Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Τοπ Καπί. Το σεράι της αυτοκρατορίας που διοικήθηκε για πεντακόσια χρόνια αδιάλειπτα από την ίδια δυναστεία - της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δέκατος έβδομος αιώνας. Εποχή του Ιμπραήμ (1640-1648).
Ο Λιβανελί χρησιμοποιεί τα πραγματικά γεγονότα, χωρίς όμως να τα τοποθετεί στο χρόνο και χωρίς να αναφέρει ονόματα, ώστε το έργο να έχει την ελευθερία του μυθιστορήματος. Έτσι, το ταξίδι είναι αληθινό. Πιο αληθινό ακόμα γιατί οδηγός του είναι ο Αρχιευνούχος του χαρεμιού, ο άνθρωπος που έχει υπό τον έλεγχό του το χαρέμι και κινείται πιο άνετα από κάθε άλλον μέσα στα ανάκτορα... ένας ήρωας στο πλάι της εξουσίας, συνθλιμμένος από αυτή. Κάποτε ηρωικός, άλλοτε απόλυτα φοβισμένος.

Προσωπική άποψη:
Ο Zülfü Livaneli, όπως αναφέραμε και σε άλλη ανάρτηση λίγες μέρες νωρίτερα, είναι ένας Τούρκος συγγραφέας που χαίρει παγκόσμιας αναγνώρισης και που τα έργα του, στην πλειοψηφία τους, χαρακτηρίζονται από το ιστορικό στοιχείο, που είναι κυρίαρχο, και που χρησιμοποιείται ως βασικός άξονας μιας όχι και τόσο, τελικά, μυθιστορηματικής αφήγησης, αλλά της αφήγησης μιας ιστορίας που φαντάζει, ή και που θα μπορούσε να είναι, αληθινή. Μια τέτοια ιστορία είναι και αυτή του "Μεγάλου ευνούχου της Κωνσταντινούπολης", η οποία μου προκάλεσε ποικίλα και ανάμεικτα συναισθήματα, αφήνοντάς με να παλεύω με μια εσωτερική σύγκρουση για αρκετή ώρα αφότου είχα κλείσει το βιβλίο.

Η ιστορία μας μεταφέρει στην οχταετία μεταξύ 1640 και 1648, τότε που ο Ιμπραήμ ήταν κυρίαρχος και μεγάλος Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία καταδυνάστευσε ανθρώπους και έθνη, σκορπώντας το φόβο και το θάνατο. Μια εποχή σκληρή και αδυσώπητη που η έννοιες όπως ελευθερία και προσωπικές επιλογές δεν είχα θέση στις ζωές των ανθρώπων. Μια εποχή που, ειδικά για εμάς τους Έλληνες, νομίζω, πέραν από το ευρύτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει, έχει μία ακόμα βαθύτερη σημασία, δεδομένου ότι ως λαός και ως έθνος ζήσαμε υπό τον ζυγό της φέροντας κατάλοιπα μέχρι και σήμερα. Ο Livaneli, λοιπόν, αποφασίζει να μας ταξιδέψει στο χρόνο και στο χώρο, αλλά και στις αλήθειες που κρύβουν αυτοί, όχι ως αφηγητής, αλλά ως παρατηρητής του ευνούχου του, που ναι μεν ο ίδιος έπλασε, αλλά φαντάζει σαν να μην το καθοδηγεί παρά να πορεύεται μόνος του.

Η επιλογή του Livaneli να ορίσει ως πρωταγωνιστή του τον αρχιευνούχο του παλατιού, διόλου τυχαία δεν είναι και πιστεύω πως αξίζει βαθύτερης προσοχής και ανάλυσης. Ευνούχος είναι ο άνθρωπος εκείνος που του έχεις στερήσει ένα κομμάτι του σώματός του προκειμένου να μπορείς να αισθάνεσαι ασφαλής δίπλα του. Έτσι, ο πρωταγωνιστής μας, εξαιτίας του ακρωτηριασμού του αυτού, φαντάζει ακίνδυνος και μπορεί να μετακινείται ελεύθερα μέσα στο παλάτι, χωρίς έλεγχο, χωρίς περιορισμούς και έτσι, έχει την μοναδική ικανότητα να είναι σιωπηλός μάρτυρας των πάντων. Όμως, ο ευνουχισμός του, είναι μόνο σωματικός. Ποτέ δεν θα γίνει πνευματικός, ούτε συναισθηματικός. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στο κείμενο, ο ευνούχος χάνει ένα μέρος του σώματός του, όχι το πάθος που συνοδεύει αυτό. Απλά, δεν μπορεί να το εκφράσει, παρά μονάχα να το βιώνει εσωτερικά με όλο του το είναι. Και το πάθος μπορεί να έχει χίλια πρόσωπα και χίλιες ερμηνείες.

Το μυθιστόρημα αυτό, αν και δεν είναι για όλους, αν και δεν το περιμένεις όταν ξεκινάς να το διαβάζεις, καταλήγει να σου κλέψει την ανάσα και μάλιστα, όχι μόνο μία φορά. Σε ταξιδεύει σε έναν κόσμο σκληρό και άγριο, που η βιαιότητα βασιλεύει κάτω από χρυσοποίκιλτα υφάσματα και αστραφτερά κοσμήματα, πίσω από συγκαταβατικά χαμόγελα και τον φαινομενικό πλούτο μιας Αυτοκρατορίας που δεν υπολογίζει τίποτα και ενός Σουλτάνου που στα μάτια του, μια ανθρώπινη ζωή, είναι ίση με ένα μηδενικό. Και όμως, ο Livaneli, χάρη στον ευνούχο του, καταφέρνει να αποτυπώσει με οξυδέρκεια όλες εκείνες τις μικρές λεπτομέρειες που καθιστούν την παραστατικότητα και την περιγραφικότητα της αφήγησης ιδιαίτερη, αλλά και να εμβαθύνει στον εσωτερικό κόσμο των χαρακτήρων του, εκεί που η αποφασιστικότητα συγκρούεται με τον φόβο, και εκεί που το σκοτάδι συναντά το φως για βνα γεννηθεί η ελπίδα.
Βαθμολογία 8/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Zülfü Livaneli
Μεταφραστής: Καράογλαν Φραγκώ
Εκδόσεις: Πατάκη
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2013
Αρ. σελίδων: 190
ISBN: 978-960-378-374-9