Μάνη, λίγο πριν το μεγάλο πόλεμο.
Κλειστή κοινωνία, σκληρές εποχές, πιο σκληροί άνθρωποι.
Η θέση της γυναίκας μετέωρη, η αξία της αμφισβητούμενη, οι οικογενειακές αξίες ακλόνητες...
Μέχρι που έρχεται η ώρα της αλήθειας...
"Ποιας αλήθειας απ' όλες", θα πει ο Στάμος, ένας από τους ήρωές μας... και θα έχει απόλυτο δίκιο...
Η αλήθεια που κρύβεται πίσω από τα μεγαλύτερα μυστικά, που ψιθυρίζεται μόνο μέσα από κρυφές ανάσες...
Προσωπική άποψη:
Γνώρισα την Κατερίνα Σωπύλη πριν από μερικά χρόνια σε μια κοινωνική εκδήλωση, και από την πρώτη μας κιόλας επαφή κατάλαβα πως πρόκειται για ένα πλάσμα χαρισματικό και ευαίσθητο, που κρύβει στην καρδιά της πολύ μεγάλη αγάπη, όχι μόνο για την συγγραφή αλλά και για την ίδια τη ζωή. Αυτός ίσως να είναι και ο λόγος που τα έργα της δεν πραγματεύονται τόσο πολύ τον έρωτα, όσο το νόημα της αγάπης στην βαθύτερη και την πιο ουσιαστική έκφρασή της. Γιατί η αγάπη έχει πολλά και διαφορετικά πρόσωπα. Μπορεί να σε εξιλεώσει και να σε οδηγήσει στην απόλυτη ολοκλήρωση και την ίδια στιγμή, μπορεί να σε οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή, σε ένα τέλος με πολλές προεκτάσεις και ακόμα περισσότερες συνέπειες, όχι μόνο για σένα τον ίδιο, αλλά και για τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω σου.
Μια τέτοια ιστορία είναι και οι “Κρυφές ανάσες”. Μια ιστορία που διαδραματίζεται στη Μάνη μιας άλλης εποχής, όπου τα κοινωνικά στερεότυπα και οι αυστηρές οικογενειακές αξίες οδηγούσαν την μεγαλύτερη μερίδα ανθρώπων στο να ζουν μισές ζωές. Ζωές στερημένες, ουσιαστικά ανολοκλήρωτες. Ζωές απομακρυσμένες από πηγαία συναισθήματα που μπορούν να φέρουν στον κάθε άνθρωπο, την πληρότητα και την ευτυχία. Ζωές που καλλιεργούν στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής τα πιο σκοτεινά συναισθήματα που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος. Συναισθήματα που μετουσιώνονται σε τρόπο ζωής, σε μι αρρωστημένη καθημερινή ανάγκη, ακόμα και αν αυτή έρχεται ασυναίσθητα, να υποστηρίξουμε όλα εκείνα που μας γαλούχησαν, μεταμορφώνοντάς τα σε κακούς οδηγούς, αντί σε καλά παραδείγματα προς αποφυγήν.
Η κεντρική ηρωίδα της ιστορίας μας, η Πότα, το μοναδικό κορίτσι της οικογένειάς της, μεγαλώνει μέσα σε έναν αυστηρό οικογενειακό κλοιό. Μοναδικό μέλημα της μητέρας της, να την μεγαλώσει ως μια άξια νύφη που φτάνοντας σε ηλικία γάμου, θα απελευθερώσει την ίδια και το σπιτικό της από το βάρος ενός θηλυκού παιδιού. Και η Πότα, ανήμπορη να αρνηθεί τη μοίρα της, εκπληρώνει το σκοπό της, αποφασισμένη να ζήσει μια ζωή διαφορετική. Μια ζωή που θα της επιστρέψει την αγάπη που στερήθηκε από τους ανθρώπους εκείνους που την μεγάλωσαν. Και όμως, από το πεπρωμένο του δύσκολα ξεφεύγει κανείς, ειδικά όταν η ψυχή του έχει λαβωθεί ανεπανόρθωτα, και οι πληγές της μεταμορφώνονται σε θυμό και μίσος που άδικα ξεσπάει πάνω σε εκείνους που το αξίζουν, αλλά ακόμα και σε εκείνους τους λίγους που πραγματικά την αγάπησαν, αλλά που η ίδια δεν μπόρεσε να διαχειριστεί ποτέ όλα όσα της προσέφεραν. Και έτσι, η Πότα, καταλήγει να λαβώσει ακόμα και την ίδια της την κόρη, πληγώνοντάς της με τον ίδιο τρόπο που πληγώθηκε εκείνη από τη δική της μητέρα, έστω κι αν καμιά τους δεν το άξιζε αυτό.
Επειδή με τη Κατερίνα έχουμε κοινή καταγωγή, έχουμε και κοινές εικόνες και βιώματα. Γιατί μπορεί να έχουμε μεγαλώσει σε μια εποχή διαφορετική από αυτήν που περιγράφει το βιβλίο της, όμως η Μάνη, εκτός από ένας πανέμορφος τόπος, είναι κι ένας σκληρός τόπος με σκληρούς ανθρώπους, όχι γιατί είναι κακοί -το αντίθετο-, αλλά επειδή μεγάλωσαν για γενιές ολόκληρες υπηρετώντας στεγανά που τους κληροδοτήθηκαν και που δεν θα μπορούσαν ποτέ να απαρνηθούν ολότελα. Και όσοι πιστεύουν πως στη Μάνη οι άντρες ορίζουν τα σπιτικά τους, κάνουν λάθος. Οι Μανιάτισες είναι σκληρές γυναίκες, κι αν και κάποια στιγμή υπήρξαν κόρες βάρη των οικογενειών τους, είναι εκείνες που έχουν το τιμόνι στα χέρια τους φτιάχνοντας την δικιά τους οικογένεια. Είναι εκείνες που ορίζουν τις μοίρες των μελών της, που δίνουν κατευθύνσεις, που καλλιεργούν συνειδήσεις και διαμορφώνουν προσωπικότητες. Μια τέτοια γυναίκα υπήρξε και η Πότα, εκπληρώνοντας το πεπρωμένο της από το οποίο δεν μπόρεσε να ξεφύγει όσο κι αν ήθελε, όπως ακριβώς τέτοια γυναίκα υπήρξε και η μητέρα της.
Η Κατερίνα, μέσα από το βιβλίο της αυτό, δεν αφηγείται απλά μια ιστορία, αλλά αποτυπώνει την πραγματικότητα μιας ολόκληρης εποχής, μιας ολόκληρης κοινωνίας, την οποία δομεί και αποδομεί κατά την διάρκεια της αφήγησής της, όπως ακριβώς κάνει και με τους ήρωές της. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κοινωνιολογική ανάλυση μέσα από μυθιστορηματικές προεκτάσεις, που αποτυπώνουν με σκληρή ρεαλιστικότητα την εσωτερική ανάγκη και αλήθειας της ανθρώπινης ύπαρξης και συνείδησης. Άνθρωποι που φέρουν στην πλάτη τους τον σταυρό της ηθικής, που καμιά φορά μπορεί να είναι βαρύς και ασήκωτος και που όμως, οφείλεις να συνεχίσεις να πορεύεσαι με αυτόν. Σκοτεινά μυστικά που οδήγησαν ανθρώπινες ζωές και πεπρωμένα σε μια άβυσσο από την οποία παλεύουν σκληρά να βγουν. Μυστικά καλά κρυμμένα που όμως δεν μπορούν να μείνουν για πάντα στο σκοτάδι γιατί η αλήθεια πάντα βρίσκει τον τρόπο να βγει στο φως και να αποκαλυφθεί, τιμωρώντας ή εξιλεώνοντάς μας.
Η γραφή της Κατερίνας μεστή, δωρική, διεισδυτική. Δεν προσεγγίσει τους ήρωές της επιφανειακά, αλλά τολμάει να καταδυθεί στις πιο σκοτεινές γωνιές του μυαλού, της καρδιάς και της ψυχή τους. Ψυχογραφήματα που αποτυπώνουν σε όλο τους το μεγαλείο τη δύναμη και τις αδυναμίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Ζωές κρυφές, που λαχταρούν για κρυφές ανάσες που θα τους επιτρέψουν να ζήσουν έστω και μια στιγμή ατέρμονης ευτυχίας, ολοκληρώνοντας τον σκοπό της παρουσίας τους στη ζωή αυτή. Στίγματα που δεν μπορείς να αποτινάξεις πάντα από πάνω σου, αλλά που ίσως να πρέπει να τα αποδεχθείς και να τα κάνεις κομμάτι του εαυτού σου για να συνεχίσεις να πορεύεσαι, ευελπιστώντας πως θα έρθει η μέρα εκείνη που θα μπορείς να ανοίξεις τα παράθυρα της καρδιάς σου, αναπνέοντας για πρώτη φορά ελεύθερα και όχι κρυφά.
Βαθμολογία 10/10
Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Σωπύλη Κατερίνα
Εκδόσεις: Όστρια
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2015
Αρ. σελίδων: 298
ISBN: 978-960-604-026-9
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου