Σε μια εποχή όπου τα διηγήματα δεν θεωρούνται τόσο εμπορικά όσο τα μυθιστορήματα, πόσο εύκολο είναι γι' αυτά το να βρουν εκδοτική στέγη και να σταθούν στην αγορά;
Δεν είναι εύκολο. Αυτό όμως δεν πρέπει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στο να γράφονται διηγήματα. Κάθε ενέργεια και κάθε έργο έχει τη δική του εξέλιξη και δρόμο. Τη δική του «τύχη», ας πούμε. Είναι προτιμότερο νομίζω ο κάθε λογοτέχνης να ασχολείται περισσότερο με το είδος που τον εκφράζει καλύτερα και να παράγει ένα αξιόλογο έργο, παρά να προσπαθήσει -επειδή έτσι επιτάσσει η «μόδα»- να αποδώσει σε κάτι άλλο που πιθανά να έχει ένα μέτριο αποτέλεσμα. Αν και δεν υπάρχουν κανόνες στην έμπνευση… Ο λογοτέχνης μπορεί να πειραματιστεί και αυτό είναι θεμιτό, θα προσπαθήσει να εκφραστεί με όποιο είδος λογοτεχνίας τον αντιπροσωπεύει καλύτερα τη στιγμή που θα αισθανθεί επιτακτική την ανάγκη να αποτυπώσει αυτό που έχει μέσα του και τον κατακλύζει.
Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα της ανθρώπινης ύπαρξης και ποιο το μεγαλύτερο προτέρημά της;
Κατά τον Σαρτρ τα ανθρώπινα όντα δεν μοιάζουν με κανένα άλλο και αυτό γιατί η κάθε ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί να μεταβάλλεται συνεχώς, κατευθυνόμενη προς ένα απροσδιόριστο μέλλον. Αυτό νομίζω πως είναι το μεγαλύτερο προτέρημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η μη παγίωση, η μη στατικότητα, η δυνατότητά μας να εξελισσόμαστε, να αλλάζουμε, χρησιμοποιώντας τα πάντα που μας συνιστούν αλλά και όσα μας περιβάλλουν. Η νοημοσύνη μας και η κριτική μας σκέψη μας κάνουν να ξεχωρίζουμε. Ο Πωλ Βαλερύ είχε πει «γεννήθηκα πολλοί και θα πεθάνω ένας». Αυτό σημαίνει πως ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να γίνει χιλιάδες πράγματα.
Προτιμώ να βλέπω πάντα τη θετική πλευρά των πραγμάτων, δεν εστιάζω στα ελαττώματα, αν και τα λαμβάνω υπόψη μου. Δεν εκλαμβάνουμε, όμως, ως το μεγαλύτερο ελάττωμα της ανθρώπινης ύπαρξης το ίδιο πράγμα όλοι μας.
Στο νέο σας βιβλίο μιλάτε για τους ανθρώπους που... έχουν “γνώσεις” γύρω απ' όλα τα θέματα. Στις ιστορίες αυτές, έστω κι αν φοράνε το πέπλο του χιούμορ, μπορεί να διακρίνει κανείς και μια κάποια ειρωνεία, ή μήπως όχι;
Αρχικά να πούμε πως τα κείμενα αυτά είναι δοκίμια και όχι ιστορίες. Δεν έχουν δηλαδή μυθοπλασία μέσα τους, πραγματεύονται υπαρκτά ζητήματα που αφορούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους όλους μας. Αγγίζουν με διακριτό ένα καλλιεργημένο, ανάλαφρο και χιουμοριστικό λογοτεχνικό ύφος, κοινωνικά -κυρίως- ζητήματα. Είναι σατυρικά, είναι χιουμοριστικά έως και σαρκαστικά κάποιες φορές – σε πολλά διακρίνεται ο αυτοσαρκασμός μάλιστα. Θα διαφωνήσω ως προς την ειρωνεία. Σύμφωνα με τον Αρθούρο Σοπενχάουερ, εάν το αστείο κρύβεται πίσω από το σοβαρό, αυτό είναι ειρωνεία, αν το σοβαρό κρύβεται πίσω από το αστείο, αυτό είναι χιούμορ.
Πιστεύετε πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν γνώμη μόνο για όσα πράγματα κατέχουν, αν όχι στο 100%, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, γιατί αυτό τους δίνει μεγαλύτερα δικαιώματα απ' ότι σε κάποιους άλλους;
Στα περισσότερα λεξικά της ελληνικής γλώσσας ως γνώμη αναφέρεται η άποψη, η αντίληψη που έχει διαμορφώσει κάποιος για ένα θέμα, αυτό που νομίζει κάποιος ότι είναι σωστό και ότι ισχύει. Όλοι, συνεπώς, έχουν συνήθως μια γνώμη για τα θέματα που περιβάλλουν τους ίδιους και τον κοινωνικό τους περίγυρο ή το εύρος των ενδιαφερόντων τους. Όλοι, επίσης, έχουν δικαίωμα σε μια γνώμη ή να αλλάξουν κάποια στιγμή αυτή τη γνώμη. Τίποτα από τα προαναφερθέντα όμως δεν εγγυάται ότι όλων η γνώμη για ένα συγκεκριμένο θέμα είναι και η ορθή. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, οποιοσδήποτε να γνωματεύσει επί ιατρικών ή νομικών θεμάτων, να διδάξει μια ξένη γλώσσα ή φιλοσοφία κ.λπ..
Προσωπικά, λοιπόν, πιστεύω πως ναι, δεν είναι κακό να λέμε πως δεν γνωρίζουμε κάτι και να αναζητούμε τη γνώση που οδηγεί στη γνώμη.
Πώς βλέπετε την κατάσταση της χώρας σήμερα, στην covid εποχή, και πόσο πολύ έχουν επηρεάσει οι νέες συνθήκες όλους μας;
Η χώρα μας, ή καλύτερα, η παγκόσμια κοινότητα σήμερα αντιμετωπίζει μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Είναι σαφώς δύσκολη η συνθήκη που ζούμε όλοι. Έχουμε να διαχειριστούμε το μεγαλύτερο φόβο όλων – αυτόν του θανάτου και δη ενός θανάτου που θα επέλθει οδυνηρά λόγω μιας ασθένειας. Η προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, τη διαχείριση του φόβου αλλά και του αιτίου του, όπως κάθε τι νέο και αδοκίμαστο, έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Η ίδια η κατάσταση που βιώνουμε έχει επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητά μας, μας έχει δυσκολέψει από όλες τις πλευρές και τις απόψεις. Όμως, η παραίτηση δεν είναι επιλογή. Όπως σε κάθε κρίση, έτσι κι εδώ, πρέπει να σταθούμε δυνατοί και να παλέψουμε με πίστη και καρτερία.
Δεν είναι εύκολο. Αυτό όμως δεν πρέπει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στο να γράφονται διηγήματα. Κάθε ενέργεια και κάθε έργο έχει τη δική του εξέλιξη και δρόμο. Τη δική του «τύχη», ας πούμε. Είναι προτιμότερο νομίζω ο κάθε λογοτέχνης να ασχολείται περισσότερο με το είδος που τον εκφράζει καλύτερα και να παράγει ένα αξιόλογο έργο, παρά να προσπαθήσει -επειδή έτσι επιτάσσει η «μόδα»- να αποδώσει σε κάτι άλλο που πιθανά να έχει ένα μέτριο αποτέλεσμα. Αν και δεν υπάρχουν κανόνες στην έμπνευση… Ο λογοτέχνης μπορεί να πειραματιστεί και αυτό είναι θεμιτό, θα προσπαθήσει να εκφραστεί με όποιο είδος λογοτεχνίας τον αντιπροσωπεύει καλύτερα τη στιγμή που θα αισθανθεί επιτακτική την ανάγκη να αποτυπώσει αυτό που έχει μέσα του και τον κατακλύζει.
Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα της ανθρώπινης ύπαρξης και ποιο το μεγαλύτερο προτέρημά της;
Κατά τον Σαρτρ τα ανθρώπινα όντα δεν μοιάζουν με κανένα άλλο και αυτό γιατί η κάθε ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί να μεταβάλλεται συνεχώς, κατευθυνόμενη προς ένα απροσδιόριστο μέλλον. Αυτό νομίζω πως είναι το μεγαλύτερο προτέρημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η μη παγίωση, η μη στατικότητα, η δυνατότητά μας να εξελισσόμαστε, να αλλάζουμε, χρησιμοποιώντας τα πάντα που μας συνιστούν αλλά και όσα μας περιβάλλουν. Η νοημοσύνη μας και η κριτική μας σκέψη μας κάνουν να ξεχωρίζουμε. Ο Πωλ Βαλερύ είχε πει «γεννήθηκα πολλοί και θα πεθάνω ένας». Αυτό σημαίνει πως ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να γίνει χιλιάδες πράγματα.
Προτιμώ να βλέπω πάντα τη θετική πλευρά των πραγμάτων, δεν εστιάζω στα ελαττώματα, αν και τα λαμβάνω υπόψη μου. Δεν εκλαμβάνουμε, όμως, ως το μεγαλύτερο ελάττωμα της ανθρώπινης ύπαρξης το ίδιο πράγμα όλοι μας.
Στο νέο σας βιβλίο μιλάτε για τους ανθρώπους που... έχουν “γνώσεις” γύρω απ' όλα τα θέματα. Στις ιστορίες αυτές, έστω κι αν φοράνε το πέπλο του χιούμορ, μπορεί να διακρίνει κανείς και μια κάποια ειρωνεία, ή μήπως όχι;
Αρχικά να πούμε πως τα κείμενα αυτά είναι δοκίμια και όχι ιστορίες. Δεν έχουν δηλαδή μυθοπλασία μέσα τους, πραγματεύονται υπαρκτά ζητήματα που αφορούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους όλους μας. Αγγίζουν με διακριτό ένα καλλιεργημένο, ανάλαφρο και χιουμοριστικό λογοτεχνικό ύφος, κοινωνικά -κυρίως- ζητήματα. Είναι σατυρικά, είναι χιουμοριστικά έως και σαρκαστικά κάποιες φορές – σε πολλά διακρίνεται ο αυτοσαρκασμός μάλιστα. Θα διαφωνήσω ως προς την ειρωνεία. Σύμφωνα με τον Αρθούρο Σοπενχάουερ, εάν το αστείο κρύβεται πίσω από το σοβαρό, αυτό είναι ειρωνεία, αν το σοβαρό κρύβεται πίσω από το αστείο, αυτό είναι χιούμορ.
Πιστεύετε πως οι άνθρωποι πρέπει να έχουν γνώμη μόνο για όσα πράγματα κατέχουν, αν όχι στο 100%, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, γιατί αυτό τους δίνει μεγαλύτερα δικαιώματα απ' ότι σε κάποιους άλλους;
Στα περισσότερα λεξικά της ελληνικής γλώσσας ως γνώμη αναφέρεται η άποψη, η αντίληψη που έχει διαμορφώσει κάποιος για ένα θέμα, αυτό που νομίζει κάποιος ότι είναι σωστό και ότι ισχύει. Όλοι, συνεπώς, έχουν συνήθως μια γνώμη για τα θέματα που περιβάλλουν τους ίδιους και τον κοινωνικό τους περίγυρο ή το εύρος των ενδιαφερόντων τους. Όλοι, επίσης, έχουν δικαίωμα σε μια γνώμη ή να αλλάξουν κάποια στιγμή αυτή τη γνώμη. Τίποτα από τα προαναφερθέντα όμως δεν εγγυάται ότι όλων η γνώμη για ένα συγκεκριμένο θέμα είναι και η ορθή. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, οποιοσδήποτε να γνωματεύσει επί ιατρικών ή νομικών θεμάτων, να διδάξει μια ξένη γλώσσα ή φιλοσοφία κ.λπ..
Προσωπικά, λοιπόν, πιστεύω πως ναι, δεν είναι κακό να λέμε πως δεν γνωρίζουμε κάτι και να αναζητούμε τη γνώση που οδηγεί στη γνώμη.
Πώς βλέπετε την κατάσταση της χώρας σήμερα, στην covid εποχή, και πόσο πολύ έχουν επηρεάσει οι νέες συνθήκες όλους μας;
Η χώρα μας, ή καλύτερα, η παγκόσμια κοινότητα σήμερα αντιμετωπίζει μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Είναι σαφώς δύσκολη η συνθήκη που ζούμε όλοι. Έχουμε να διαχειριστούμε το μεγαλύτερο φόβο όλων – αυτόν του θανάτου και δη ενός θανάτου που θα επέλθει οδυνηρά λόγω μιας ασθένειας. Η προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, τη διαχείριση του φόβου αλλά και του αιτίου του, όπως κάθε τι νέο και αδοκίμαστο, έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Η ίδια η κατάσταση που βιώνουμε έχει επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητά μας, μας έχει δυσκολέψει από όλες τις πλευρές και τις απόψεις. Όμως, η παραίτηση δεν είναι επιλογή. Όπως σε κάθε κρίση, έτσι κι εδώ, πρέπει να σταθούμε δυνατοί και να παλέψουμε με πίστη και καρτερία.
Βλέπουμε ανθρώπους που μέχρι χθες ήταν φίλοι, να επηρεάζονται και να κατευθύνονται από τα συσσωρευμένα νεύρα τους, κι απλές, καθημερινές συζητήσεις να εξελίσσονται σε μονομαχίες, ειδικά στον χώρο του διαδικτύου. Μπορούν, σύμφωνα με τα υπάρχοντας δεδομένα του σήμερα, αυτές οι σχέσεις να σωθούν και να έχουν την γλυκιά κατάληξη των δικών σας ιστοριών;
Ο άνθρωπος μπορεί τα πάντα. Αρκεί να το θέλει. Ειδικά στις διαπροσωπικές σχέσεις, το φαινόμενο που αναφέρετε έχει λάβει τεράστια έκταση τελευταία. Όταν υπάρχει αλληλοσεβασμός, κατανόηση, όρια, όλα ξεπερνιούνται. Αν προβάλουμε αντί για τον εγωισμό μας την αγάπη μας και λίγη υπομονή, όλα μπορούν να λειανθούν.
Τα τελευταία χρόνια έχετε μετακομίσει και ζείτε μόνιμα στην επαρχία. Πόσο διαφορετική είναι η ζωή σας εκεί; Η αλλαγή αυτή έχει επηρεάσει καθόλου τον τρόπο γραφής σας;
Ζω σε έναν μαγευτικό τόπο που υπεραγαπώ! Η ζωή μου εδώ είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με τη ζωή στην πρωτεύουσα, με τους ταχύτατους ρυθμούς της, τη διαρκή πίεση, το τσιμέντο, το καυσαέριο… Εδώ η ποιότητα της ζωής είναι σαφώς ανώτερη. Αν και είμαι γέννημα θρέμμα της Αθήνας και σαφώς αγαπώ την ιδιαίτερη πατρίδα μου, δεν θα άλλαζα με τίποτα τη ζωή της επαρχίας. Ειδικότερα δε που είμαι άνθρωπος που ασφυκτιώ μακριά από τη φύση. Επιπλέον, ως μητέρα θέλω το παιδί μου να μεγαλώνει σε ένα πιο υγιές και ασφαλές περιβάλλον.
Νομίζω πως πάντα ο τόπος που ζούμε μας επηρεάζει. Σε όλα. Εδώ έχω πιο πολλή γαλήνη, πιο ηρεμία, προσλαμβάνω πιο όμορφες παραστάσεις καθημερινά. Έχω επαφή ουσιαστική με περισσότερους ανθρώπους – πράγμα πολύτιμο.
Ο άνθρωπος μπορεί τα πάντα. Αρκεί να το θέλει. Ειδικά στις διαπροσωπικές σχέσεις, το φαινόμενο που αναφέρετε έχει λάβει τεράστια έκταση τελευταία. Όταν υπάρχει αλληλοσεβασμός, κατανόηση, όρια, όλα ξεπερνιούνται. Αν προβάλουμε αντί για τον εγωισμό μας την αγάπη μας και λίγη υπομονή, όλα μπορούν να λειανθούν.
Τα τελευταία χρόνια έχετε μετακομίσει και ζείτε μόνιμα στην επαρχία. Πόσο διαφορετική είναι η ζωή σας εκεί; Η αλλαγή αυτή έχει επηρεάσει καθόλου τον τρόπο γραφής σας;
Ζω σε έναν μαγευτικό τόπο που υπεραγαπώ! Η ζωή μου εδώ είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με τη ζωή στην πρωτεύουσα, με τους ταχύτατους ρυθμούς της, τη διαρκή πίεση, το τσιμέντο, το καυσαέριο… Εδώ η ποιότητα της ζωής είναι σαφώς ανώτερη. Αν και είμαι γέννημα θρέμμα της Αθήνας και σαφώς αγαπώ την ιδιαίτερη πατρίδα μου, δεν θα άλλαζα με τίποτα τη ζωή της επαρχίας. Ειδικότερα δε που είμαι άνθρωπος που ασφυκτιώ μακριά από τη φύση. Επιπλέον, ως μητέρα θέλω το παιδί μου να μεγαλώνει σε ένα πιο υγιές και ασφαλές περιβάλλον.
Νομίζω πως πάντα ο τόπος που ζούμε μας επηρεάζει. Σε όλα. Εδώ έχω πιο πολλή γαλήνη, πιο ηρεμία, προσλαμβάνω πιο όμορφες παραστάσεις καθημερινά. Έχω επαφή ουσιαστική με περισσότερους ανθρώπους – πράγμα πολύτιμο.
Αναρτήσεις
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου