια στωικότητα και με μια μόνιμη ηρεμία που δεν ταιριάζει ούτε καν στο Βούδα.

Τέλος, είναι το θέμα της δράσης που όχι, καθόλου περιορισμένη δεν θα έπρεπε να είναι δεδομένου ότι ο Μαρκ έχει βρεθεί μόνος του -αυτός και ο πόνος του- σε έναν εξαιρετικά αφιλόξενο πλανήτη, με συνθήκες που δεν εξυπηρετούν την διαβίωση του ανθρώπου. Και όμως, ο Weir καταφέρνει να καταστρέψει την ευκαιρία του να γράψει ένα αγωνιώδες θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, προτιμώντας να καταναλώσει σελίδες χαρτιού και μελάνι προκειμένου να κάνει επίδειξη των γνώσεών του και μεταφέροντάς μας βήμα προς βήμα την επικίνδυνη αποστολή του Μαρκ να φυτέψει πατάτες -και ούτε καν ένας εξωγήινος δεν του την έπεσε να τις κλέψει, έτσι, για το σασπένς-, αφήνοντας τον ήρωά του να αναλώνεται σε ακατάπαυστες μονολογίες και χαζοχαρούμενα χιουμοριστικά -δήθεν- τσιτάτα, που μπορεί να ήταν αστεία στα 80's σήμερα όμως είναι εντελώς παρωχημένα και στερούνται παντελώς έμπνευσης και πρωτοτυπίας. Όπως αντιλαμβάνεστε, τίποτα πραγματικά δραματικό ή αγωνιώδες δεν συμβαίνει κι εμείς, ως αναγνώστες, μένουμε με την όρεξη.

Δυστυχώς, το "Άνθρωπος στον Άρη" είναι ένα βιβλίο που αν και δεν στερείται έμπνευσης και φαντασίας, στερείται λογοτεχνικότητας και καλής διαχείρισης των ιδεών του συγγραφέα. Ο Weir δεν είναι λογοτέχνης και με την άνευρη και μηχανική του γλώσσα και σκέψη, δεν νομίζω πως μπορεί και να γίνει. Όταν δεν τολμάς να ρισκάρεις και να προσπαθήσεις να καλλιεργήσεις ένα κλίμα αγωνίας -ειδικά όταν έχεις ένα τόσο περιπετειώδες υπόβαθρο όπως στην προκειμένη περίπτωση- και προτιμάς να θάψεις τις όποιες προοπτικές της ιστορίας σου κάτω από το πέπλο της εγωπαθούς επιδειξιομανίας σου τότε, πολύ απλά, δεν κάνεις γι' αυτή τη δουλειά. Πιθανολογώ πως η κινηματογραφική του μεταφορά -που ακόμα δεν έχω καταφέρει να παρακολουθήσω- θα είναι πολύ καλύτερη, πράγμα αρκετά λογικό αφού θα είναι εύκολο για έναν σεναριογράφο να αποτυπώσει την ουσία και να αποφύγει επιστημονικές και τεχνολογικές λεπτομέρειες που κουράζουν, δεν ενδιαφέρουν στην πραγματικότητα κανέναν και δεν εξυπηρετούν κανέναν ουσιαστικό σκοπό.
Βαθμολογία 5/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Andy Weir
Μεταφραστής: Χαρβάτης Κώστας
Εκδόσεις: Πλατύπους
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2014
Αρ. σελίδων: 432
ISBN: 978-960-569-269-8