Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:

Σκάκι, φεμινισμός, εθισμός: μια συναρπαστική ιστορία ενηλικίωσης που κόβει την ανάσα μέχρι τη δραματική κορύφωσή της, η οποία έχει χάρη ανάλογη με το να κάνεις ματ σε τέσσερις κινήσεις.
Η ήσυχη και μελαγχολική Μπεθ Χάρμον είναι ένα οκτάχρονο ορφανό κοριτσάκι που μοιάζει να μη διαθέτει τίποτα το αξιοπρόσεκτο. Μέχρι που παίζει την πρώτη της παρτίδα στο σκάκι. Τότε οι αισθήσεις της οξύνονται, το μυαλό της καθαρίζει και για πρώτη φορά στη ζωή της νιώθει πως έχει τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης. Καθώς το μοναδικό της ταλέντο την οδηγεί να αρχίσει να αγωνίζεται επαγγελματικά σε κορυφαία σκακιστικά τουρνουά ήδη από τα εφηβικά της χρόνια, θα πρέπει να ανταποκριθεί σε όλο και μεγαλύτερες πιέσεις, που βαθαίνουν την ψυχική της απομόνωση και την ωθούν όλο και περισσότερο στην απόδραση…
ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΒΑΣΙΣΤΗΚΕ Η ΟΜΟΤΙΤΛΗ ΣΕΙΡΑ-ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ NETFLIX.

Προσωπική άποψη:
Ως γνήσια Ελληνίδα, ξέρω να παίζω πολύ καλό τάβλι -ειδικά στη διάρκεια των σπουδών σου αποτελεί απαραίτητη γνώση επιβίωσης-, αλλά την ίδια στιγμή δεν έχω ιδέα από σκάκι. Για να είμαι πιο ακριβής, ξέρω κάποια πολύ βασικά πράγματα, κι αυτό γιατί ο γιος μου είναι λάτρης του σκακιού -και πολύ καλό παίκτης, για την ηλικία του-, οπότε κι έχει προσπαθήσει πολλάκις να μου μάθει τις τεχνικές και τα κόλπα αυτού του παιχνιδιού το οποίο, όμως, ή δεν μπορώ ή δεν θέλω να προσπαθήσω αρκετά για να το κατανοήσω εις βάθος -κι αν με ρωτάτε, πιστεύω πως ισχύει περισσότερο το δεύτερο. Παρ' όλα ταύτα, πάντοτε απολαμβάνω να παρακολουθώ σκακιστικούς αγώνες και θα τολμούσα να πω πως μου προκαλούν πολύ μεγάλη αγωνία, για την εξέλιξη κάθε παιχνιδιού, και σε αυτό συμβάλλει σαφέστατα τόσο η φύση του ίδιου του παιχνιδιού όσο και των παικτών που αφοσιώνονται σε αυτό.

Για "Το Γκαμπί της βασίλισσας", όπως και οι περισσότεροι φαντάζομαι, έμαθα μέσα από το Netflix, όπου και το μετέφερε στη μικρή οθόνη, κάνοντας όλο τον κόσμο να μιλάει γι' αυτό, ειδικά εν μέσω καραντίνας. Ωστόσο, κι επειδή είμαι από τη φύση μου αντιδραστικός άνθρωπος, δεν έχω παρακολουθήσει -ακόμα- τη σειρά, γιατί ήθελα να καταλαγιάσει όλος αυτός ο ντόρος και να μπορέσω να την κρίνω αντικειμενικά. Αντ' αυτού, επέλεξα να διαβάσω το βιβλίο πάνω στο οποίο βασίζεται η σειρά, όχι τόσο γιατί υποστηρίζω τη θεωρία που θέλει το βιβλίο να είναι καλύτερο από οποιαδήποτε μεταφορά του, αλλά γιατί ο Walter Tevis είναι ένας εξαιρετικός συγγραφέας που ξέρει να χειρίζεται εξαιρετικά τον λόγο και ν' αφηγείται ιστορίες με έναν μοναδικό τρόπο, που σε παρασύρει στη μαγεία που έχει δημιουργήσει κι έχει ντύσει με αυτή την αφήγησή του.

Το συγκεκριμένο βιβλίο δεν αποτελεί εξαίρεση, και η ιστορία της ορφανής Μπεθ Χάρμον, που στα οχτώ της χρόνια θα έρθει για πρώτη φορά στη ζωή της σ' επαφή με το σκάκι κι αυτό θ' αποτελέσει όχι απλά μια νέα αρχή στη ζωή της, αλλά έναν αναπροσδιορισμό ολόκληρης της ύπαρξής της, σε ταξιδεύει στην ιστορία ενός ανθρώπου που έμοιαζε να μην έχει κάτι το ξεχωριστό κι όμως είχε μια μοναδική ικανότητα, ένα ταλέντο που πολλοί θα ζήλευαν. Την ίδια στιγμή, όμως, σε καλεί να συμπορευτείς μαζί της σε μια διαδρομή, όπου θα έρθει αντιμέτωπη με πολλές δοκιμασίες, όχι μόνο σκακιστικές, αλλά κυρίως με τον ίδιο της τον εαυτό, με το μυαλό και την ψυχή της να φτάνουν στα όριά τους και με την ίδια να δοκιμάζεται, αφού θα πρέπει να πολεμήσει τόσο για την επαγγελματική της θέση, όσο και για τη διατήρηση την ψυχική της υγείας.

Ο συγγραφέας έχει τοποθετήσει την ιστορία στην Αμερική των 50's και 60's, κάτι που αυτόματα οδηγεί στη δημιουργία μιας μοναδικά αισθαντικής ατμόσφαιρας, όπου στα μετά-πολεμικά χρόνια, ο κόσμος προσπαθεί να βρει και πάλι τους ρυθμούς του και ν' ακολουθήσει τις αλλαγές που έρχονται συνεχώς, όπως ακριβώς καλείται να κάνει και η ηρωίδα μας. Μια εποχή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ως προς το κοινωνικοπολιτικό σκέλος της, η οποία αποτυπώνεται εξαιρετικά από τον Tevis και "μιλάει" στις αισθήσεις μας. Όμως αυτό που κάνει την ιστορία αυτή να ξεχωρίζει, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει την Μπεθ, ένα φαινομενικά συνηθισμένο κορίτσι που διαθέτει ένα μοναδικό ταλέντο, το οποίο, όμως, διαθέτει παράλληλα και μια μεγάλη ανθρώπινη αδυναμία, με αυτά τα δύο στοιχεία να βρίσκονται σε μια συνεχή κόντρα και με την ίδια να προσπαθεί να σταθεί όρθια ανάμεσά τους και να επιβιώσει. Και μέσα απ' την προσπάθειά της αυτή, καλούμαστε να κατανοήσουμε τις αδυναμίες, τους εθισμούς της, αλλά και τις σχέσεις της με τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω της, με την εμβάθυνση στην ψυχοσύνθεση και στον κόσμο της να είναι σαγηνευτική.

Αν θα μπορούσα να εντοπίσω μια κάποια αδυναμία στο εν λόγω βιβλίο, αυτό θα ήταν οι σκακιστικοί αγώνες, που σαφέστατα θα έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην οπτικοποιημένη εκδοχή τους κι ενισχύουν το σασπένς της ιστορίας, και ίσως ορισμένους αναγνώστες να τους κουράσουν, όμως, παρ' όλα ταύτα, ο Tevis έχει καταφέρει, μέσω της νοητής αφηγηματικής οπτικοποίησης, ν' αναπαραστήσει όλη αυτή τη μαγεία του σκακιού -τουλάχιστον, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό δεδομένων των συνθηκών. Εν κατακλείδι, "Το Γκαμπί της βασίλισσας" είναι ένα βιβλίο που δεν απευθύνεται μόνο στους λάτρεις του σκακιού, αλλά σε κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να διαβάσει ένα καλό ψυχογράφημα, μια ιστορία κατάδυσης στην κατάθλιψη και στην προσπάθεια ενός ατόμου να ξεφύγει από αυτή, αφήνοντας πίσω τους εθισμούς και τα πάθη του, αφοσιώνοντας τον εαυτό του εκεί που πραγματικά θέλει κι αξίζει να βρίσκεται.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Walter Tevis
Μεταφραστής: Μοσχονά Αριάδνη-Αδαμαντία
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2021
Αρ. σελίδων: 376
ISBN: 978-618-01-4044-6