Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Αν κάτι έχω μάθει όλα αυτά τα χρόνια που αξιώθηκα να ζήσω, είναι πως η ελευθερία και η αγάπη είναι αξεχώριστες. Γέννες της ίδιας σποράς, καρποί των αδείλιαστων ψυχών. Δεν αρκεί να επιθυμείς, δεν αρκεί να περιμένεις. Πρέπει να τολμήσεις, ν’ αγωνιστείς για όσα αξίζουν στη ζωή. Για να έχει νόημα. Για να μην ξοδευτεί άδικα. Εγώ ανήκω σε μια τέτοια γενιά. Στη γενιά που δε φοβήθηκε τη θυσία… Γυναίκες της μικρής πατρίδας… Μακεδόνισσες. Ελληνίδες. Στη χαραυγή του εικοστού αιώνα, άγριος κι αδυσώπητος ξεσπάει ο αγώνας στη σκλάβα Μακεδονία. Η γη ματώνει, ο ελληνισμός ψυχορραγεί. Τούρκοι, Βούλγαροι, κομιτάτα, τσέτες, πυρπολήσεις, εκτελέσεις, αμέτρητες θυσίες.
Γυναίκες της μικρής πατρίδας… Σαν την Αρετή. Σαν τη Φωτεινή. Ζυμώθηκαν με τον κίνδυνο, πάλεψαν για το γένος, την πίστη, τη λευτεριά. Θέριεψαν οι ψυχές τους κι έκλαψαν συνάμα. Για τους φίλους που έπεσαν, τα μαρτύρια που άντεξαν, τα μυστικά που βάσταξαν. Για το λατρεμένο παιδί που έχασε τόσο άδικα η μία. Για τον άντρα που αγάπησε παράφορα και σκότωσε με τα ίδια της τα χέρια η άλλη. Μπορεί να τις κυνήγησαν, μπορεί να τις βασάνισαν. Δεν τις δάμασαν όμως ποτέ. Αυτές. Τις γυναίκες της μικρής πατρίδας μας... 

Προσωπική άποψη:
Καλώς ή κακώς, ζούμε σε μια εποχή όπου η έννοια της φιλοπατρίας έχει αμαυρωθεί και στιγματιστεί, κυρίως εξαιτίας μιας κάποιας μερίδας ανθρώπων, που με τη στάση και τη συμπεριφορά τους έχουν οδηγήσει την πλειοψηφία στο συμπέρασμα πως όποιος αγαπάει την πατρίδα του, μισεί όλες τις υπόλοιπες πατρίδες του κόσμου. Βέβαια, αυτό είναι ένα θέμα που σηκώνει πολύ μεγάλη συζήτηση και που, ίσως, μια ανάρτηση που αφορά ένα βιβλίο να μην είναι η ιδανική για ν' αποτελέσει το φόντο της. Από την άλλη, όμως, οι "Γυναίκες της μικρής πατρίδας" αντιπροσωπεύουν ακριβώς αυτό που λείπει από το φιλοπατρικό αίσθημα, σήμερα, μιλώντας για την ουσία του τι σημαίνει ηθική, αξίες, ιδεώδη, εθνική πίστη και συνείδηση και, όλα αυτά, επιφορτισμένα με πραγματικό, πηγαίο, αληθινό συναίσθημα.

Ο αγαπημένος χιλιάδων αναγνωστών, λοιπόν, Θοδωρής Παπαθεοδώρου, έπειτα από 2 και πλέον χρόνια απουσίας από το λογοτεχνικό προσκήνιο της χώρας μας, επιστρέφει, όπως κάθε φορά, μόλις έχει κάτι σημαντικό να επιδείξει. Και η σημαντικότητα αυτού δεν έχει να κάνει τόσο με το ύφος και την ποιότητα της γραφής του, που είναι αδιαμφισβήτητα χαρακτηριστικά της πένας του, όσο με την ποιότητα και την ουσία αυτών που έχει να πει. Ο κύριος Παπαθεοδώρου δεν αφηγείται, απλά, ιστορίες, αλλά ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας ένα παρελθόν, ίσως κάπως ξεχασμένο, που, όμως, θα έπρεπε ν' αποτελεί παράδειγμα στις γενιές του σήμερα, και σ' αυτές που θ' ακολουθήσουν, φωτίζοντας ως άλλος φάρος τα μονοπάτια εκείνα στα οποία θα έπρεπε να πορευτούμε, όχι μόνο ως άνθρωποι, αλλά και ως απόγονοι μιας γέννας που μας κληροδότησε πράγματα σπουδαία και που, εμείς, τα λησμονήσαμε στο πέρασμα του χρόνου.

Στο νέο του αυτό πόνημα, λοιπόν, για μία ακόμα φορά, ο συγγραφέας επιλέγει να πρωταγωνιστήσει η γυναίκα. Όχι, όμως, οποιαδήποτε γυναίκα, αλλά η Μακεδόνισσα, είτε οι ρίζες της κρατάνε από τον τιμημένο τούτο τόπο, είτε συνειδησιακά ανήκουν σ' αυτόν, προσφέροντάς τους ένα μέρος της καρδιάς και της ψυχής τους, ένα κομμάτι της ζωής τους ολάκερης, που πρόθυμα, ακόμα, θα θυσίαζαν για χάρη του. Γυναίκες δυναμικές, που δεν λιγοψυχούν, δεν υποκύπτουν, δεν υποτάσσονται, δεν επιλέγουν τον εύκολο τον δρόμο, αλλά εκείνον που θεωρούν σωστό, ηθικό, δίκαιο, όχι μόνο για τον άνθρωπο και το δικαίωμά του στη ζωή και στην ελευθερία, αλλά και για την ίδια την πατρίδα που την πονάνε και ματώνουνε για εκείνη, για το ίδιο το Έθνος που δεν λυγά κάτω απ' τα βάρη των κακουχιών, των πολέμων, των κατακτητών, αλλά παλεύει να σταθεί στο ύψος του με δόξα και τιμή. Γι' αυτές τις γυναίκες μας μιλά! Τις γυναίκες της καρδιάς του, τις γυναίκες που αγάπησε και θαύμασε.

Χωρισμένο σε πέντε μέρη -συμπεριλαμβανομένων του πρόλογου και του επίλογου-, το "Γυναίκες της μικρής πατρίδας" μάς αφηγείται τη ζωή δύο κοριτσιών, της Αρετής και της Φωτεινής, που αν και η γέννα τους έμελλε να είναι σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, το ριζικό τους έμελλε να τις ενώσει εξαιτίας του ονείρου για μια ενωμένη πατρίδα. Ξεκινώντας, λοιπόν, το αφηγηματικό του αυτό ταξίδι, κάπου στο 1887, ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει στην Αθήνα, στη Φιλιππούπολη, στα Χανιά, στη Θεσσαλονίκη -και στη Μακεδονία, γενικότερα, ως διάθεση και ιστορική κατεύθυνση-, όπου βλέπουμε τις ζωές των δύο αυτών κοριτσιών να ξεδιπλώνονται, ν' αλλάζουν, να καθορίζουν την προσωπική τους ταυτότητα μα και τον ρόλο τους μέσα σε αυτήν, εν μέσω καταστροφών, ακολασιών, άκρατης βίας, τρομακτικών και αποτρόπαιων εγκλημάτων ενάντια στο ανθρώπινο γένος μα και στην ίδια τη ζωή. 

Όπως αντιλαμβάνεστε και μόνοι σας, το μυθιστόρημα αυτό βρίθει ιστορικών στοιχείων και αναφορών, με τον κύριο Παπαθεοδώρου ν' αποδεικνύει για άλλη μία φορά τις ιστορικές του γνώσεις, μα και το γενικότερο πάθος του για την Ιστορία του τόπου μας που τον οδηγεί, κάθε φορά, σε νέα μονοπάτια, νέες έρευνες, νέες ανακαλύψεις. Ανακαλύψεις που πρόθυμα κι απλόχερα μοιράζεται μαζί μας, μυώντας μας σε κόσμους και στιγμές που δεν γνωρίζαμε, ούτε καν είχαμε ποτέ αναλογιστεί, σε σκοτεινές γωνιές που ίσως να μην έρχονται τόσο συχνά, και τόσο εκτεταμένα, στο φως, επειδή δεν αντέχουμε την αλήθεια τους. Μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες που άλλοτε μας σοκάρουν κι άλλοτε μας προβληματίζουν, πόσο μάλλον όταν αυτές έρχονται σε σύγκρουση -ή και σε σύγκριση- με τις ομοιότητες του σήμερα, γεννώντας μέσα μας ακόμα μεγαλύτερες ηθικές αναστολές, όχι επειδή είμαστε δογματικοί ή εθνοπατέρες, αλλά γιατί η εθνική συνείδηση, ό,τι και να κάνουμε, όσο βαθιά κι αν την "θάψουμε", βρίσκεται πάντα εκεί, έτοιμη να δεχθεί τον όποιο ερεθισμό που θα την κάνει ν' αναδυθεί στην επιφάνεια.

Θα μπορούσα να πω πάρα πολλά ακόμα, ή και να υπεραναλύσω όλα όσα ήδη έχω αναφέρει, καθώς, ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου και το έργο του, προσφέρονται για κάτι τέτοιο. Όμως, επιλέγω να μην το κάνω γιατί, τα σπουδαία έργα και οι μεγάλοι δημιουργοί, δεν χρειάζονται, στην πραγματικότητα, τα διαπιστευτήρια και την ευλογία κανενός. Μιλάνε από μόνα τους, χωρίς ηθικά μαλώματα, χωρίς εθνικιστικές υπερβολές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν φασιστικές κι εμμονικές, χωρίς τη δασκαλίστικη διάθεση εκείνων που νομίζουν πως γνωρίζουν τα πάντα καλύτερα και βαθύτερα απ' οποιονδήποτε άλλον. Και, παράλληλα, μας ταξιδεύουν με τον λυρισμό τους, μας παρασύρουν με το πάθος τους, μας συγκινούν με την αλήθεια και το συναίσθημά τους, είτε αυτή εκφράζεται μέσω τρίτων προσώπων-παρατηρητών, είτε με τις φωνές των ίδιων των ηρώων που καλούνται να εξομολογηθούν τη δικιά τους πραγματικότητα. Δεν θέλω να πω τίποτα περισσότερο παρά ένα μεγάλο "ευχαριστώ", στον κύριο Παπαθεοδώρου, γι' αυτό το απίστευτα συγκλονιστικό έργο του, τη συνέχεια του οποίου θα περιμένω με λαχτάρα.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Παπαθεοδώρου Θοδωρής
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2018
Αρ. σελίδων: 624
ISBN: 978-618-01-2403-3