Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:

Εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία της γυναίκας που βοήθησε εκατοντάδες παιδιά Εβραίων να δραπετεύσουν από τους ναζί.
Η Εύα Έιμπραμς, μια ηλικιωμένη από τη Φλόριντα που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος, τοποθετεί βιβλία σε ένα ράφι, όταν το βλέμμα της πέφτει σε μια φωτογραφία των New York Times. Παγώνει ολόκληρη· πρόκειται για την εικόνα ενός βιβλίου που έχει να δει πάνω από εξήντα χρόνια – είναι το Βιβλίο των χαμένων ονομάτων. Πλέον φυλάσσεται στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και περιέχει ένα είδος κώδικα, που οι ερευνητές δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν. Η μόνη που γνωρίζει την απάντηση είναι η Εύα· έχει όμως τη δύναμη να έρθει ξανά αντιμέτωπη με τις παλιές της αναμνήσεις;
Το 1942, όταν ήταν τελειόφοιτη φοιτήτρια, η Εύα αναγκάστηκε να αποδράσει από το Παρίσι βρίσκοντας καταφύγιο σε μια μικρή ορεινή πόλη στην Ελεύθερη Ζώνη, όπου ξεκίνησε να πλαστογραφεί ταυτότητες για παιδιά Εβραίων που δραπέτευαν στην ουδέτερη Ελβετία. Η Εύα μαζί με έναν μυστηριώδη και όμορφο πλαστογράφο ονόματι Ρέμι αποφάσισαν ότι έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να διαφυλάξουν τα αληθινά ονόματα των παιδιών, ώστε να θυμούνται την ταυτότητά τους. Τα στοιχεία που έκρυψαν στο Βιβλίο των χαμένων ονομάτων θα γίνουν ακόμα πιο σημαντικά όταν κάποιος θα προδώσει τον αντιστασιακό θύλακά τους.

Προσωπική άποψη:
Πάμπολλες οι ιστορίες αναφορικά με το Ολοκαύτωμα, που έχουν εκδοθεί στη χώρα μας, ειδικά την τελευταία δεκαετία. Καμία απ' αυτές δεν είναι ευχάριστη, όχι πως είναι αυτός ο σκοπός τους. Ανάμεσά τους, υπάρχουν εκείνες που είναι βασισμένες σε αληθινές ιστορίες, γεγονός που τα καθιστά με μεγαλύτερη βαρύτητα από εκείνα που είναι καθαρή μυθοπλασία, επειδή το να γνωρίζεις πως μια αφήγηση βουτηγμένη στην τραγικότητα και τη βία, έχει τις ρίζες της στην πραγματικότητα, από μόνο του είναι αρκετό για να σε κάνει να συγκινηθείς, να πονέσεις, να νιώσεις εκείνο το πλάκωμα στο στήθος που δεν σε αφήνει ν' αναπνεύσεις ελεύθερα. "Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων" δεν αποτελεί εξαίρεση αυτού του κανόνα, προσφέροντάς μας μια ιστορία που σε ορισμένα σημεία μοιάζει με κάποιες άλλες, αλλά που την ίδια στιγμή έχει κάτι νέο, ολόδικό της ν' αφηγηθεί.

Η Εύα Έιμπραμς, στα ογδόντα έξι της χρόνια, εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος σε μια βιβλιοθήκης της Φλόριντα, ζώντας μια ήρεμη ζωή, μακριά από το παρελθόν της, το οποίο και απέκρυψε από την οικογένειά της, για να τους προστατέψει -και όχι μόνο. Η ηρεμία της αυτή, όμως, δεν θα διαρκέσει για πάντα, αφού, όταν θα πέσει στα χέρια της μια εφημερίδα με ένα άρθρο για ένα βιβλίο στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, το οποίο οι ερευνητές προσπαθούν μάταια ν' αποκρυπτογραφήσουν, θα αναστατωθεί, και ο λόγος δεν είναι άλλος απ' το ότι η Εύα γνωρίζει πολύ καλά αυτό το βιβλίο, αλλά και το μεγάλο μυστικό που κρύβει. Γιατί, το 1942, ούσα τελειόφοιτη φοιτήτρια, η Εύα έγινε μέλος του αντιστασιακού αγώνα της Γαλλίας και μαζί με ένα μυστηριώδη και γοητευτικό πλαστογράφο ονόματι Ρέμι, έφτιαχνε πλαστές ταυτότητες για τα παιδιά των Εβραίων που γλίτωσαν απ' τα χέρια των Ναζί, ώστε να τα στείλουν στην Ελβετία, όμως, παράλληλα, ήθελε να διαφυλάξει τα αληθινά ονόματα των παιδιών, που τα συνέδεαν με τις ρίζες τους πριν την καταστροφή. Στοιχεία που υπάρχουν καλά κρυμμένα στις σελίδες αυτού του βιβλίου και που τώρα ζητούν να βγουν στο φως.΄Όμως εκείνη έχει την τόλμη να το κάνει;

"Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων" μιλάει για όλους εκείνους τους καλόψυχους και γενναίους ανθρώπους, που υπηρετώντας την Γαλλική Αντίσταση τα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, έθεσαν σε κίνδυνο τις ζωές τους, προκειμένου να πλαστογραφήσουν έγγραφα για τα εβραιόπουλα που κατάφεραν να ξεφύγουν της ναζιστικής μανίας, βοηθώντας μεταφερθούν σε μέρη όπου θα ήταν πλέον ασφαλή. Μια πράξη βαθιά ανθρώπινη κι αξιέπαινη, που φυσικά ενέχει πολύ μεγάλους κινδύνους και απαιτεί άκρα μυστικότητα η οποία, όμως, είναι πάντοτε δυνατόν να διατηρηθεί; Η αφήγηση ακολουθεί τη μέθοδο της αμφίδρομης αφήγησης, εναλλάσσοντας το παρόν και το παρελθόν, έτσι ώστε να τα συνδέσει, στην τελική πορεία αυτής, για ν' ακολουθήσουν ένα μονοπάτι, που είτε θα τους οδηγήσει στο φως είτε στο απόλυτο σκοτάδι. Αυτή η τεχνική, αν και χρησιμοποιείται σχεδόν σε κάθε ιστορικό μυθιστόρημα, στην προκειμένη περίπτωση λειτουργεί σχεδόν εξαιρετικά, θα τολμούσα να πω, επιτρέποντάς μας όχι μόνο να εμβαθύνονται στην υποϊστορία αυτή της ίδιας της Ιστορίας, αλλά και στους χαρακτήρες αυτής, που κερδίζουν μια θέση στην καρδιά μας χωρίς καν να το προσπαθήσουν.

Όπως προανέφερα στην εισαγωγή μου, τα βιβλία που τοποθετούνται στα χρόνια του Ολοκαυτώματος δεν είναι ευχάριστα ούτε εύκολα, αλλά αντίθετα είναι σκοτεινά, άγρια, βίαια, αποτρόπαια πολλές φορές. Σίγουρα, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι ένα από εκείνα που στηρίζονται στην αποτύπωση όλων αυτών, αφού η δράση του δεν τοποθετείται σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης ή κάτι τέτοιο, το βάρος, όμως, που φέρει δεν είναι μικρότερο. Αντίθετα, συναισθηματικά και ψυχολογικά, καταφέρνει να μας τσακίσει σε πολλά σημεία της αφήγησής του, αφού μέσα από τις σελίδες του αποτυπώνεται ο σπαραχτικός αντίκτυπος που είχαν όλες αυτές οι φρικαλεότητες πάνω σε τόσα πολλά παιδιά, οι γονείς των οποίων συγκεντρώθηκαν και στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τους Ναζί να τους βασανίζουν απάνθρωπα μέχρι και τον θάνατό τους. Γιατί, το άγριο πρόσωπο του πολέμου, με ό,τι αυτός συνεπάγεται, δεν φαίνεται μόνο στις αιματοβαμμένες σελίδες της Ιστορίας, αλλά και σε όσα συντρίμμια άφησε πίσω του αυτός, τσακίζοντας ζωές και σημαδεύοντας ψυχές για πάντα.

Το βιβλίο αυτό είναι σπαραχτικά όμορφο, βαθιά ανθρώπινο κι εξαιρετικά συγκινητικό, καθώς, μέσα από τις αντιστασιακές πράξεις της νεαρής Εύας, αναδύεται το πιο σημαντικό, ίσως, στοιχείο που αφορά τα όσα ακολουθούν έναν πόλεμο, που δεν είναι άλλο απ' το ότι υπήρξαν θύματα και πως αυτά μπορούν να έχουν πολλές μορφές και χιλιάδες πρόσωπα, και πως δεν πρέπει να θυμόμαστε μόνο όσους προκάλεσαν τις κτηνωδίες αυτές, ή έλαβαν μέρος σε αυτές με οποιονδήποτε τρόπο και με κάθε πιθανό αντίκτυπο, μα πάνω απ' όλα δεν πρέπει να λησμονούμε τα θύματα. Το να θυμόμαστε αυτά, ίσως και να είναι το σπουδαιότερο όλων, γιατί όταν δεν λησμονούμε αυτά, τότε δεν λησμονούμε και όλα όσα μπορούν να μας μετατρέψουν σε τέρατα, κάτι που με τη σειρά τους ίσως να μας βοηθήσει στο να μην επαναλάβουμε στο μέλλον όλα εκείνα που αμαύρωσαν την Ιστορία και μαζί με αυτή, την ανθρώπινη συνείδηση και ηθική, που ακροβάτησε επικίνδυνα ανάμεσα στο σωστό και στο λάθος, χωρίς να καταλήξει πάντοτε στο πρέπον άκρο. Ένα βιβλίο με πολλές εντάσεις, συναισθηματικές και όχι μόνο, ίντριγκες κι ανατροπές, που ίσως να τελειώνει λίγο πιο ιδανικά απ' όσο θα 'πρεπε, αλλά από την άλλη, ας υπάρχει και κάτι όμορφο στη μυθοπλασία, για να έρχεται σε κόντρα με τα σκοτάδια της πραγματικότητας.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Kristin Harmel
Μεταφραστής: Γκαρτζονίκα Όλγα
Εκδόσεις: Μίνωας
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 500
ISBN: 978-618-02-1901-2