Η Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη είναι μία εκ των πλέον γνωστών σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων, με εκατοντάδες χιλιάδες πουλημένα αντίτυπα των μυθιστορημάτων της στο βιογραφικό της, το οποίο θα χαρακτήριζε κανείς κάτι περισσότερο από πλούσιο -με 15 βιβλία ενηλίκων και 51 βιβλία για παιδιά (αν μέτρησα σωστά, τα δεύτερα, στη βάση της biblionet).
Γεννήθηκε στην Αθήνα όπου και ζει μέχρι και σήμερα, ούσα παντρεμένη με δύο παιδιά.
Είναι κόρη του Νικόλαου Ρώσση, των φερώνυμων εκδόσεων, ενώ παππούς της ήταν ο φιλόλογος και συγγραφέας Ιωάννης Θ. Ρώσσης. Όπως αντιλαμβάνεστε, το μικρόβιο της λογοτεχνίας και η αγάπη της γι' αυτήν υπήρχε στο αίμα της.
Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων, τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και το Lοndon Montessori Centre. Εργάστηκε ως νηπιαγωγός, αλλά και ως υπεύθυνη εκδόσεων.
Το 2015 τής απονεμήθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας από τον Όμιλο Γυναικών Πειραιά «Εξάλειπτρον» για το συγγραφικό της έργο, σε συνδυασμό με τη μεγάλη απήχησή του και τη διαδραστική της σχέση με τους αναγνώστες της, καθώς και το βραβείο κοινού των βιβλιοπωλείων PUBLIC, στην κατηγορία «Ο πιο ερωτικός χαρακτήρας», για το μυθιστόρημά της ΔΙΔΥΜΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ, το οποίο μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη με τη μορφή τηλεοπτικής σειράς την περίοδο 2015-2017. Τη νέο τηλεοπτική περίοδο θα δούμε στην τηλεόραση μία ακόμα μεταφορά βιβλίου της, αυτή τη φορά του ΑΣΤΕΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ.
Όλα τα μυθιστορήματά της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ και έχουν πουλήσει πάνω από 500.000 αντίτυπα. Πολύ πρόσφατα, κυκλοφόρησε το τελευταίο της μυθιστόρημα ενηλίκων, το «Η αγαπημένη των θεών», το οποίο η ίδια μάς παρουσιάζει σήμερα μέσα από μια εκ βαθέων συνέντευξη.
Την ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο της και εύχομαι να την απολαύσετε όσο κι εγώ.

Αν και έχουμε δει να κάνετε κάτι ανάλογο στο παρελθόν, «Η αγαπημένη των θεών» είναι ένα βιβλίο που εκτός από ανθρώπινες και κοινωνικές διαστάσεις, έχει κι έντονο το στοιχείο της δράσης και της περιπέτειας. Πόσο εύκολο, ή μη, είναι το να συνδυαστούν όλα αυτά σε μία ιστορία;

Ναι, το καινούργιο μυθιστόρημά μου έχει έντονα στοιχεία δράσης και περιπέτειας. Δεν είναι εύκολο, ούτε δύσκολο κάτι τέτοιο για μένα. Η ροή της ιστορίας και οι ήρωές μου είναι πάντα αυτοί που με καθοδηγούν κι εγώ απλά τους ακολουθώ. Όταν όλη η αστυνομική δύναμη της Ελλάδας βρίσκεται στο κατόπι της ηρωίδας μου, είναι ποτέ δυνατόν να μην την πιάσω σφιχτά από το χέρι για να την προστατεύσω, να μην ταξιδέψω μαζί της σε πολλά μέρη, να μην προσπαθήσω να ανακαλύψω τρόπους να σωθεί; Να μη ζήσω κι εγώ παρέα με τους φίλους αναγνώστες μου όλες τις περιπέτειές της; Δράση, περιπέτειες, ανατροπές, καλοί και «κακοί» ήρωες, αλήθειες ζωής και ψέματα, όλα γίνονται ένα και συνδυάζονται και παλεύω να μας κόψουν πραγματικά την ανάσα.

Η αφήγησή σας μοιράζεται ανάμεσα σε Δήλο, Μύκονο και Κορνουάλη. Η επιλογή των τοποθεσιών αυτών ήταν τυχαία ή υπάρχει κάποιος βαθύτερος λόγος πίσω από αυτήν;

Έπαιξα με το φως και το σκοτάδι σε αυτό το βιβλίο.
Με το φως της Ελλάδας. Και τη σκοτεινιά της Αγγλίας. Μα και την άγρια ομορφιά, τα απόκρημνα βράχια, τις ομιχλώδεις ακτές, και τα γραφικά ψαροχώρια της Κορνουάλης. Άνυδρα ελληνικά νησιά, καταπράσινα εγγλέζικα βοσκοτόπια, η αντίθεση της ζωής στο κάθε τι, ακόμα και στους ήρωες. Όπως στον Κρίστοφερ, που είναι Άγγλος κι Έλληνας μαζί. Τον αριστοκρατικό, σκοτεινό και συνάμα μυστηριώδη άντρα με τα ζαφειρένια μελαγχολικά μάτια και το παιδικό χαμόγελο. Υπάρχουν κι άλλοι πολλοί ήρωες, τρυφεροί ή μη. Η Ανδριάνα, ο Σίμος, ο Τζανής, η Ρήνη, ο Σταυριανός, η Θεοδώρα, ο Πετρής, ο Γρηγόρης… Ήρωες που πλέκουν στεφάνι τα όνειρά τους σε ένα μυθιστόρημα παθιασμένο. Όπως η Ελλάδα. Γεμάτο φως κι ανθρώπους «ηλιόλουστους». Η «αγαπημένη των θεών» λούζεται από το με φως το Απολλώνιο, το εκτυφλωτικό και βουτάει σε μια θάλασσα που στραφταλίζει, αντικρίζει νησιά πλημμυρισμένα κατακίτρινες άγριες μαργαρίτες, αρωματικές μοβ λεβάντες, ανασαίνει έναν αέρα που μπλέκεται με την αλμύρα της θάλασσας και μοσχοβολάει ρίγανη, θυμάρι και φασκόμηλο.

Έχω την εντύπωση πως η Άρτεμη είναι ένας χαρακτήρας με τον οποίο δεθήκατε πολύ. Αν είναι αλήθεια, πού οφείλεται αυτό;

Η Άρτεμη, αχ, η Άρτεμη πήρε μεμιάς σάρκα κι οστά μέσα μου. Διάλεξε να είναι ψιλόλιγνη με μακριά, πολύ μακριά, ίσια καστανά μαλλιά και μάτια ανοιχτά γαλάζια γεμάτα αθωότητα και σοφία μαζί. Διάλεξε να φαντάζει βγαλμένη μέσα από βιβλίο μυθολογίας, σμιλεμένη από καλλιτέχνη με ταλέντο θεϊκό. Μεγάλο μυστήριο ήταν πάντοτε για μένα οι τυχεροί άνθρωποι. Οι άνθρωποι που λες και τους αγαπούν περισσότερο οι θεοί. Πολλοί προσπάθησαν να διερευνήσουν την τύχη τους, να εξακριβώσουν τι είναι αυτό που τους κάνει τυχερούς. Έχουν κληρονομήσει άραγε κάποιες ανώτερες δυνάμεις; Είναι οι αισιόδοξοι, αυτοί που αναλαμβάνουν στόχους δύσκολους και κυνηγούν αυτό που θέλουν; Η Άρτεμη με βοήθησε να καταλάβω πως η τύχη είναι απλά τρόπος ζωής. Η «αγάπη των θεών» είναι θέμα συμπεριφοράς, θέμα συνήθειας. Πίστη στον εαυτό μας είναι. Πίστη στο ότι η ζωή ευνοεί τους τολμηρούς. Οι τυχεροί άνθρωποι, όπως η ηρωίδα μου, έχουν μια ήρεμη στάση απέναντι στην καθημερινότητα. Η Άρτεμη είναι ανοιχτή σε νέες εμπειρίες, τολμάει. Υπακούει στη διαίσθησή της. Και το κυριότερο, δεν αφήνει τις αρνητικές σκέψεις να καθορίσουν το μέλλον της. Ακόμα και τα άσχημα δεν τα θεωρεί αποτυχία. Μέσα σε κάθε τι κακό, ανακαλύπτει το καλό. Αρνείται να βαλτώσει και τελικά μετατρέπει την κακή της τύχη σε καλή. Χαμογελάει αληθινά και συχνά, είναι κοινωνική, ακούει με προσοχή τους άλλους, ενδιαφέρεται πραγματικά, τους εμπιστεύεται. Μοιάζει μαγνήτης που προσελκύει τους ανθρώπους γύρω της. Παλεύει, αποτυγχάνει, ξανασηκώνεται, παλεύει ξανά. Πρώτα από όλα και πάνω απ’ όλα, η ματιά της είναι γεμάτη αισιοδοξία. Και ξαφνικά, από το πουθενά, η ζωή της πλημμυρίζει με το λαμπερό φως της αγάπης.

Πιστεύετε στο πεπρωμένο κι αν ναι, είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να το αποφύγει, ή που μπορεί να το επηρεάσει σύμφωνα με τις δικές του επιλογές;

Όχι, δεν πιστεύω στο πεπρωμένο. Αλλά στα λόγια του σπουδαίου, Νίκου Καζαντζάκη: «Ξέρεις πως εσύ, όχι η μοίρα, όχι η τύχη, μήτε οι άνθρωποι γύρω σου, εσύ μονάχα έχεις, ό,τι και αν κάμεις, ό,τι και αν γίνεις, ακέραιη την ευθύνη». Είναι δύσκολη, τόσο δύσκολη και τόσο παράξενη η εποχή που ζούμε. Αντιμετωπίζουμε το κάθε τι γεμάτοι καχυποψία και κατήφεια, μελαγχολούμε, χάνουμε το κουράγιο μας, παρατούμε τις προσπάθειες, πιστεύουμε στο απόλυτο του πεπρωμένου μας. Και τα βλέπουμε όλα μαύρα και θλιβερά, ακόμα κι αν δεν είναι. Ζούμε σε μια εποχή πλημμυρισμένη άγχος. Τα πάντα γύρω μας, παράλογα ή μη, επιδρούν ραγδαία στη συναισθηματική μας κατάσταση. Κι όμως είναι στο χέρι μας να ερωτευτούμε τη ζωή, να νιώσουμε στ’ αλήθεια τυχεροί. Γιατί είμαστε. Κι η αισιοδοξία, επιλογή μας είναι. Πολυδιάστατη είναι η προσωπικότητα του ανθρώπου κι η καρδιά του, ένα κουβάρι κάμπιες. Η «αγαπημένη των θεών» προσπαθεί να αποδείξει πως με μια θαρραλέα ματιά απέναντι στη ζωή, αυτές οι κάμπιες μπορεί να μεταμορφωθούν σε πεταλούδες.

Η αλήθεια είναι, θα λέγαμε, μία ακόμα πρωταγωνίστρια της ιστορίας σας, κρυμμένη στις σκιές μέχρι την κατάλληλη στιγμή. Πιστεύετε στη δύναμη αυτής;

H αλήθεια είναι πρωταγωνίστρια της ιστορίας, της μοίρας των ηρώων μου. Κάποια στιγμή ξετρυπώνει μέσα από τις σκιές κι ανατρέπει το μονοπάτι της ζωής τους. Πίστευα πάντα πως η αγάπη είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει σε αυτό τον κόσμο. Υπάρχει όμως αγάπη, χωρίς αλήθεια; Κι αν υπάρχει, μπορεί να επιβιώσει; Όταν ξεφουσκώσουν τα μπαλόνια των ψευδαισθήσεων, στεριώνει η αγάπη; Η θάλασσα της αλήθειας είναι δύσκολη και πονεμένη. Μπορούμε να αντέξουμε παλεύοντας με τα κύματά της, να ανέβουμε στην επιφάνεια, να αφήσουμε πίσω μας τα ψέματα; Θεωρώ ότι η αλήθεια είναι απίστευτα πολύτιμη, απίστευτα σημαντική κι η εποχή που ζούμε τη χρειάζεται αφόρητα. Σε όλα σχεδόν μυθιστορήματά μου, αλλά και στην «Αγαπημένη των θεών» παλεύω να ανακαλύψω την αλήθεια, να ξετρυπώσω τα ψέματα στις διαπροσωπικές, στις φιλικές, στις ερωτικές, στις κοινωνικές σχέσεις, παντού. Και ναι, πιστεύω στη δύναμή της. Δεν είναι απλά δυνατή, είναι παντοδύναμη!

Τι είναι αυτό που εμποδίζει τους ανθρώπους ν' αγκαλιάσουν την αλήθεια τους και να την αποδεχθούν; Τι είναι αυτό που τους κάνει να την κρύβουν και μαζί να κρύβονται από τον ίδιο τους τον εαυτό;

Όλοι μας λέμε ψέματα. Και ταυτόχρονα όλοι μας λατρεύουμε την αλήθεια. Τι είναι όμως αυτό που μας εμποδίζει να την αγκαλιάσουμε; Τα βάρη, οι ευθύνες, ο πόνος, οι ενοχές; Φοβόμαστε πως δεν μπορούμε να την αντέξουμε; Πως είναι δυνατόν να είμαστε ευτυχισμένοι όταν εθελοτυφλούμε; Και γιατί λέμε ψέματα για το καλό των άλλων; «Η αγαπημένη των θεών» προσπαθεί να απαντήσει σε όλα αυτά τα ερωτήματα, προσπαθεί να αποδείξει πως η αλήθεια μπορεί να φαντάζει σκληρή, αλλά ταυτόχρονα μας ωριμάζει. Μας διδάσκει τη δύναμη της συγνώμης, μας βοηθάει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τους άλλους. Να αντικρίσουμε κατάματα τη ζωή.


Πού βρίσκεται η πραγματική λύτρωση κάθε ανθρώπου;

Όλοι μας γεννιόμαστε και παίρνουμε το μονοπάτι της ζωής, αμάθητοι ακόμα. Στηριζόμαστε στους άλλους, μαθαίνουμε από τους άλλους, τους μιμούμαστε. Τους γονείς μας πρώτα από όλα, τους φίλους μας, την ίδια την κοινωνία. Κι είμαστε αθώοι, αμάθητοι και ρουφάμε τα πάντα γύρω μας, αγκαλιάζουμε τα λόγια των άλλων. Τα λόγια των άλλων… Τα θεωρούμε όλα αλήθεια. Πάνω σε αυτά τα λόγια, τα δικά τους λόγια και τη λογική τους στηριζόμαστε για να φτιάξουμε τη δική μας κοσμοθεωρία, για να χτίσουμε την προσωπικότητά μας. Κι αν αλλάζουμε λιγάκι στο διάβα μας, είναι γιατί προσπαθούμε να ισορροπήσουμε ανάμεσα στα τόσα πρέπει και στα δικά μας όνειρα, τις δικές μας επιθυμίες, αυτές που νανουρίζει το υποσυνείδητό μας. Και δημιουργούμε ένα «εγώ», τον ίδιο μας τον εαυτό και ξεκινάμε κι εμείς τη ζωή, ως γονείς, ως φίλοι, ως άνθρωποι που παλεύουν για το καλό ολόκληρης της κοινωνίας. Είναι όμως έτσι; Άραγε μας έχουν πει την αλήθεια; Κι αν ανακαλύψουμε κάποια στιγμή πως μας είπαν ψέματα; Τότε τι συμβαίνει; Πόσο διαταράσσεται η συναισθηματική μας ισορροπία, τι παθαίνουμε όταν γκρεμίζεται ολόκληρος ο κόσμος κάτω από τα πόδια μας, όταν νιώθουμε απροστάτευτοι σε έναν άνεμο αντάρτη, όταν όλα γύρω μας είναι ένα ψέμα; Είναι τόσο δύσκολη η αλήθεια σε αυτή τη ζωή. Η αλήθεια πονάει. Γι’ αυτό και μας την κρύβουν. Για το καλό μας. Για να μη στενοχωρηθούμε. Γιατί έτσι τους συμφέρει. Οι γονείς, oι συγγενείς, οι φίλοι, οι γνωστοί, οι εργοδότες, οι πολιτικοί, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, η ίδια η κοινωνία, ο καθένας έχει τον δικό του λόγο να κρύψει μια αλήθεια. Και τότε νιώθουμε συντετριμμένοι. Νιώθουμε πως μας κορόιδεψαν. Νιώθουμε θυμό, οργή, θλίψη, απογοήτευση… Μέχρι που έρχεται και η δική μας σειρά να πούμε ψέματα. Αθώα ή όχι, δεν έχει σημασία. Κι αναρωτιόμαστε μήπως τελικά η μόνη αλήθεια της ζωής μας είναι πως δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια, όπως τόνισε ο Νίκος Καζαντζάκης ή μήπως η αλήθεια είναι ζήτημα άποψης, όπως είπε ο Στρατής Μυριβήλης. Ένα όμως είναι σίγουρο. Λυτρωνόμαστε όταν καταφέρουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Με τα θετικά και τα αρνητικά του. Με τις δικές μας απόλυτες αλήθειες ζωής.

Ποιο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για να είναι ένα βιβλίο επιτυχημένο; Το να έχει μια ιδιαίτερη ή περίτεχνη πλοκή, ή να διαθέτει χαρακτήρες άρτια ψυχογραφημένους με τους οποίους θα μπορούσε να ταυτιστεί ο αναγνώστης;

Για να είναι ένα βιβλίο πετυχημένο, πρέπει ο συγγραφέας να σέβεται το κοινό του, να πασχίζει με όλη τη δύναμη της ψυχής του να φανεί αντάξιος των προσδοκιών του. Γιατί το κοινό, «νιώθει». Και να γράφει, προσπαθώντας, όσο μπορεί, να τιμήσει τα λόγια του Καζαντζάκη: «Δεν πρέπει να τελεύει το μεροκάματο ο συγγραφέας, δεν πρέπει να μαζεύει  τα σύνεργά του, αν δεν είναι σίγουρος πως δεν έχει ακουμπήσει έστω κι ένα λιθαράκι, για να χτιστεί πάνω στην άβυσσο ένα νησί…»

Όλα σας τα βιβλία διακρίνονται από μια βαθιά ευαισθησία και μια τρυφερότητα που στις μέρες μας σπανίζει. Αυτά είναι στοιχεία που διαθέτετε και η ίδια, ως άνθρωπος;

Σας ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για τα λόγια σας τα πολύτιμα για μένα. Θεωρώ πως η αγάπη είναι ο μοναδικός δρόμος της ζωής μας. Προσφέρω απλόχερα αγάπη στους αναγνώστες μου και μου προσφέρουν κι εκείνοι με τη σειρά τους. Η συναισθηματική ανταπόκρισή τους είναι ένα από τα μεγαλύτερα βραβεία της ζωής μου. Και ναι, λατρεύω την τρυφερότητα, λατρεύω να βουτάω στα συναισθήματά μου, να μη «σκοτώσω» ποτέ το μικρό παιδί που κρύβεται μέσα μου. Το παιδί που χαίρεται τη ζωή, που γελάει, κλαίει, θυμώνει κι απολαμβάνει το κάθε τι.

Υπάρχει κάποιο λογοτεχνικό είδος που αγαπάτε ως αναγνώστρια, αλλά που δύσκολα θα επιλέγατε να καταπιαστείτε μαζί του συγγραφικά; Αν ναι, ποιος ο λόγος;

Μου αρέσουν τα αστυνομικά βιβλία. Δε θα μπορούσα να γράψω εύκολα ένα τέτοιο βιβλίο, παρόλο που όλα σχεδόν τα μυθιστορήματά μου, περιέχουν στοιχεία αστυνομικής πλοκής. Λατρεύω να ασχολούμαι με το κοινωνικό μυθιστόρημα και νομίζω πως δε θα άντεχα έναν ολόκληρο χρόνο να γράφω για φόνους, dna, ιατροδικαστές, κλπ Όλα όσα χρειάζεται ένα αμιγώς αστυνομικό βιβλίο. Θα μελαγχολούσα κι αυτό θα φαινόταν ολοκάθαρα. Έχω μάθει όμως στη ζωή μου, ποτέ να μη λέω «ποτέ»!

Αυτή τη στιγμή είστε μία απ' τις πιο ευπώλητες συγγραφείς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Η πίστη αυτή του κοινού απέναντί σας, προσθέτει κάποιο φορτίο ευθύνης στις πλάτες σας;

Γράφω τριάντα χρόνια συνέχεια. Η γραφή ήταν και είναι, η ίδια μου η ανάσα. Είναι μια βαθιά ανάγκη έκφρασης του εσωτερικού μου κόσμου. Δεν αγχώνομαι για την επιτυχία, ούτε για τις πωλήσεις. Απλά νιώθω σεβασμό για κάθε αναγνώστη και αναγνώστριά μου και δε θέλω να τους απογοητεύσω ποτέ. Γι’ αυτό και σε κάθε μυθιστόρημά μου, γρατσουνίζω την ψυχή μου. Όσα βιβλία κι αν έχω γράψει, πάντα έχω αγωνία για τη γνώμη κάθε αναγνώστη μικρού ή μεγάλου. Λίγο πριν «ανοίξει η αυλαία», πριν χωθεί στην αγκαλιά του το καινούργιο μου βιβλίο, ναι, έχω άγχος. Το σχόλιό του όμως, η αγάπη του, η τρυφερότητά του, με ηρεμεί. Με κάνει να πετάω στα ουράνια!

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Γράφω, γράφω συνέχεια… Το καινούργιο μυθιστόρημά μου, το οποίο θα βρίσκεται στα χέρια των αναγνωστών μου, τον Μάιο του 2020! Και ταξιδεύω για άλλη μια φορά στην Ελλάδα μας, ταξιδεύω στα πιο βαθιά συναισθήματά μου!

Διαβάστε την άποψή μας για το νέο βιβλίο της Ρένας Ρώσση-Ζαΐρη, ΕΔΩ.