Στά ποιήµατα τῆς συλλογής αὐτῆς πρωταγωνιστοῦν γνωστά, ἀλλά καί ἄγνωστα, πρόσωπα τῆς Ἀναγέννησης, πού µέ τό ἔργο τους διαµόρφωσαν µιά ὁλόκληρη ἐποχή, τά ἐπιτεύγµατα τῆς ὁποίας καθόρισαν τήν ἐξέλιξη τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισµοῦ.
Τά «39 πορτραῖτα» τοῦ βιβλίου δίνουν τήν ἀφορµή στόν Χάρη Βλαβιανό νά ἀναλύσει σέ βάθος ζητήµατα –θρησκευτικά, πολιτικά, ἠθικά, αἰσθητικά– πού ἀφοροῦν τήν προσπάθεια τῶν καλλιτεχνῶν, τῶν ποιητῶν καί τῶν στοχαστῶν νά διατηρήσουν τήν ἐλευθερία τῆς σκέψης τους, µέσα στίς ἀντίξοες συνθῆκες τῆς Μεταρρύθµισης καί τῆς Ἀντιµεταρρύθµισης, τοῦ θρησκευτικοῦ φανατισµοῦ δηλαδή, καί νά ὑπερασπιστοῦν, ἀκόµα καί µέ τή ζωή τους, τά δηµιουργήµατά τους.
Σέ µιά ἐποχή πού ἡ πνευµατική καί καλλιτεχνική ζωή ἀπειλεῖται ἀπό τούς αὐτόκλητους ὑπερασπιστές µιᾶς ἀµφιλεγόµενης «ὀρθότητας», ἡ συλλογή τοῦ Χάρη Βλαβιανοῦ ἀνοίγει ἕνα σηµαντικό πεδίο διαλόγου καί ἀναστοχασµοῦ.
H εικοσιτριάχρονη Αφροαμερικανίδα Ίντι προσπαθεί να τα φέρει βόλτα στο χάος της Νέας Υόρκης· είναι χαμηλόμισθη υπάλληλος εκδοτικού οίκου, μοιράζεται με τη συγκάτοικό της ένα άθλιο διαμέρισμα σε μια υποβαθμισμένη συνοικία και επιλέγει τον έναν ακατάλληλο ερωτικό σύντροφο μετά τον άλλον. Παράλληλα, δοκιμάζει διστακτικά να κάνει τα πρώτα της βήματα στον κόσμο της τέχνης. Μια νέα φάση της ζωής της ξεκινά όταν κάνει σχέση με τον Έρικ, έναν λευκό κι αρκετά μεγαλύτερό της άντρα. Εκείνος ζει στο Νιου Τζέρσεϋ με τη σύζυγό του Ρεμπέκκα, στο πλαίσιο ενός «ανοιχτού» γάμου.
Η Ατέλειωτη δίψα είναι ο βίος και η πολιτεία μιας αντισυμβατικής νεαρής γυναίκας που προσπαθεί να βρει τον εαυτό της και τη θέση της στο πολυπολιτισμικό μωσαϊκό της Νέας Υόρκης. Με το καθηλωτικό πορτρέτο της Ίντι, συμβόλου της γενιάς των Millennials, που πασχίζει να ικανοποιήσει την ατέλειωτη δίψα της για ζωή και έρωτα, η Λεϊλάνι αποτυπώνει επίσης το διαχρονικό τραύμα των Αφροαμερικανών και τον αγώνα τους απέναντι στις κοινωνικές διακρίσεις και τον καλά κρυμμένο συντηρητισμό.
Το όνομά μου είναι Μίνα και μου αρέσουν πολλά πράγματα: οι πικραλίδες, η κονσέρβα τόνου, τα βιβλία, η ρικότα, οι πυγολαμπίδες, αλλά κυρίως οι δράκοι και οι φωτιές που βγάζουν από το στόμα τους. Κανείς δε σκοτώνει τους δράκους, είναι πολύ δυνατοί, και γι’ αυτό νιώθω ότι ανήκω στην οικογένειά τους. Πραγματικά, την πρώτη φορά που συνάντησα τον Λορέντσο, δε φοβήθηκα. Ήταν πολύ νευριασμένος, φώναζε και με στραβοκοίταξε. Όμως ξέρω ότι ήταν απλώς πολύ θυμωμένος, όπως εγώ. Δε μας αρέσει καθόλου που είμαστε εδώ μέσα, κι αυτός ήταν ένας πολύ καλός λόγος για να γίνουμε φίλοι. Δε μασάμε. Είμαστε πραγματικά μούτρα και μπροστά μας όλοι στέκονται προσοχή, ακόμη κι ο φόβος.
Η Μαρτίνα, αλλιώς Μίνα, αρρωσταίνει ξαφνικά και από τη μια στιγμή στην άλλη βρίσκεται στην παιδιατρική πτέρυγα του νοσοκομείου του Τορίνο, όπου υποβάλλεται σε πολλαπλούς κύκλους χημειοθεραπείας. Εκεί γνωρίζει τον Λορέντσο και γίνονται αμέσως φίλοι. Μέσα στο νοσοκομείο, τα δύο παιδιά επαναστατούν στη σκληρή πραγματικότητα φτιάχνοντας έναν δικό τους φανταστικό κόσμο.
Υπάρχουν βιβλία που αφήνουν για καιρό έντονο το αποτύπωμά τους στην καρδιά του αναγνώστη. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι Το κορίτσι που έφτυνε φωτιά. Γινόμαστε εμείς οι ίδιοι η Μίνα, καθώς ακούμε τη φωνή του παιδιού μέσα μας, καθώς αφήνουμε τη φαντασία να μας οδηγήσει όπως τους ήρωες της ιστορίας...
Ο Τζάκοµο Καζάντιο, ένας αγρότης προικισµένος µε το χάρισµα των µεγάλων οραµατιστών, ζει στις αρχές του 19ου αιώνα στο χωριό Στελλάτα, στις όχθες του Πάδου. Σε µια γιορτή του χωριού τον πλησιάζει η λυγερόκορµη µάντισσα τσιγγάνα Βιόλκα Τόσκα και στην παλάµη του χεριού του διαβάζει το κοινό τους µέλλον. Λίγους µήνες αργότερα, παντρεύονται σε πείσµα των οικογενειών τους. Οι µισοί από τους απογόνους τους θα κληρονοµήσουν το ανοιχτό δέρµα, τα γαλανά µάτια και τον ονειροπόλο χαρακτήρα του Τζάκοµο, ενώ οι άλλοι µισοί το σκούρο δέρµα, τα µαύρα µάτια και το χάρισµα της διαίσθησης της Βιόλκα. Όλα όµως τα µέλη της οικογένειας σηµαδεύονται ανεξίτηλα από µια δυσοίωνη προφητεία που αποκαλύπτεται στη Βιόλκα µέσα από το ρίξιµο των ταρό. Το πεπρωµένο των Καζάντιο είναι να αµφιταλαντεύονται ανάµεσα στη λαχτάρα τους να προκαλέσουν τη µοίρα και στην επικίνδυνη συνήθεια να κυνηγούν τα όνειρά τους. Και ακολουθούν µέχρι τέλους τις επιλογές τους, ανεξάρτητα αν υπαγορεύονται από έρωτα ή επαναστατικές ιδέες, από δίψα για δικαιοσύνη ή τη θέληση να αλλάξουν τον κόσµο.
Σε µια συναρπαστική οικογενειακή σάγκα, η Ντανιέλα Ραϊµόντι αποτυπώνει τα µεγάλα γεγονότα της ιταλικής ιστορίας µέσα από τις περιπέτειες των µελών της οικογένειας Καζάντιο, ξεκινώντας από τον αγώνα για την ενοποίηση της Ιταλίας στα µέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα και συνεχίζοντας στον εικοστό αιώνα.
Όπως οι περισσότεροι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, ο Τράουτ μάλλον δεν είχε ιδέα από επιστήμη… Όταν ο πολυγραφότατος αλλά αφανής συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Κίλγκορ Τράουτ δέχεται την τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Τεχνών του Μίντλαντ Σίτυ, διαισθάνεται ότι το ταξίδι του θα τον φέρει αντιμέτωπο με ό,τι φοβάται και συγχρόνως λαχταρά, την επαφή με το κοινό και ίσως την αναγνώριση. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να φανταστεί όσα θα συμβούν όταν ο Ντουέιν Χούβερ, ο πλούσιος έμπορος αυτοκινήτων της πόλης, αποφασίζει να πάρει τις ιστορίες του στα σοβαρά. Η αμερικανική αυτή επαρχία θα βυθιστεί σε ένα κρεσέντο συμβολικής και πραγματικής βίας, δίνοντας την ευκαιρία στον Βόννεγκατ να ξεδιπλώσει τη δηλητηριώδη του σάτιρα όχι μόνο για τον χρόνο, την ανισότητα, τις έμφυλες και φυλετικές διακρίσεις σε μια χώρα γεμάτη αντιφάσεις, αλλά και για την καταστροφή της Γης. Σε ένα ευφυές παιχνίδι με την κυριολεκτική σημασία κάθε λέξης, συνθέτει ένα εντυπωσιακό matrix των προβλημάτων της εποχής μας, εν τη γενέσει τους. Τα πάντα είναι αμφίσημα και τίθενται υπό αμφισβήτηση σε έναν κόσμο δίχως έρμα και ηθική – από τις ταμπέλες του Διαπολιτειακού Αυτοκινητόδρομου μέχρι τις συμβάσεις της λογοτεχνικής αφήγησης. Ένα βιβλίο στο οποίο, με αφηγηματική λιτότητα, συνδυάζονται η επιστημονική φαντασία, τα απομνημονεύματα, τα παραμύθια και οι παραβολές, η φάρσα. Ο Κερτ Βόννεγκατ ασκεί σαρωτική κριτική στην αμερικανική κοινωνία με τρόπο αριστοτεχνικό –χάρη στην οργιώδη φαντασία και στο χιούμορ του–, έχοντας όμως τη συγκινητική επίγνωση της ανθρώπινης τρωτότητας.
Ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ (1875-1961), Ελβετός γιατρός και πρωτοπόρος της ψυχανάλυσης, είναι ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ού αιώνα. Και μολονότι οι ιδέες του άσκησαν βαθιά επίδραση στη σύγχρονη πολιτισμική μας πραγματικότητα και παρότι υπήρξε επινοητής πλήθους επαναστατικών διανοημάτων, όπως της συγχρονικότητας, του συλλογικού ασυνειδήτου, των αρχετύπων και των συμπλεγμάτων, παραμένει, έχω την αίσθηση, εν πολλοίς γνωστός άγνωστος. Αυτός είναι κι ο λόγος που ένιωσα επιτακτική την ανάγκη να προσπαθήσω να κάνω προσιτή στο ευρύ κοινό τη σκέψη αυτού του οραματιστή, η οποία χτίζει γέφυρα μεταξύ ψυχολογίας και κβαντικής φυσικής και καταδεικνύει πόσο μεγάλη είναι στον άνθρωπο η ανάγκη νοήματος και συμβολικής ή πνευματικής ζωής προκειμένου να νιώθει βαθιά ευφορία. Αυτή η πεποίθηση του Γιουνγκ θα τον απομακρύνει από τον Φρόυντ και θα τον οδηγήσει να πειραματιστεί και να επεξεργαστεί τη θεωρία του της «διαδικασίας εξατομίκευσης»: ενός καταπληκτικού εσωτερικού ταξιδιού, όπου ο καθένας μας μαθαίνει να εγκαθιστά τον διάλογο ανάμεσα στο συνειδητό και στο ασυνείδητό του προκειμένου να γίνει πλήρως ο εαυτός του και να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα αίσθημα ενότητας και βαθιάς χαράς.
Φ. Λ.
Στο "Για την ποίηση" ανθολογούνται επτά σηµαντικά δοκίµια του Τ. Σ. Έλιοτ, σε µετάφραση και σχόλια του Στέφανου Μπεκατώρου, που φανερώνουν καίριες πτυχές της γόνιµης πορείας του στον τοµέα της λογοτεχνικής κριτικής και καλύπτουν χρονικά το διάστηµα 1919-1961.
Με αφετηρία το θεµελιακό κείµενο µε τίτλο «Η Παράδοση και το Ατοµικό Τάλαντο» και καταλήγοντας στο «Για να Κρίνουµε τον Κριτικό», την πιο γνωστή από τις τελευταίες διαλέξεις του ποιητή, παρουσιάζονται οι σηµαντικότεροι σταθµοί της εξέλιξης της κριτικής σκέψης του Έλιοτ εστιάζοντας στον τρόπο µε τον οποίο επανεξέτασε τη λειτουργία της ποίησης, επαναπροσδιόρισε την ίδια τη φύση της ποιητικής διαδικασίας και προσέφερε νέα εργαλεία και ένα φάσµα ρητορικών δυνατοτήτων στις µελλοντικές γενιές αναγνωστών και µελετητών της λογοτεχνίας.
Ο ίδιος ο Έλιοτ θεωρούσε τα δοκίµιά του αναπόσπαστο µέρος του συγγραφικού του εργαστηρίου υπογραµµίζοντας την αδιάσπαστη ενότητα της ποιητικής και δοκιµιακής του παραγωγής, κάτι άλλωστε που απηχεί την αντίληψή του ότι η λογοτεχνική κριτική εγγράφεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό, ηθικό και πολιτιστικό πλαίσιο ακολουθώντας τις τάσεις της εκάστοτε εποχής.
Ο Τικ Νιατ Χαν (1926-2022), στοχαστής, ποιητής, ακτιβιστής για την ειρήνη και μια από τις σημαντικότερες μορφές του βουδισμού της εποχής μας, μοιράζεται μαζί μας τα κλειδιά για να ξεκλειδώσουμε την καρδιά και το μυαλό και να απαλλαγούμε από τα συναισθήματα που μας βασανίζουν και μας καταδυναστεύουν.
Απόσταγμα σοφίας αντλημένο από όλο του το έργο, το βιβλίο είναι ένα εγχειρίδιο διαλογισμών, αναλογιών και στοχασμών που προσφέρει ρεαλιστικές τεχνικές για την εξουδετέρωση του θυμού, τη μεταμόρφωση του φόβου και την καλλιέργεια της αγάπης σε κάθε τομέα της ζωής.
Στο βιβλίο αυτό ο Γιάνης Βαρουφάκης αναλύει, µε τη µορφή µιας µακράς επιστολής στον πατέρα του, πώς ο καπιταλισµός δολοφονήθηκε από κάτι πολύ χειρότερο που πήρε τη θέση του. Τον καπιταλισµό τον σκότωσε το ίδιο το κεφάλαιο! Όχι το παραδοσιακό κεφάλαιο (βιοµηχανικές µηχανές, κοµπιούτερ κτλ.), αλλά µια µετάλλαξη του κεφαλαίου: µηχανές δικτυωµένες µέσω του «υπολογιστικού νέφους» (ένα είδος «νεφο-κεφαλαίου») που τρέχουν αλγόριθµους σχεδιασµένους και να διαµορφώνουν τις καταναλωτικές µας επιθυµίες και να τις ικανοποιούν άµεσα, παρακάµπτοντας έτσι τους δύο πυλώνες του καπιταλισµού: Αγορά και Κέρδος. Μπαίνοντας σε ιστοσελίδες όπως Amazon κτλ., βγαίνουµε από τις αγορές και εισερχόµαστε σε πλατφόρµες συναλλαγών που θυµίζουν ψηφιακά φέουδα (ή νεφο-φέουδα) των οποίων οι ιδιοκτήτες, η νέα άρχουσα τάξη, χρεώνουν τους παραγωγούς τεράστιες προσόδους για να τους δώσουν πρόσβαση σε εµάς. Όσο για εµάς, µε κάθε µας κλικ και καθετί που «ανεβάζουµε», τους προσφέρουµε δωρεάν εργασία, όπως οι κολίγοι επί φεουδαρχίας. Και την προσφέρουµε µε ενθουσιασµό! Αυτό δεν είναι καπιταλισµός. Καλώς ήλθατε στην τεχνοφεουδαρχία! Τον αντίκτυπο της τεχνοφεουδαρχίας τον βιώνουµε παντού. Είναι η ταφόπλακα τόσο της σοσιαλδηµοκρατίας όσο και του φιλελευθερισµού. Μεγεθύνει την οικονοµική κρίση. Καθιστά αδύνατη την αντιµετώπιση της κλιµατικής κρίσης. Τροφοδοτεί τον Νέο Ψυχρό Πόλεµο µεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Δανειζόµενος από την ποίηση του Ησιόδου και του Οµήρου, αλλά και από τον χολλυγουντιανό Batman ή τους Mad Men, ο Βαρουφάκης αναλύει πώς το νεφοκεφάλαιο κατάφερε να υποδουλώσει τον νου µας και να απογειώσει την εκµεταλλευτική του εξουσία εγχώρια και διεθνώς – αλλά και πώς µπορούµε να απελευθερωθούµε από την τεχνοφεουδαρχία του.
Ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί (περιβόητος και για το παρατσούκλι Δρ Όλεθρος προτού επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του για την κρίση των στεγαστικών δανείων του 2008 και την επακόλουθη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση — οπότε ήταν πια πολύ αργά) επισημαίνει στο βιβλίο αυτό δέκα αλληλεπικαλυπτόμενες, αλληλένδετες «υπεραπειλές».
Από τη χειρότερη κρίση χρέους όλων των εποχών και τα υπέρογκα κυβερνητικά πακέτα στήριξης που προκαλούν πληθωρισμό έως τα κλειστά σύνορα για εργαζόμενους και προϊόντα και έναν νέο ανταγωνισμό υπερδυνάμεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, και από τις πανδημίες και την κλιματική αλλαγή έως την απειλή για τις θέσεις εργασίας που μπορεί να συνιστά η τεχνητή νοημοσύνη, βρισκόμαστε αντιμέτωποι όχι με μία, όχι με δύο, αλλά με δέκα αιτίες καταστροφής. Μπορούμε να αποφύγουμε τον όλεθρο, αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα.
H συνθήκη που υπογράφτηκε στις 24 Ιουλίου 1923 στη Λωζάννη της Ελβετίας ακύρωνε και αναθεωρούσε τη Συνθήκη των Σεβρών του Αυγούστου του 1920. Πρόκειται για την τελευταία πράξη μιας ιστορικής διαδικασίας που άρχισε το 1914, με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, και κορυφώθηκε με την ήττα του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο του 1922 από τα τουρκικά εθνικιστικά στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ. Η μικρασιατική καταστροφή υπήρξε μια πρωτοφανής ανθρωπιστική καταστροφή για τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τις υπόλοιπες μη μουσουλμανικές κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο βιβλίο αναλύονται οι δύο συνθήκες (Σεβρών και Λωζάννης), το γεωπολιτικό περιβάλλον εντός του οποίου υπογράφτηκαν, καθώς και οι πρόνοιές τους, ο Εθνικός Διχασμός και η διαχείριση της μικρασιατικής πρόκλησης, οι προσδοκίες και οι ματαιώσεις για το Ζήτημα του Πόντου, η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, οι αιτίες της μικρασιατικής καταστροφής και το τέλος της τραγωδίας. Παρακολουθούμε, επίσης, την τύχη των προσφύγων του ’22 στην Ελλάδα (αποκατάσταση, αντιμετώπιση από τις πολιτικές δυνάμεις, σχέση με την αριστερά, εκλογική συμπεριφορά), καθώς και τους πρόσφυγες στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ.
Αναρτήσεις
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου