Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Αύγουστος 2004. Η Ροζάνα ακούμπησε απαλά μέσα σε ένα τοσοδά ξύλινο κουτάκι τα γεμάτα δίψα για ζωή όνειρά της, μαζί με μια κόκκινη γυαλιστερή χάντρα και μια φωτογραφία από τον Πάνορμο της Νάξου. Κάπου εκεί, ανάμεσα στα νεανικά της όνειρα και στη γαλάζια φουσκοθαλασσιά του Αιγαίου, στρίμωξε και κάτι ακόμα: μια μακρινή ημερομηνία που σημείωσε με πράσινο στιλό. Υποσχέθηκε να χαρίσει το κουτάκι στον Αλέξανδρο τη μέρα που θα ξεκινούσαν τα σχολεία, με την εφηβική σιγουριά πως, ύστερα από δέκα χρόνια, εκείνη θα είναι δικηγόρος και ο αγαπημένος της βραβευμένος συγγραφέας. Όμως, καθώς ύφαινε τα όνειρά της, τα λεπτά που κυλούσαν στο Μπεσλάν δημιουργούσαν ένα συγκλονιστικό σκηνικό, και η μοίρα έστηνε το δικό της τρομακτικό σενάριο.
Ο Σεπτέμβριος του 2004, με την τριήμερη αιματηρή ομηρία μαθητών μέσα στο σχολείο τους, θα αφήσει πίσω του βαθιά θλίψη. Εκείνοι που θα τα καταφέρουν σκορπίζονται στους πέντε ανέμους. Για να προχωρήσουν στη ζωή, πρέπει να αναμετρηθούν με τις αναμνήσεις. Για να γίνει αυτό, πρέπει να περπατήσουν στους δρόμους όπου βάδισαν εκείνο το πρωί, να νιώσουν τις μυρωδιές που μύριζαν τις ατελείωτες ώρες της αιχμαλωσίας, να ακούσουν τα φτερουγίσματα των πουλιών, τους θορύβους της πόλης όταν ξυπνάει κι όταν κοιμάται. Πρέπει να σταθούν απέναντι στο στοιχειωμένο σχολείο και να βρουν το κουράγιο να το κοιτάξουν. Επειδή, ακόμα κι όταν όλα έχουν χαθεί, η ελπίδα πάντα μένει κάπου εκεί έξω. Θα απλώσουν το χέρι να την πιάσουν; Θα αφήσουν λίγο χώρο για να ριζώσει και πάλι στην ψυχή τους η αγάπη; Ο έρωτας; Θα μπορέσουν να ξεχάσουν το χτες, να ζήσουν το σήμερα και να ονειρευτούν το αύριο; Υπάρχει αύριο για τα παιδιά του Μπεσλάν;

Προσωπική άποψη:
Δύο χρόνια μετά το "Ιφιγένεια: Ο κύκλος της σιωπής", ένα βιβλίο που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και που σόκαρε το αναγνωστικό κοινό με την ωμή βία και με τη σκληρή του αλήθεια και που συζητήθηκε όσο λίγα, η συγγραφέας Μαρία Τσακίρη επιστρέφει με ένα νέο πόνημα που βασίζεται για μια ακόμα φορά σε αληθινά γεγονότα. Γεγονότα σκληρά, αιματηρά, βίαια. Γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη Ιστορία και που μέχρι και σήμερα δεν μπορεί να τα χωρέσει ανθρώπινος νους, γιατί είναι τρομακτικά δύσκολο το να αποδεχθείς πως ο άνθρωπος είναι το πιο σκληρό πλάσμα αυτού του πλανήτη, που μπορεί να συμπεριφερθεί και να λειτουργήσει αποτρόπαια, χωρίς λογική, χωρίς συναίσθημα, κυριευμένο από κτηνώδη ένστικτα που κανένα υγιές πλάσμα δεν θα μπορούσε να διανοηθεί.

Ήταν 1η Σεπτεμβρίου του 2004 όταν μια ομάδα τρομοκρατών, που απαιτούσε το τέλος του πολέμου στην Τσετσενία, κατέλαβε ένα σχολείο στο Μπεσλάν της Ρωσίας, έχοντας ως ομήρους πάνω από 1100 άτομα. Μια ομηρία που κράτησε τρεις ολόκληρες ημέρες και που έληξε στις 03 Σεπτεμβρίου, με δυνάμεις ασφαλείας της Ρωσίας να εισβάλουν στο σχολείο χρησιμοποιώντας βαρύ οπλισμό. Εκεί ήταν που επικράτησε το απόλυτο χάος. Εκρήξεις, ανταλλαγή πυρών, φωτιές που ξέσπασαν και τύλιξαν το σχολικό συγκρότημα στις φλόγες. Εκατοντάδες οι άνθρωποι που τραυματίστηκαν και τουλάχιστον 385 οι νεκροί, με 186 από αυτούς -ίσως και λίγοι περισσότεροι- να είναι παιδιά. Η τραγωδία ανείπωτη, με ποικίλες επιπτώσεις στη Ρωσία, τόσο σε ομοσπονδιακό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό. Χρειάστηκε να περάσουν 12,5 χρόνια για να καταδικαστεί η Ρωσία για το ότι η εκτόξευση βλημάτων από τανκς και χειροβομβίδων συνιστούσε «δυσανάλογη» χρήση βίας και να της ζητηθεί να καταβάλει στα 409 θύματα που προσέφυγαν στο δικαστήριο αποζημίωση 2,9 εκατομμυρίων ευρώ συν 88.000€ νομικά έξοδα. Όχι πως αυτό αλλάζει κάτι, αφού οι νεκροί δε γυρίζουν πίσω.

Στη σφαγή αυτή βασίζεται το πρώτο μέρος του "Θλιμμένου Σεπτέμβρη", μετά το τέλος της οποίας δεν διενεργήθηκαν καν νεκροψίες στα περισσότερα θύματα, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές αν σκοτώθηκαν από σφαίρες τρομοκρατών ή μελών των δυνάμεων ασφαλείας. Μια συγκάλυψη εξίσου τραγική με το ίδιο το γεγονός που οδήγησε, με λανθασμένους χειρισμούς σε αυτό το τρομακτικό αποτέλεσμα. Εκείνες οι μέρες είναι που αλλάζουν για πάντα και τη ζωή της Ροζάνας. Μέρες βουτηγμένες στο αίμα και στην απελπισία που κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει, αλλά που πρέπει να ψάξει βαθιά μέσα του να βρει το κουράγιο να τις αντιμετωπίσει, μαζί με τις τραγικές τους συνέπειες, αναζητώντας και πάλι τη χαμένη του δίψα για ζωή προκειμένου να μπορέσει να συνεχίσει. Γιατί η ελπίδα δεν πεθαίνει, παρά μονάχα χάνεται κάποιες στιγμές, κι εμείς πρέπει να βρίσκουμε τη δύναμη και τη θέληση να αρπάξουμε ξανά τα ηνία της και να πορευτούμε μέσα σε αυτό το μονοπάτι που λέγεται ζωή.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ωστόσο, η κυρία Τσακίρη θίγει ένα εξίσου σοβαρό και τρομακτικό ζήτημα, αυτό του trafficking, που εμπορεύεται όχι μόνο ανθρώπινα σώματα, μα και ψυχές, συνειδήσεις, συναισθήματα. Ένα αγόρι πέντε ετών και τρία κορίτσια έξι ετών, αντίστοιχα, ετοιμάζονται να δημοπρατηθούν σαν να ήταν ένα κομμάτι κρέας, και οι πρωταγωνιστές μας μπλέκονται στην υπόθεση αυτή με τρόπο που μας κόβει την ανάσα και στέλνει ρίγη ανατριχίλας στη ραχοκοκαλιάς μας. Βήμα βήμα, τους ακολουθούμε στην πορεία μιας διαδρομής γεμάτη ανατροπές και ανατριχιαστικά ρεαλιστικές απεικονίσεις μιας πραγματικότητας που όσο κι αν θέλουμε καμιά φορά να κλείνουμε τα μάτια μας απέναντί της, αυτή συνεχίζει να υπάρχει, να καταστρέφει ζωές και ανθρώπους και να αποδεικνύει, για πολλοστή φορά, τη χειρότερη πλευρά της κοινωνίας μας που όσο κι αν εξελίσσεται, τόσο πίσω μένει σε ζητήματα ηθικής, τουλάχιστον από κάποιους, είτε συμμετέχουν άμεσα στην όποια φρίκη είτε έμμεσα, παριστάνοντας πως δεν ήξεραν, δεν είδαν, δεν άκουσαν.

Τρομοκρατία και trafficking, λοιπόν, τα δύο βασικά θέματα που θίγονται στον "Θλιμμένο Σεπτέμβρη". Δύο ζητήματα εξαιρετικής σημασίας και σπουδαιότητας και, δυστυχώς, πολύ σημερινά, τόσο που η σκέψη και μόνο του πως θα αντιδρούσαμε εμείς αν βρισκόμασταν μπλεγμένη σε μια οποιαδήποτε συνθήκη από αυτές μας προκαλεί ένα σφίξιμο στο στήθος και κλέβει λίγη από την ανάσα μας. Με τον χαρακτηριστικό δυναμισμό της πένας της, χωρίς να ωραιοποιεί γεγονότα και καταστάσεις, με ωμό ρεαλισμό και σκληρή απεικόνιση της πραγματικότητας, η κυρία Τσακίρη, για ακόμα μία φορά, μας προσφέρει ένα μυθιστόρημα που σίγουρα δεν είναι για ευαίσθητα στομάχια, μα που αποτελεί, την ίδια στιγμή, γροθιά στα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά κατεστημένα, μα και στην ίδια μας τη συνείδηση ως ενεργά μέλη αυτών, προσφέροντάς μας τροφή για σκέψη, προβληματίζοντάς μας, συγκινώντας μας, μα πάνω απ' όλα, θυμίζοντάς μας πως η ελπίδα ποτέ δεν χάνεται αρκεί να ξέρουμε που να την αναζητήσουμε και να έχουμε το κουράγιο να την μετουσιώσουμε σε κάτι ακόμα πιο ισχυρό.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Τσακίρη Μαρία
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2019
Αρ. σελίδων: 464
ISBN: 978-618-01-2886-4