«Η Συμφωνία που "γκρίζαρε" το Αιγαίο - Από τα Ίμια στη Μαδρίτη» των Μιχάλη Ιγνατίου και Νίκου Μελέτη

Στις 6 Ιουλίου 1997, η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον τότε πρωθυ-πουργό Κώστα Σημίτη έφθανε στη Μαδρίτη για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση δήλωνε ότι δεν υπήρχε κλεισμένο ραντεβού με τον τότε Τούρκο πρόε-δρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Όμως η αμερικανική διπλωματία είχε εργαστεί εντατικά και συστηματικά για σχεδόν 18 μήνες απο την επομένη του επεισοδίου των Ιμίων προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Και το «προ-μαγειρεμένο» κείμενο, όπως οι ίδιοι οι Αμερικανοί το χαρακτηρίζουν στα απόρρητα τηλεγραφήματά τους, είχε ήδη συμφωνηθεί, αρκετές ημέρες πριν, να υπογραφεί στη Μαδρίτη.
Οι διαπραγματεύσεις, τα παζάρια, οι συναντήσεις, το πώς πήρε μορφή η αμερικανι-κή πρωτοβουλία με κατάληξη τη Μαδρίτη, οι τουρκικές «επιρροές», η αμερικανική προσπάθεια να διασφαλιστεί η επιβίωση της Συμφωνίας μετά την υπογραφή της καταγράφονται σε αποκαλυπτικά απόρρητα και εμπιστευτικά αμερικανικά τηλεγρα-φήματα, τα οποία δημοσιεύονται στο βιβλίο.
Η Συμφωνία της Μαδρίτης σφράγισε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς λίγο μετά την απόφαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για το casus belli και μετά το επει-σόδιο των Ιμίων και την προβολή της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», η Ελλάδα έσπευδε να αναγνωρίσει τα «νόμιμα και ζωτικά» συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο και να δεσμευθεί για «αποφυγή μονομερών ενεργειών», έναντι της έωλης, όπως αποδείχθηκε, αναφοράς στην «αποφυγή χρήσης βίας» στις διμερείς σχέσεις και στον «σεβασμό της κυριαρχίας της κάθε πλευράς».
Η δέσμευση για αποφυγή μονομερών ενεργειών οδήγησε τελικά στη μη άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας στο Αιγαίο, και τις συνέπειες αυτής της επιλογής τις βιώνουμε και σημερα με το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Για το «γκρι-ζάρισμα» του Αιγαίου δεν ήταν αρκετό το επεισόδιο των Ιμίων. Χρειάστηκε και η Συμφωνία της Μαδρίτης.