Στο πιο προσωπικό κείµενο της µακράς πορείας του, ο καθηγητής ευρωπαϊκής ιστορίας Αντώνης Μόλχο εξιστορεί τις περιπέτειες που έζησε από τα τέσσερα µέχρι τα έξι του, όταν οι γονείς του, µε αξιοµνηµόνευτη αυτοθυσία, τον διέσωσαν από τα εγκληµατικά σχέδια των Γερµανών κατακτητών. Μιλά για τη βοήθεια που αυτός και η οικογένειά του έλαβαν από καθηµερινούς ανθρώπους, οι οποίοι, ρισκάροντας την ίδια τους τη ζωή, τους προστάτεψαν. Ο τίτλος του βιβλίου, εµπνευσµένος από το διάσηµο κείµενο της Hannah Arendt, αποτίει φόρο τιµής στους σιωπηλούς αυτούς ήρωες, στη σεµνότητα και στην αυταπάρνησή τους.
Ανασκαλεύοντας τα κοιτάσµατα της προσωπικής του µνήµης, ο συγγραφέας έρχεται διαρκώς αντιµέτωπος µε εναγώνια ερωτήµατα: Τι θυµόµαστε; Πώς θυµόµαστε; Τίνος είναι τελικά οι µνήµες µας; Υπάρχει άραγε ένας µοναδικός και αναλλοίωτος εαυτός τον οποίο κουβαλάµε µέσα µας από τα παιδικά χρόνια µέχρι τα γηρατειά µας;
Ταυτόχρονα, ο Αντώνης Μόλχο επαναθέτει το ζήτηµα της ταυτότητας των Θεσσαλονικιών εβραίων, πριν και αµέσως µετά την Κατοχή. Σε ποιο βαθµό οι εβραίοι θεωρούσαν (ή µπορούσαν να θεωρήσουν) τους εαυτούς τους Έλληνες; Πώς κατόρθωσε ο ίδιος να συµφιλιωθεί µε τις επώδυνες µνήµες; Στην περίπτωσή του, η συνειδητοποίηση του τραύµατος του Ολοκαυτώµατος τον βοήθησε και τον βοηθά να καταλάβει την πορεία της ζωής του.
Θυµάµαι την πρώτη φορά που είδα τον Τούρκο ηγέτη να µιλάει δηµοσίως. Ήταν στις 28 Μαΐου 2004: ο τότε πρωθυπουργός εκφωνούσε οµιλία µε τίτλο «Γιατί η ΕΕ χρειάζεται την Τουρκία» στο κολέγιο St John’s στην Οξφόρδη. Δίπλα στην Καλυψώ Νικολαΐδη, µια Ελληνογαλλίδα καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Πολιτικής, και στον εκλιπόντα Geoffrey Lewis, κοσµήτορα Τουρκικών Σπουδών στην Οξφόρδη, ο Ερντογάν υποσχόταν υπερήφανα ότι θα έκανε «τις ευρωπαϊκές αξίες αξίες της Άγκυρας». Η Ευρώπη, εξηγούσε, δεν ήταν µια «στενά γεωγραφική οντότητα» αλλά µια µετασχηµατιστική ένωση στην οποία η Τουρκία άξιζε να αποκτήσει θέση.
Το µήνυµά του, όµως, ήταν ελπιδοφόρο: η Τουρκία είχε βάλει τα δυνατά της για να προχωρήσει σε δηµοκρατικές µεταρρυθµίσεις, να αντιµετωπίσει τα φαντάσµατα του τουρκικού παρελθόντος, να βελτιώσει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και να επιτύχει οικονοµική ανάπτυξη. Αυτό το βιβλίο ασχολείται µε όσα άλλαξαν δραµατικά σε σύντοµο χρονικό διάστηµα. Γιατί η Τουρκία υπέκυψε στον αυταρχισµό και γιατί απορροφήθηκε από τον εθνικισµό, που την αποµάκρυνε από τη Δύση. Για πολλούς, η απάντηση είναι απλή: ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν…
Στην Τουρκία του Ερντογάν, ο Ντιµίταρ Μπέτσεφ, ειδήµων Διε-θνών Σχέσεων και διδάσκων στο Oxford School of Global and Area Studies, αφηγείται και ερµηνεύει, βήµα προς βήµα, πώς η Τουρκία έχασε την ευρωπαϊκή της προοπτική και υπέκυψε στην αυταρχική πολιτική. Αν και επικεντρώνεται στην εικοσαετία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εµβαθύνει στο παρελθόν και στη φύση της τουρκικής κοινωνίας, η οποία επέτρεψε τη δηµιουργία του σηµερινού προσωποπαγούς καθεστώτος.
"O Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού μόνο τυχαίο γεγονός δεν υπήρξε στην αναγεννημένη ποίησή μας και στην Ιστορία της ελεύθερης νεοελληνικής ζωής. Γράφτηκε τις ώρες που εξελισσόταν η Επανάσταση του 1821, όταν οι καπνοί από τις μάχες είχαν σμίξει με τα πρώτα φανερώματα της νέας ποιητικής δημιουργίας, για ν’ αναστήσουν και πάλι ελεύθερη τη θεϊκιά κι όλη αίματα Πατρίδα. Ο ποιητής είχε ήδη υψωθεί ολόθυμα στην έννοια και στη μορφή της Ελευθερίας και συνέθεσε τον Μάιο του 1823 το διαρκέστερο συνειδησιακό χρέος του ελληνικού λαού να ζήσει πλέον ελεύθερος. Από τότε ως τις μέρες μας, αυτό το άρρηκτο στον χρόνο έργο επικυρώνει διαρκώς ως νεότερο Δημόσιο Σήμα την ελεύθερη εθνική μας υπόσταση. Μέχρι το τέλος του 20ού αι., ο Ύμνος ήταν το πιο πολυμεταφρασμένο νεοελληνικό ποίημα.
Το άλλο μέρος που συναπαρτίζει αυτήν την έκδοση σ’ ένα ενιαίο οργανικό σύνολο είναι τα Προλεγόμενα του Ιάκωβου Πολυλά, του διανοητή και λογοτέχνη που «σαν μέλισσα τρύγησε την ποιητική ουσία του Σολωμού», σύμφωνα με τον Λορέντζο Μαβίλη. Αποτελεί την ουσιωδέστερη μελέτη και μαρτυρία από τον άνθρωπο που υπήρξε επιστήθιος φίλος του Σολωμού και αυτοπρόσωπος μάρτυρας της ζωής και του έργου του".
Κ.Σ.
Η γενοκτονία των Κονγκολέζων από την αποικιακή διοίκηση του Βέλγου βασιλιά Λεοπόλδου Β΄ υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην Ιστορία.
Εκατομμύρια Κονγκολέζοι δολοφονήθηκαν ή βασανίστηκαν με απάνθρωπο τρόπο προκειμένου να εξασφαλιστεί η συγκομιδή του καουτσούκ.
Η παρούσα έκδοση καταγράφει τον όλεθρο που σκόρπισε η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία στην Αφρική. Παράλληλα περιγράφεται η συγκλονιστική δράση του Βρετανού δημοσιογράφου και ακτιβιστή Έντμουντ Μορέλ, που κατήγγειλε τα εγκλήματα του Λεοπόλδου και μετά από πολυετείς προσπάθειες κατάφερε να δημιουργήσει το πρώτο μαζικό κίνημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων του προηγούμενου αιώνα. Σε τούτον τον αναπάντεχο όσο και λησμονημένο ήρωα εστιάζει η παρούσα έκδοση, αποκαθιστώντας τον στο ίδιο ύψος με τους αγωνιστές του Λευκού Ρόδου και τον Αλβέρτο Σβάιτσερ ως ένα παράδειγμα έμπρακτου ανθρωπισμού και αλληλεγγύης.
Το βιβλίο αυτό είναι ο τρίτος τόμος της σειράς «Για έναν νέο ανθρωπισμό». Έχει προηγηθεί η έκδοση των Προκηρύξεων της οργάνωσης Λευκό Ρόδο (1942-1943), καθώς και ένας τόμος αφιερωμένος στο έργο και στη σκέψη του μεγάλου ανθρωπιστή Αλβέρτου Σβάιτσερ.
«Στην παρούσα έκδοση συσσωµατώνονται όλα τα ποιητικά βιβλία που έχω εκδώσει µέχρι σήµερα. Το περιεχόµενό τους αναπαράγεται χωρίς τροποποιήσεις, όπως είχε κατά την πρώτη τους δηµοσίευση, µε ελάχιστες, ασήµαντες διορθώσεις. Μόνον από την εναρκτήρια συλλογή (Απόπλους, 1963) προτίµησα να επιλέξω µερικά ποιήµατα, ενδεικτικά του κλίµατος µιας πρώιµης ποιητικής εκφοράς. Ανήκω γραµµατολογικώς στη δεύτερη µεταπολεµική ποιητική γενιά, µε όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα που έχουν αποδοθεί στους ποιητές που την απαρτίζουν. Στις συλλογές που αναδηµοσιεύονται τώρα προσπάθησα να συνοµιλήσω µε το απώτερο και το πρόσφατο παρελθόν της ελληνικής ποίησης».
Δ.Δ.
«Η Σµύρνη ήτανε τώρα δοσµένη ολόκληρη µέσα στην πύρινη ακολασία και οι καυτερές φλόγες έγλειφαν µε ηδονή σατύρων τις τοίχινες σάρκες της. Και για να συµπληρωθεί η εικόνα µε όλα τα πρωταγωνιστούντα πρόσωπα, και για να µη λείψει απ’ αυτόν τον αθέµιτο γάµο της καταστροφής ο ρουφιάνος, τα συµµαχικά πολεµικά ρίξανε τους προβολείς τους στην ξηρά. Το φως των προβολέων και η λάµψη της φωτιάς στροβίλιζαν έτσι παιχνιδιάρικα, λες κι ήτανε πανηγύρι, λες και ο χαλασµός της Σµύρνης και η ανθρωποσφαγή, κι ο θρήνος των παρθένων και των γυναικοπαίδων, ήτανε το ποθούµενο τέλος του Παγκόσµιου πολέµου, κι άξιζε να γίνει αυτή η ασύλληπτη φωτοχυσία».
Ο Άγγελος Δρόσος (1896-1966), δηµοσιογράφος, πολεµικός ανταποκριτής στη Σµύρνη, ήταν από τους ανθρώπους που είχαν το θλιβερό προνόµιο να ζήσουν την καταστροφή, την οποία κατέγραψε σε αυτό το βιβλίο που ζωντανεύει την ατµόσφαιρα του τρόµου, του ζόφου και της φρίκης καθώς η µεγάλη πυρκαγιά αφάνιζε την πόλη. Μια προσωπική µαρτυρία, για µια εποχή που η Ιστορία ευνόησε την κτηνωδία και διέλυσε τις ζωές των ανθρώπων. Το Ανάµεσα στους πεθαµένους (πρώτη έκδοση το 1933) είναι ένα ντοκουµέντο υψηλής θερµοκρασίας επειδή ακριβώς έχει γραφτεί αµέσως µετά τα συγκλονιστικά γεγονότα που περιγράφει.
Ο επίλογος της κόρης του συγγραφέα Καίτης Δρόσου, της ποιήτριας, δηµοσιογράφου και συζύγου του Άρη Αλεξάνδρου, αποσαφηνίζει το «ποιος είναι ποιος» στο βιβλίο. Και σηµειώνει: «Το µωρό, εγώ, γλίτωσα... Δεν ξέφυγα απ’ τα χέρια της µάνας µου, δεν τ’ αποφάσισε κανείς να µε πνίξει, όταν τα κλάµατά µου πρόδιδαν το κρησφύγετο».
.jpg)
Αναρτήσεις
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου