Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Το τρένο από τη Σμύρνη, που χειμώνα του 1876 έβγαινε από την πρωινή ομίχλη, δεν έφερνε μόνο τον ξένο. Ξοπίσω του κουβαλούσε στροβιλίζοντας και το θαλασσινό αγέρι, που πολλά χρόνια πρωτύτερα, από τη μαγευτική πολιτεία των καναλιών είχε φερμένη την οικογένεια του Βενετσιάνου ζωγράφου Πάολο στη Σμύρνη των χρωμάτων και των αρωμάτων.
Κουβαλούσε μέρες και νύχτες ενός μοιραίου έρωτα, πολλές αναμνήσεις, μεγάλα πάθη, μια δολοφονία… μαζί και έναν πίνακα με την ημίγυμνη Χατισέ, που όλους και όλα τα κοίταζε κρύβοντας επτασφράγιστα τα μυστικά της, άλαλη όπως ήτανε όχι μόνο στο κάδρο αλλά και στη ζωή της.
Από τη Σύρο και το Κορδελιό, μέχρι τη Χίο και τα Αλάτσατα, κι από την Πέργαμο ως την Πόλη, πολλών ανθρώπων οι ζωές θα διαγράψουν την τροχιά τους γύρω από τη Χατισέ, ανυποψίαστα τόσο κοντά η μία με την άλλη∙ ο Στέφανος, η Μαριώ, ο Λιωνής. Ο Ζοζέφ και η Πηνελόπη.
Ο Τζοβάνι, η Φραντσέσκα, η Αντζελίνα. Ο Χακάν και η Ακτσού. Και η Χατισέ, παντού… Ένα μυθιστόρημα που, μετά την ΙΑΣΜΗ, εξακολουθεί να ταξιδεύει τον αναγνώστη στη χαραυγή του 19ου αιώνα, σ’ εκείνα τα χρόνια τα παλιά, στα χρόνια της ομίχλης.

Προσωπική άποψη:
Ένας από τους βασικούς στόχους της λογοτεχνίας, ειδικά όταν αυτή βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα, είναι να μας ταξιδέψει σε τόπους και χρόνους που δεν γνωρίσαμε συστήνοντάς μας μια πραγματικότητα αλλοτινή. Και μέσα από την πραγματικότητα αυτή καλούμαστε να γνωρίσουμε τους ανθρώπους εκείνους που την έζησαν, που βίωσαν κάθε πλευρά της, που άφησαν τα σημάδια τους πάνω στις νοερές γραμμές που χαράζει ο χρόνος βοηθώντας τες να ταξιδέψουν μέχρι το σήμερα. Αυτή είναι η μαγεία της λογοτεχνίας, ότι γεννά εικόνες, συναισθήματα, και αν ο Νίκος Γούλιας το πέτυχε αυτό με το πρώτο του κιόλας βιβλίο, την "Ιάσμη", με την "Χατισέ" του να μας ταξιδεύει για μια ακόμη φορά "Στα χρόνια της ομίχλης", νομίζω πως ανέβασε λίγο ακόμα τον πήχη.

Όπως ακριβώς και η ιστορίας της "Ιάσμης", έτσι και αυτή εδώ διαδραματίζεται στα χρόνια του ταραγμένου 19ου αιώνα που σημαδεύτηκε από πόνο, αίμα, προσφυγιά, δάκρυα, μα και δυνατά συναισθήματα ελπίδας και θέλησης για αγώνα. Για μια ακόμη φορά, η ιστορία μας δεν είναι στατική αλλά μας ταξιδεύει μέσα στον χρόνο, και από τόπο φέρνοντάς μας σε επαφή με μέρη όπως η Χίος, η Σύρος, η Σμύρνη, το Κορδελιό, τα Αλάτσατα και η Κωνσταντινούπολη. Μέρη μαγικά, όμορφα, με την δικιά τους ιστορία που συνδέθηκε με μια αόρατη κλωστή με την Ιστορία τούτης της ταλαιπωρημένης χώρας, που ποτέ όμως δεν παραδόθηκε στη μοίρα της. Τουλάχιστον, όχι στο παρελθόν της, και παρά που το παρόν της δεν μοιάζει να τιμά και τόσο πολύ όλα όσα φέρει μαζί του. Αλλά αυτό, είναι μια άλλη ιστορία.

Μέσα από συνεχείς εκπλήξεις και ανατροπές, μέσα από μια σειρά παιχνιδιών της μοίρας που φαντάζει άλλοτε να κινεί εκείνη τα νήματα και άλλες πάλι να αφήνει την επιλογή στους ήρωές μας, ξεδιπλώνεται η ιστορία των Χακάν και Ακτσού, Σουλεϊμάν και Φατιμά, Στέφανου και Μαριώς, Ζοζέφ και Πηνελόπης, του Λιωνή, της Δέσποινα, του Τζιοβάνι, της Φραντσέσκα, της Αντζελίνα, του Πάολο, πρόσωπα άγνωστα σε μας αλλά και τόσο γνώριμα, σαν να κοιτάζουμε στον καθρέφτη την δική μας αντανάκλαση από ένα παρελθόν που δεν ζήσαμε αλλά ακούσαμε γι' αυτό, ή σαν να κοιτάζουμε στα μάτια πρόσωπα που μισήσαμε και αγαπήσαμε στην πορεία της ζωής μας. Και αν και απούσα, η Χατισέ είναι η πιο ισχυρή φιγούρα απ' όλες, εκείνη που ακόμα κι αν δεν βρίσκεται εκεί, ασκεί μια γοητεία και μια δύναμη μοναδική.

Έχοντας διαβάσει την "Ιάσμη", δεν θα μπορούσα να περιμένω -συγγραφικά- τίποτα λιγότερο από τον Νίκο Γούλια. Το κείμενο δεν είναι απλά καλογραμμένο, αλλά εμπεριέχει μια μοναδική γλαφυρότητα που σπάνια την συναντάς στις μέρες μας και που καταφέρνει να σε καθηλώσει και να σε γοητεύσει. Ο τρόπος που η πένα του ζωντανεύει πόλεις, τόπους, ανθρώπους, ιστορικά γεγονότα αναμειγμένα με μια μυθοπλασία που στην πραγματικότητα ίσως να μην είναι τόσο φανταστική, είναι εντυπωσιακός και σε πολλές περιπτώσεις συγκινεί. Γεύσεις, αρώματα, εικόνες, ντοπιολαλιές και συνήθειες, ήθη και έθιμα, όλα ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας καθώς οι σελίδες προχωράνε, κι ένα μοναδικό ταξίδι ξεδιπλώνεται μέσα από αυτές. Όλα αυτά μαζί, λοιπόν, δεν φανερώνουν μονάχα ένα λογοτεχνικό έργο που έχει γραφτεί ύστερα από πολλή έρευνα, αλλά ένα λογοτεχνικό έργο που έχει γραφτεί με μεράκι και αγάπη.

Η "Χατισέ" είναι ένα βιβλίο μοναδικό που θα χαραχτεί στη μνήμη όλων όσων το διαβάσουν, ακόμα και αν δεν είναι φανατικοί αναγνώστες αυτού του λογοτεχνικού είδους. Το γεγονός πως κέρδισε εμένα, που όλοι γνωρίζετε πως αισθάνομαι για τα ιστορικά μυθιστορήματα, πιστεύω πως λέει πολλά αλλά και πάλι, αν αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό για να σας πείσει, διαβάστε το. Χαθείτε κι εσείς "Στα χρόνια της ομίχλης" και παρασυρθείτε από τον μοναδικό τρόπο που ο συγγραφέας πλέκει τα δίχτυα της ζωής των ηρώων του, πως δημιουργεί μυστήρια και πως αυτά λύνονται σταδιακά, με την αλήθεια να αποκαλύπτεται όταν πρέπει και με τις ζωές των ηρώων να είναι άρρηκτα δεμένες. Όσο για την σχέση που μπορεί να έχει η ιστορία της "Χατισέ" με εκείνη της "Ιάσμης", αυτό είναι κάτι που πρέπει να το ανακαλύψετε μόνοι σας.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Γούλιας Νίκος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2013
Αρ. σελίδων: 560
ISBN: 978-618-01-0452-3