«Δεν ανήκω σε κανένα κόµµα και σε καµιά πολιτική οργάνωση. Δεν είµαι µέλος καµιάς εκκλησίας. Δεν είµαι οπαδός καµιάς θρησκείας. Όπως το ’χω ξαναπεί, Δεσµώτης τήδε ίσταµαι τοις ένδον ρήµασι πειθόµενος. Έχοντας περάσει από τα ξερονήσια και τις φυλακές, νιώθω πως είµαι συγκρατούµενος όχι µόνο µε όσους υποφέρουν στα φασιστικά στρατόπεδα, µα και µε όσους βασανίζονται στο Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Νιώθω αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος µε όσους αγωνίστηκαν, αγωνίζονται και θα αγωνιστούν εναντίον όλων των τυράννων, εστεµµένων και τραγιασκοφόρων, εναντίον όλων των δεσποτών, γαλονάδων και ρασοφόρων». Από τα «Ένδον ρήµατα».
Δεκατρία κείµενα µε σκέψεις και απόψεις. Για την ορθογραφία, για την έκφραση και το θέµα στη λογοτεχνία, για τις µεταφράσεις, για τους ποιητές και τα βραβεία· για τον Μαγιακόβσκι και τον Έρενµπουργκ, για τη σοβιετική σκέψη· για την πολιτική. Κείµενα δηµοσιευµένα σε διάστηµα σαράντα χρόνων (1937-1975), στα περιοδικά «Νεοελληνικά Γράµµατα», «Καλλιτεχνικά Νέα», «Καινούρια Εποχή», «Επιθεώρηση Τέχνης», «Εποχές» κ.ά., στα οποία ο συγγραφέας του Κιβωτίου συµπεριέλαβε ένα θεατρικό έργο και ένα σενάριο, όλα παραδείγµατα της αδογµάτιστης σκέψης του.
Δευτέρα. Κοιµήθηκα πολύ αργά την προηγουµένη. Σηκώθηκα πολύ νωρίς. Ανεβαίνουµε το λιµάνι της Νέας Υόρκης. Καταπληκτικό θέαµα παρά την καταχνιά ή και εξαιτίας της. Εδώ βρίσκονται η τάξη, η εξουσία, η οικονοµική ισχύς. Η καρδιά τρέµει µπροστά σε τόση θαυµαστή απανθρωπιά. Αποβιβάζοµαι τελικά στις 11 το πρωί µετά από πολλαπλές διατυπώσεις που έχουν να κάνουν µόνο µ’ εµένα, µια και είµαι ο µοναδικός ανάµεσα σε όλους τους επιβάτες που τον αντιµετωπίζουν σαν ύποπτο. Ο αξιωµατικός της Υπηρεσίας Μετανάστευσης ζητά τελικά συγγνώµη που µε καθυστέρησε τόσο πολύ. Ήµουν υποχρεωµένος, αλλά δεν µπορώ να σας εξηγήσω τον λόγο.
Αργά τη νύχτα, πάνω στο κοιµισµένο πλοίο, κοιτάζω το σκοτάδι. Η περίεργη σελήνη του νότιου ηµισφαιρίου, πεπλατυσµένη στην κορυφή της, φωτίζει τα νερά προς τη µεριά του Νότου. Φανταζόµαστε αυτά τα χιλιάδες χιλιόµετρα, αυτές τις µοναξιές όπου τα βαθιά και λαµπερά νερά έχουν την όψη µιας ελαιώδους γης. Αυτό τουλάχιστον θα ήταν η γαλήνη.
Ο Αλµπέρ Καµύ ταξίδεψε στις ΗΠΑ από τον Μάρτιο µέχρι τον Μάιο του 1946 και ύστερα στη Νότια Αµερική από τον Ιούνιο µέχρι τον Αύγουστο του 1949. Το ύφος στα δυο ηµερολόγια διαφέρει αισθητά. Στη Βόρεια Αµερική πηγαίνει ως δηµοσιογράφος που ανακαλύπτει, µε βλέµµα άλλοτε γεµάτο θαυµασµό και άλλοτε επικριτικό, την υπερβολή του Νέου Κόσµου. Ωστόσο, δεν ξεχνά τις τότε προτεραιότητές του και, κυρίως, την Πανούκλα. Στη Νότια Αµερική ταξιδεύει σαν επίσηµος καλεσµένος, σαν µια διασηµότητα, ενώ προοδευτικά υποψιάζεται έναν νέο παροξυσµό φυµατίωσης. Η διαδροµή του είναι παράλληλη µε τη διαδροµή της αρρώστιας του, που την ανακαλύπτει εκ νέου...
«Αν μπορούσε να δώσει μια εικόνα του μέλλοντος, θα παρουσίαζε μια κοινωνία ζώων που θα είχαν απαλλαγεί από τη φοβία της πείνας και του βούρδουλα, που θα ήταν όλα ίσα, που θα δούλευε το καθένα κατά τις δυνάμεις του, όπου τα δυνατά θα προστάτευαν τα αδύνατα… Αντί για όλ’ αυτά –χωρίς καν να βρίσκει για ποιο λόγο– έφτασαν στο σημείο να μην τολμούν να πουν τη γνώμη τους, να βλέπουν άγρια σκυλιά να περιφέρονται απειλητικά παντού και τους συντρόφους τους να κομματιάζονται αφού πρώτα ομολογούσαν φοβερά κρίματα».
Τα ζώα μιας φάρμας αντιδρούν στην κακομεταχείριση και προχωρούν σε κατάληψη του αγροκτήματος· σχεδιάζουν να δημιουργήσουν έναν παράδεισο δικαιοσύνης, προόδου και ισότητας. Έτσι ξεκινά η διασημότερη πολιτική αλληγορία του 20ού αιώνα η οποία περιγράφει την ιστορία μιας επανάστασης ενάντια στην τυραννία, που πήγε στραβά — και οδήγησε σε ένα άθλιο και τρομακτικό ολοκληρωτικό καθεστώς.
Η Φάρμα των ζώων διαβάστηκε ως σχόλιο για τη σταλινική Σοβιετική Ένωση και παραμένει επίκαιρη: μια διεισδυτική σάτιρα για την εξουσία που διαφθείρει και για τις απολυταρχικές πρακτικές.
Μια πρωταπριλιά, το ατµόπλοιο «Φιντέλ» ταξιδεύει στον Μισισιπή• είναι –σε αντίστιξη µε το όνοµά του που σηµαίνει «πιστός»– γεµάτο απατεώνες. Ή µήπως πρόκειται απλώς για έναν µεγάλο απατεώνα, που διαρκώς µεταµορφώνεται, έναν άντρα που, αλλάζοντας ταυτότητα, προσπαθεί να κερδίσει την εµπιστοσύνη των συνεπιβατών του για να τους εξαπατήσει; Εµφανίζεται άλλοτε σαν ζητιάνος, άλλοτε σαν επιτυχηµένος επιχειρηµατίας, άλλοτε σαν φιλάνθρωπος και άλλοτε σαν κοσµοπολίτης τζέντλεµαν. Κανείς δεν ξέρει ποιος στ’ αλήθεια είναι, ούτε γιατί ακριβώς το κάνει αυτό. Η παραπλάνηση των άλλων εκ µέρους του φαντάζει αυτοσκοπός.
Ένα µυθιστόρηµα για τις περσόνες που υιοθετούν οι άνθρωποι, κατασκευάζοντας την ταυτότητα που επιλέγουν κατά περίσταση. Μια πολυεπίπεδη κατεδαφιστική κοινωνική σάτιρα από την αριστοτεχνική πένα του συγγραφέα του Μόµπυ Ντικ, γραµµένη τη δεκαετία πριν από το ξέσπασµα του Αµερικανικού Εµφυλίου. Μια διασκεδαστική εγκυκλοπαίδεια της (µικρο)απάτης, µια αλληγορική πραγµατεία για την «τέχνη της εξαπάτησης». Ένα µυθιστόρηµα για όποιον θέλει πραγµατικά να καταλάβει την καρδιά του σκότους της αµερικανικής κοινωνίας, το οποίο συγκαταλέγεται στην τριάδα των καλύτερων έργων του Μέλβιλ.
Το Επιδημίες και κοινωνία, Νo 1 στον κατάλογο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ με τα βιβλία που πρέπει να διαβάσουμε για να τοποθετήσουμε την πανδημία του κορονοϊού στο σωστό της πλαίσιο, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά ξεσπάσματα λοιμωδών νόσων διαμόρφωσαν την κοινωνία, από τον Μαύρο Θάνατο μέχρι σήμερα. Διεξοδική διερεύνηση του αντίκτυπου των επιδημικών νόσων, το βιβλίο αυτό, που πρωτοκυκλοφόρησε στην Αμερική τον Δεκέμβριο του 2019, αποκαλύπτει με ποιους τρόπους αυτές οι νόσοι όχι μόνο επηρέασαν την ιατρική επιστήμη και τη δημόσια υγεία, αλλά μεταμόρφωσαν επίσης τις τέχνες, τη θρησκεία, την ιστορία των ιδεών και τον πόλεμο. Ο Snowden θίγει θέματα όπως η εξέλιξη των ιατρικών θεραπειών, η λογοτεχνία της πανώλης, η φτώχεια, το περιβάλλον και η μαζική υστερία. Δεν αναπτύσσει μόνο την ιστορική διάσταση νόσων όπως η ευλογιά, η χολέρα και η φυματίωση, αλλά εξετάζει και τις επιπτώσεις πρόσφατων επιδημιών, καθώς και το ζήτημα της παγκόσμιας ετοιμότητας ενώπιον της νέας γενιάς νοσημάτων, ενώ σε έναν νέο πρόλογο πραγματεύεται και την παγκόσμια απειλή της COVID-19.
«Η αρχική έκδοση του βιβλίου συνέπεσε με την εκδήλωση της πανδημίας COVID-19. Για πολλούς, υπήρξε ένα πολύτιμο εγχειρίδιο, ενώ είναι δεδομένο ότι σε αυτό ανέτρεξαν στελέχη του κρατικού μηχανισμού, ακόμη και στο ανώτατο επίπεδο, τα οποία κλήθηκαν να διαχειριστούν πτυχές της πανδημίας στην Ελλάδα. »Το βιβλίο περιλαμβάνει τα κύρια πανδημικά επεισόδια που έχουν καταγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία μαζί με τις βασικές ιστορικές και κοινωνιολογικές τους επιδράσεις. Κυρίως, καθιστά σαφές στον αναγνώστη ότι η κάθε πανδημία άφησε το στίγμα της για πολλά χρόνια μετά το τέλος της. Αρκετές δε άφησαν το στίγμα τους σε καθημερινές συμπεριφορές και αλληλεπιδράσεις έως και σήμερα. [...] Με δεδομένα όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες, το βιβλίο του Frank Snowden αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα συγγράμματα της εποχής που διανύουμε».
Από τον πρόλογο του Κυριάκου Πιερρακάκη
Αναρτήσεις
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου