Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Τέσσερις φίλοι και συμφοιτητές μετακομίζουν, μετά την αποφοίτησή τους, στη Νέα Υόρκη για να φτιάξουν τη ζωή τους – άφραγκοι, χαμένοι, με μόνο τους στήριγμα τη φιλία τους και τις φιλοδοξίες τους: Ο ευγενής, ωραίος Γουίλεμ, επίδοξος ηθοποιός· ο Τζέι Μπι, ζωγράφος από το Μπρούκλιν, που προσπαθεί να κατακτήσει τον καλλιτεχνικό κόσμο∙ ο Μάλκολμ, αρχιτέκτονας σε μια σημαντική εταιρεία∙ και ο Τζουντ – ο ιδιοφυής, αινιγματικός Τζουντ. Όπως περνούν οι δεκαετίες, οι σχέσεις τους βαθαίνουν, αλλά και σκοτεινιάζουν, καθώς τις χρωματίζουν ο εθισμός, η επιτυχία, η περηφάνια. Ωστόσο η σπουδαιότερη πρόκληση, συνειδητοποιούν όλοι, είναι ο ίδιος ο Τζουντ, πλέον ένας απίστευτα χαρισματικός δικηγόρος μα και ένας άνθρωπος ολοένα και πιο διαλυμένος, με το σώμα του και τον νου του σημαδεμένα από τους ανείπωτους τρόμους της παιδικής του ηλικίας – κυνηγημένος από τραύματα που φοβάται ότι όχι μόνο δεν θα ξεπεράσει ποτέ, αλλά και θα τον ορίζουν για πάντα. Με πρόζα πλούσια και λαμπρή, η Γιαναγκιχάρα γράφει έναν τραγικό, υπερβατικό ύμνο στην αγάπη, μια αριστοτεχνική απεικόνιση του σπαραγμού, της τυραννίας της μνήμης και των ορίων της ανθρώπινης αντοχής.

Προσωπική άποψη:
Το "Λίγη ζωή" της Hanya Yanagihara είναι ένα βιβλίο που ξεκίνησε να συζητιέται στη χώρα μας αρκετό καιρό πριν κυκλοφορήσει μεταφρασμένο στην αγορά. Λίγο ο ντόρος που έγινε στο εξωτερικό, λίγο οι συζητήσεις στα διάφορα forums φιλαναγνωσίας, λίγο οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις, λίγο το καλό marketing, η διαφήμιση και η προώθηση του βιβλίου -ή και του προϊόντος, χαρακτηρίστε το όπως εσείς νομίζετε πως αρμόζει καλύτερα-, δεν ήθελε και πολύ για να δημιουργηθούν υψηλές προσδοκίες και πολύ θετική διάθεση ως προς την μελλοντική του ανάγνωση. Και ο καιρός πέρασε και το βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί στην αγορά, και μαζί μ' αυτό άρχισαν να κυκλοφορούν δεκάδες διαφορετικές, αντικρουόμενες κριτικές, που μπορεί να είχαν ως κοινό τους άξονα τα ίδια συναισθήματα, ερμηνευμένα, όμως, με διαφορετικούς τρόπους. Έχοντας, λοιπόν, διαβάσει πλέον το βιβλίο, και αφού το άφησα να ωριμάσει μέσα μου, μπορώ να πω πως όλα τα παραπάνω δεν μου κάνουν και πολύ μεγάλη εντύπωση.

Αποφεύγοντας να πω πολλά για την πλοκή -νομίζω πως η περίληψη αρκεί, αφού στην πραγματικότητα η ιστορία της είναι απλή στην εικόνα που δείχνει προς τα έξω, θέλω να πω πως η συγγραφέας έχει δημιουργήσει εξαιρετικούς χαρακτήρες. Η ψυχογράφησή τους είναι αριστοτεχνική, με την ίδια να μένει ακόμα και στις μικρότερες λεπτομέρειες, οι οποίες μάς παρουσιάζονται μ' έναν σταθερό ρυθμό ο οποίος δεν έχει σκοπό να μας κάνει να καθυστερήσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, αλλά να πάρουμε τον απαραίτητο χρόνο να τους κατανοήσουμε. Μιλάμε για προσωπικότητες ανθρώπων, που αν κι έχουν κάποια κοινά στοιχεία να τους ενώνουν, είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι μεταξύ τους, κάτι που οφείλεται στην εσωτερικότητά τους και στην μοναδικότητα που χαρακτηρίζει τον καθένα τους. Είναι χαρακτήρες πλασμένοι με την αληθοφάνεια, την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητα της πραγματικότητας, ποτισμένοι με ρεαλισμό. Χαρακτήρες με ψυχή, με καρδιά που χτυπάει σε ξέφρενους ρυθμούς, που θέλει να ζήσει. Χαρακτήρες που, ατομικά, σε συγκινούν με το δράμα τους αλλά και με την αγάπη που διατηρούν ζωντανή βαθιά μέσα τους. Αλλά κάπου εδώ τελειώνει το καλό με τους χαρακτήρες.

Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στα ψυχογραφήματα των ηρώων στη λογοτεχνία, και του πόσο σημαντικά είναι αυτά ώστε ο αναγνώστης να μπορέσει να ταυτιστεί μ' έναν ήρωα, να τον κατανοήσει βαθύτερα και κατά συνέπεια, να παρακολουθήσει την πορεία της διαδρομής του με μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στην προκειμένη περίπτωση, τα φώτα των προβολέων πέφτουν λίγο περισσότερο πάνω στον Τζουντ, ο οποίος διαθέτει το πιο ιδιαίτερο προφίλ, μα και το πιο σκοτεινό προφίλ, αλλά το γεγονός αυτό δεν μειώνει το πόσο σημαντική είναι -ή έστω, θα έπρεπε να είναι- η παρουσία των υπόλοιπων χαρακτήρων μέσα στον μικρόκοσμο που η συγγραφέας επέλεξε να ξετυλίξει το κουβάρι της δικής της ιστορίας. Εκεί ακριβώς είναι που εντοπίζουμε ένα από τα δύο βασικά προβλήματα του βιβλίου. Ότι η συγγραφέας, παρά που φαίνεται πως έχει αυτή την πρόθεση, δεν καταφέρνει να διαχειριστεί σωστά τους ήρωές της. Τόσο η μεταξύ τους αλληλεπίδραση όσο και η προσωπική του δράση, δεν είναι οι ιδανικές, με την ιστορία να κάνει την επιλεγόμενη "κοιλιά" σε αρκετά σημεία, που δεδομένου του όγκου του βιβλίου, διόλου παράξενο δεν θα είναι το να κουραστεί κάποιος αναγνώστης όχι και τόσο αφοσιωμένος στο σκοπό του.

Κι επειδή μίλησα για δύο αρνητικά, καιρός να περάσω στο δεύτερο. Η ιστορία κάνει μια εξαιρετικά δυναμική έναρξη, ενώ είναι προφανές από τις πρώτες κιόλας παραγράφους του κειμένου -απλά, όσο προχωράμε παρακάτω, το επιβεβαιώνουμε- πως η Yanagihara, όχι απλώς ξέρει να γράφει, αλλά πραγματικά είναι μία από τις καλύτερες νέες, αμερικάνικες πένες αυτή τη στιγμή. Για να μπορέσει, όμως, να παραμείνει ένα ηχηρό όνομα, θα πρέπει, κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη, να προσέξει ορισμένες λεπτομέρειες που, όμως, κάνουν τη διαφορά. Η βασικότερη όλων, είναι το να μένει στο θέμα, αφού σε αρκετά σημεία της αφήγησης έμοιαζε να ξεφεύγει από την ουσία των πραγμάτων, βάζοντάς τους ήρωές της ν' αναλώνονται σε γεγονότα αδιάφορα και που κανέναν σκοπό δεν εξυπηρετούσαν. Βέβαια, στο σημείο αυτό, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι παρά την αφηγηματική της αυτή αστοχία, χρησιμοποιεί πάρα πολύ καλά την τεχνική της αμφίδρομης αφήγησης, αλλά και τις εμβόλιμες αναδρομές στο παρελθόν, όπου μας βοηθάνε ν' ανακαλύψουμε το κρυφό παρελθόν του Τζουντ, αλλά και να κατανοήσουμε ποιος άνθρωπος είναι σήμερα, στ' αλήθεια, και γιατί έγινε αυτό που είναι.

Συνεχίζοντας, λοιπόν, τις παρατηρήσεις μου, και συμπληρωματικά με όσα προανέφερα, η σημαντικότερη ένταση που έχω με το συγκεκριμένο βιβλίο, είναι με το πως χρησιμοποιεί τις "συμπτώσεις". Ως αναγνώστρια, πάντοτε απολαμβάνω βιβλία που "παίζουν" με την έννοια αυτή, που την ενσωματώνουν στο κείμενό τους κάνοντάς το πιο ιντριγκαδόρικο και εντείνοντας την αγωνία μας. Και μέχρι ενός σημείου, αυτό κάνει και η Yanagihara, ή τουλάχιστον, μέχρι το σημείο εκείνο όπου οι συμπτώσεις σταματάνε να φαντάζουν υπερβολικές ή να εξυπηρετούν κάποιον εξελικτικό σκοπό μέσω της αφήγησης και εξιστόρησης των γεγονότων, είτε αυτά αφορούν το παρελθόν είτε το παρόν. Ναι, καταλαβαίνω πως σ' ένα βαθμό οι συμπτώσεις αυτές αποσκοπούν να τονίσουν το δράμα και την τραγικότητα της πραγματικότητας που κρύβεται κάτω από δήθεν αισιόδοξα χαμόγελα και πετυχημένες, φαινομενικά, ζωές, όμως δεν μπορώ να μην αναρωτιέμαι πόσα δεινά, για πόσες φορές, μπορούν να επαναληφθούν στη ζωή ενός ανθρώπου. Και δεν αμφιβάλλω πως η ζωή υπογράφει πολλές φορές τα πιο παράξενα σενάρια, αλλά επειδή η μυθιστορία είναι κάτι εύκολα παρεξηγήσιμο, με την υπερβολή να είναι συνυφασμένη μ' αυτήν έννοια, οφείλουμε να διατηρούμε κάποιες ισορροπίες και όχι να φλυαρούμε προσπαθώντας να εντυπωσιάσουμε ή να δημιουργήσουμε εντυπώσεις.

Εν κατακλείδι, το "Λίγη ζωή" είναι ένα εξωφρενικά ογκώδες βιβλίο που αν ήταν αρκετά μικρότερο, θα μπορούσε να είναι και πολύ πιο ουσιώδες, μα και να έχει γίνει αποδεκτό από ακόμα μεγαλύτερη μερίδα αναγνωστικού κοινού. Αν ήταν λιγότερο φλύαρο ή υπερβολικό, θα μπορούσε πράγματι να είναι το βιβλίο της χρονιάς και να το λατρέψουν οι πάντες. Τώρα, μπορεί να μην είναι, αλλά σίγουρα πέτυχε τον σκοπό του. Να συζητηθεί και να διχάσει. Όσο για μένα, έχοντας αφήσει να ζυμωθεί μέσα μου το συγκαλυμμένο δράμα και η μιζέρια που γέμισε την ψυχή μου η ανάγνωσή του, και έχοντας επιτρέψει στην ψυχή μου να γεμίσει τελικά και πάλι μ' αγάπη και με ελπίδα, με τη λαχτάρα για μια ζωή γεμάτη από τα κομμάτια εκείνα που μπορεί ο καθένας μας να στερηθεί, αλλά που πάντα μπορεί να διεκδικήσει αφού αποδεχτεί τον εαυτό του και το παρελθόν του, μπορώ να πω πως αν και δεν μ' ενθουσίασε, σίγουρα είναι ένα αξιόλογο προς μελέτη βιβλίο που, μακριά από ιστορικά πλαίσια -αφού καμία αναφορά δεν γίνεται καθ' όλη την αφήγηση, με την συγγραφέα να επικεντρώνεται στους ήρωές της και στη μυθιστορία της-, μιλάει με αλήθεια και ψυχή γι' αυτό που λέει και ο τίτλος του. Για τη ζωή, όπως κι αν αυτή την ερμηνεύει κανείς μας. Ένα ανθρώπινο, κοινωνικό, ψυχαναλυτικό δράμα, που θίγει ορισμένα πολύ λεπτά ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας, άλλα πετυχημένα, άλλα λιγότερο, που όμως, σε κάθε περίπτωση, δεν σε αφήνουν ασυγκίνητο, ούτε απροβλημάτιστο.
Βαθμολογία 7/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Hanya Yanagihara
Μεταφραστής: Ξυλούρη Μαρία
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2016
Αρ. σελίδων: 896
ISBN: 978-618-03-0690-3