Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ἐρᾶν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς.
766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία. Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους.
Ο Ροδανός, αγγελοπρόσωπος, ριψοκίνδυνος, θηρευτής των ηδονών, μα και με φοβερά μυστικά να τον σφιχτοδένουν, είναι συνάμα προσηλωμένος σε ό,τι θεωρεί χρέος.
Γύρω από αυτούς τους τρεις ήρωες και το μυστήριο του Ιερού Στιχαρίου, το οποίο θα μπορούσε ν’ ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών, κινείται η μυθοπλασία κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη. Σε μια μοναδική εποχή, άγνωστη και μυθώδη. Τους πλαισιώνουν αρκετοί δευτεραγωνιστές, όπως ο μοχθηρός Ερμάς, ο καλλιεργημένος δούλος Κιτίν, ο Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα, η θεατρίνα Γοργονία, ο πατρίκιος Φωκάς με την ομάδα των Λεόντων του, ο μαύρος ευνούχος Αράν και άλλοι.
Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο, καταρρέουν, αφιερώνονται στον Θεό ή Τον απαρνούνται, γίνονται θύματα της εικόνας τους ή οδηγούνται στο εράν διά του οράν της ψυχής. Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα-σφαγή, εφιάλτη και όνειρο και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.

Προσωπική άποψη:
Δεν θέλω να επαναλαμβάνομαι, αλλά όταν μιλάμε για τον Γιάννη Καλπούζο, δεν είναι να μην το κάνω. Όχι όταν μου είναι αδύνατον να μην αναφέρω πόσο βαθιά τον εκτιμώ, τόσο ως συγγραφέα όσο και ως άνθρωπο -και ειδικά τις τελευταίες ημέρες, αυτές της καραντίνας, με έχει συγκινήσει πάμπολλες φορές, και όποιος τον ακολουθεί στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ξέρει πολύ καλά τι εννοώ. Στο προκείμενο, όμως, που δεν είναι άλλο από το νέο του βιβλίο με τίτλο: Εράν. Βυζαντινά αμαρτήματα, που πολύ σωστά μας προδιαθέτει πως θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια ιστορία γεμάτη αγάπη και έρωτα, με φόντο μία από τις πιο σπουδαίες ιστορικές περιόδους της οποίας, όμως, δεν είναι όλες οι εποχές της τόσο πολύ γνωστές στο ευρύ κοινό ή που, έστω, δεν την έχουν μελετήσει τόσο βαθιά όσο θα έπρεπε.

Μεταφερόμαστε, λοιπόν, κοντά στα μέσα του όγδοου μ.Χ. αιώνα και στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία -τότε δεν υφίστατο Βυζάντιο, ο όρος καθιερώθηκε πολύ, πολύ αργότερα-, σε μία απ' τις πιο ταραγμένες περιόδους της, που δεν είναι άλλη απ' αυτήν της Εικονομαχίας, τότε που η Δυναστεία των Ισαύρων κυριαρχούσε επί της Αυτοκρατορίας και πιο συγκεκριμένα, στην φάση που μας αφορά, ο Λέων Γ', που εξαπέλυσε έναν από τους μεγαλύτερους διωγμούς στην Ιστορία. Αυτόν έναντι του μοναχισμού και της λατρείας των εικόνων που οδηγούσε σταδιακά το Κράτος στη διάλυσή του, θύματα του οποίου έπεσαν και οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές της ιστορίας μας, η Λυγινή και ο Υάκινθος, που με τη βία παντρεύτηκαν χωρίς να έχουν κανένα περιθώριο ν' αντιδράσουν ή να αρνηθούν.

Φυσικά, αντιλαμβανόμαστε τη βιαιότητα σε όλο αυτό, αφού χιλιάδες άνθρωποι στερήθηκαν το δικαίωμα της επιλογής, αλλά επίσης αντιλαμβανόμαστε πως η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση και πως, κακά τα ψέματα, η εικονολατρία με την ειδωλολατρία είναι μια εμμονής δρόμος. Ένας δρόμος που δεν μπορεί να παραμείνει ανεξέλεγκτα ελεύθερος, πόσο μάλλον σε μια εποχή που η Αυτοκρατορία -και η κάθε αυτοκρατορία- δεχόταν απειλές από δέκα μπάντες. Όλα αυτά είναι σκέψεις που θυμάμαι πως έκανα και ως μαθήτρια, διχασμένη ανάμεσα στο κοινό καλό και στην προσωπική επιλογή, με τα δύο να συγκρούονται προς χάριν του "εγώ" και της ατομικής ευθύνης. Σκέψεις που ξαναζωντάνεψε μέσα μου το "Εράν", με τον κύριο Καλπούζο να έχει κάνει μια συγκλονιστική ιστορική απεικόνιση κι ανάλυση της εποχής και των παραγόντων που την επηρέασαν, που σε παρασύρει μαζί με την αφήγησή της και σε ταξιδεύει.

Αυτό, βέβαια, είναι ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει συνολικά το έργο του Γιάννη Καλπούζου, ο οποίος δεν αφηγείται απλά ιστορίες, αλλά τις ζει, και μαζί με αυτόν τις ζούμε κι εμείς, έχοντας να διδαχτούμε πράγματα μέσα από αυτές που ίσως να μην τα φανταζόμασταν καν, ή που να μην τα είχαμε εξετάσει μέσα από συγκεκριμένα πρίσματα, ίσως επειδή δεν είχαμε τα απαιτούμενα δεδομένα και στοιχεία στα χέρια μας -πράγμα που πλέον δεν υφίσταται. Με απλά λόγια, ο κύριος Καλπούζος γίνεται κοινωνός της Ιστορίας, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, κι εμείς δεν μπορούμε να αρνηθούμε το να λάβουμε την προσφορά του. Όπως προείπα, όμως, το "Εράν" δεν είναι μόνο ένα ιστορικό βιβλίο, αλλά κι ένα αισθηματικό μυθιστόρημα, με τις δύο αυτές ταυτότητες να έχουν βρει την τέλεια αρμονία μεταξύ τους, κάνοντας το "ταξίδι" μας, εκτός από άκρως ενδιαφέρον, και βαθιά συγκινητικό.

Χρησιμοποιώντας πάρα πολλά στοιχεία από την γλώσσα της εποχής -πράγμα όχι πάντα εύκολο να το διαβάζεις, αλλά εξαιρετικά γοητευτικό μόλις το συνηθίσεις και αφήσεις να παρασυρθείς από αυτό-, ο συγγραφέας διηγείται μια ιστορία πολυεπίπεδη, τόσο όσον αφορά την ίδια και τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις της, όσο και την εξέλιξη των ηρώων της όσο η δραματουργία των προσωπικών τους ιστοριών κορυφώνεται. Και μέσα από τις ζωές τους, βλέπουμε και διάφορες αντιλήψεις γύρω από τον έρωτα, την αγάπη, τη φιλία, την οικογένεια, ανάμεσά τους και αυτές του ίδιου του συγγραφέα, πράγμα που αποτυπώνεται με μια ευγένεια ψυχής που αν μη τι άλλο συγκινεί. Χωρίς να πολυλογήσω άλλο, λοιπόν, θα σας προτείνω να χαθείτε σε αυτό τον συγκλονιστικό κόσμο, γεμάτο από βία, συναισθήματα, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, γεμάτο από στιγμές που καθόρισαν ζωές χιλιάδων ανθρώπων, μα και της Ιστορίας μας όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Καλπούζος Γιάννης
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2020
Αρ. σελίδων: 608
ISBN: 978-618-01-3254-0