Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Η ζωή της νεοϋορκέζας Κάρολαϊν Φέριντεϊ αλλάζει για πάντα όταν ο στρατός του Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία το 1939. Έναν ωκεανό μακρύτερα, η Κάσια Κούζμεριτσκ, μια Πολωνή έφηβη, βυθίζεται όλο και περισσότερο στον ρόλο της ως αγγελιαφόρου στην πολωνική Αντίσταση. Στη Γερμανία, η νεαρή γιατρός Χέρτα Ομπερχόιζερ ξεκινά την καριέρα της γεμάτη φιλοδοξίες, αλλά σύντομα βρίσκεται παγιδευμένη στο ανδροκρατούμενο ναζιστικό καθεστώς. Οι ζωές των τριών γυναικών διασταυρώνονται όταν η Κάσια οδηγείται στο Ράβενσμπρικ, το διαβόητο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης αποκλειστικά για γυναίκες.
Το βιβλίο είναι βασισμένο στην πραγματική ιστορία των «Κουνελιών», των γυναικών που κατάφεραν να επιζήσουν από τα βασανιστήρια στο Ράβενσμπρικ, και αποκαλύπτει μια συνταρακτική ιστορία αγάπης, εξιλέωσης και αποτρόπαιων μυστικών που παρέμειναν κρυμμένα επί δεκαετίες.

Προσωπική άποψη:
Έχω διαβάσει πάρα πολλά βιβλία που ο πυρήνας των ιστοριών τους έχει να κάνει με τη ναζιστική Γερμανία, το Ολοκαύτωμα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τις φρικαλεότητες των ναζιστών στρατιωτών έναντι όσων θεωρήθηκαν εχθροί του Χίτλερ, οι οποίοι και μαρτύρησαν στα χέρια τους, παλεύοντας, ωστόσο, κάθε μέρα προκειμένου να καταφέρουν να επιβιώσουν. Κι εκεί που κάθε φορά το στομάχι μου σφίγγεται και λέω πως έχω διαβάσει αρκετά, πως δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο, έρχεται και πέφτει στα χέρια μου ένα νέο βιβλίο με σχετικό περιεχόμενο, που όχι μόνο έχει να μου δείξει κάτι καινούργιο, αλλά που με κάνει να συνειδητοποιώ πως υπάρχουν ιστορίες που όσες φορές κι αν ειπωθούν ποτέ δεν θα είναι αρκετές, γιατί ο μοναδικός τρόπος να αποφύγουμε την επανάληψη οποιασδήποτε ανάλογης φρίκης, είναι να την θυμόμαστε, μαζί με τα τραγικά της αποτελέσματα.

Το "Πασχαλιές στο συρματόπλεγμα" είναι ένα βιβλίο της κατηγορίας αυτής, το οποίο, όμως, πραγματεύεται μια πτυχή των γεγονότων της Ιστορίας που, όσον αφορά εμένα, είχα μόνο ακουστά και που ποτέ δεν είχα μπει στη διαδικασία να μελετήσω λίγο περισσότερο. Ο λόγος, φυσικά, για το διαβόητο Ράβενσμπρικ και τα όσα τρομακτικά γεγονότα έλαβαν χώρα πίσω από τα συρματοπλέγματα και τους τοίχους του. Ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για γυναίκες, στο οποίο πάρα πολλές από αυτές, Πολωνικής καταγωγής, έγιναν παρά τη θέλησή τους μέλη-θύματα φρικτών ιατρικών πειραμάτων, από το 1939 όπου ο Χίτλερ εισέβαλλε στην Πολωνία μέχρι και το 1959 και το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Δύο δεκαετίες τη βιαιότητα και την φρικαλεότητα των οποίων δεν μπορεί να χωρέσει ανθρώπινος νους και την οποία βλέπουμε μέσα από τα μάτια -και τα βιώματα- τριών γυναικών, που είναι τόσο διαφορετικές, μα και τόσο όμοιες ταυτόχρονα, σημαδεμένες -και δεμένες- από μια κοινή, τραγική μοίρα.

Επί της ουσίας, το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία διαφορετικά αφηγηματικά μέρη. Στο πρώτο εξ αυτών μας συστήνονται οι τρεις κεντρικές ηρωίδες αυτού. Η νεοϋορκέζα Κάρολαϊν Φέριντεϊ -που υπήρξε πραγματικά και η δράση της είναι αξιομνημόνευτη και παράδειγμα προς μίμηση μέχρι και στις μέρες μας-, κόρη πλούσιας οικογένειας με έντονη εθελοντική δράση στο γαλλικό προξενείο της Νέας Υόρκης, η πολωνέζα Κάσια Κούζμεριτσκ που διατηρεί τον ρόλο του αγγελιοφόρου για λογαριασμό της πολωνικής Αντίστασης, καθώς και η νεαρή γιατρός Χέρτα Ομπερχόιζερ -επίσης υπαρκτό πρόσωπο- από τη Γερμανία, που παρά που ξεκινά την καριέρα της γεμάτη φιλοδοξίες, σύντομα βρίσκεται παγιδευμένη στο ανδροκρατούμενο ναζιστικό καθεστώς και σε μια "φυλακή" που ποτέ της δεν πίστευε πως θα μπορούσε να βρεθεί. Τρεις γυναίκες σε τρεις διαφορετικές γωνιές του κόσμου που όμως οι ζωές τους έμελλαν να διασταυρωθούν όταν η Κάσια οδηγήθηκε, μαζί με τη μητέρα και την αδερφή της, στην κόλαση του Ράβενσμπρικ.

Αφού η συγγραφέας μάς έχει κάνει μια πρώτη σύσταση με τις ηρωίδες της, με την Κάρολαϊν να είναι η μοναδική που δεν φανταζόμαστε με ποιον τρόπο μπορεί να συνδέεται με το Ράβενσμπρικ, μια παράμετρος που χειρίζεται εξαιρετικά και με μεγάλη μαεστρία έτσι που όλα έρχονται και κουμπώνουν μεταξύ τους με τρόπο που μας εντυπωσιάζει, περνάει στο δεύτερο μέρος της αφήγησης που είναι για γερά στομάχια. Είναι πολύ δύσκολο να είσαι έστω και λίγο άνθρωπος και να μην συγκλονιστείς από τα όσα αφηγούνται οι γυναίκες σε σχέση με αυτό το κολαστήριο και να μην ανατριχιάσεις με την παραστατικότητα με την οποία η Kelly αποτυπώνει κάθε πτυχή της αλήθειας σε κάθε σελίδα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που δάκρυα πλημμύρισαν τα μάτια μου και άλλες τόσες που θυμός, οργή και θλίψη, όλα αυτά μαζί ή εναλλασσόμενα, κατέκλυσαν την καρδιά και το μυαλό μου, μέσα στο οποίο, ειλικρινά, δεν μπορεί να χωρέσει τόσο αρρώστια και που με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μια τέτοια κτηνωδία -ακόμα και όταν μέσα από τα μάτια της Χέρτα βλέπουμε τη ναζιστική, ιδεοληπτική πλευρά των πραγμάτων, όπου όλα δικαιολογούνται, όχι επειδή είναι ηθικά, αλλά γιατί με τη λογική κάποιων αυτά είναι απαραίτητα. 

Μέσα από το δεύτερο μέρος του βιβλίου, λοιπόν, γινόμαστε μάρτυρες όλων όσων δεν θα θέλαμε, την ίδια, όμως, στιγμή γινόμαστε και μάρτυρες της δύναμης που έχει η αγάπη, της τρυφερότητας που αυτή συνεχίζει να τροφοδοτεί ακόμα και κάτω από τις πιο απάνθρωπες συνθήκες, της δύναμης της γυναικείας ψυχής που μπορεί να υπομείνει τα πάντα, που μπορεί να είναι μάνα, φίλη, αδερφή, να υπηρετήσει δεκάδες ρόλους, ν' αγκαλιάσει και να στηρίξει, ταυτόχρονα, άλλους τόσους, και κόντρα σε όλα τα στατιστικά και τις προβλέψεις, να αντέξει τα πάντα και να επιβιώσει. Και ακριβώς σε αυτό αναφέρεται και το βαθιά ανθρώπινο και συγκινητικό τρίτο μέρος της αφήγησης. Σε αυτό το κάτι που λίγα βιβλία, του είδους και όχι μόνο, αναφέρονται, και αυτό δεν είναι άλλο από το μετά που ακολούθησε τον πόλεμο, όχι μόνο σε επίπεδο ιστορικό, αλλά και σε προσωπικό, γιατί όσοι έμειναν πίσω, όσοι επέζησαν, δεν είναι απλά κομμάτι της Ιστορίας, αλλά μονάδες που αγωνίστηκαν ηρωικά για να επιζήσουν και που στη συνέχεια κλήθηκαν να παλέψουν ακόμα πιο σκληρά για να σταθούν στα πόδια τους.

Το βιβλίο αυτό είναι ένας ύμνος στους ανθρώπους που δεν παραδίδουν ποτέ και υπό καμία συνθήκη τα όπλα. Είναι ένας ύμνος στην ανθεκτικότητα, στην καλοσύνη, στη δύναμη και στο μεγαλείο της ψυχής όλων εκείνων που επέζησαν ενός τόσο φρικτού πολέμου και των βασανιστηρίων που αυτός έφερε μαζί του, δείχνοντας τόσο μεγάλη ασέβεια απέναντι στην ίδια τη ζωή. Και όμως, το κουράγιο, η πίστη, η ελπίδα, μα πάνω απ' όλα η αγάπη, είναι όλα όσα χρειάζεται κανείς για να μπορέσει να πορευτεί ενάντια στο ρεύμα, να κλείσει τα μάτια του παίρνοντας μια βαθιά ανάσα και ανοίγοντάς τα και πάλι αντιμετωπίζοντας, με την λαμπρότητα που μονάχα οι καθάριες ψυχές μπορούν να κρύβουν μέσα τους, την κάθε επόμενη μέρα, ό,τι και να φέρει αυτή. Ένα βιβλίο ρεαλιστικό, ανθρώπινο, σκληρό πολλές φορές, συγκινητικό ακόμα περισσότερες, που όχι μόνο έχει να μας διδάξει αλήθειες και ιστορικά γεγονότα που ίσως και να μην γνωρίζαμε, αλλά και που μας ανοίγει νέους δρόμους σκέψης, οπτικής, αντίληψης, που ίσως και να μας κάνουν λιγάκι καλύτερους.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Martha Hall Kelly
Μεταφραστής: Τσιρώνη Έφη
Εκδόσεις: Κλειδάριθμος
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2019
Αρ. σελίδων: 688
ISBN: 978-960-461-936-8