"Ως το τέλος του κόσμου" της Μαίρης Μαγουλά
Η Στελλίνα επιστρέφει έπειτα από χρόνια στο αποµονωµένο κυκλαδονήσι, όπου η µητέρα της κατηγορείται για τη δολοφονία της ηλικιωµένης «Εγγλέζας», στην οποία δούλευε για πολλά χρόνια ως οικονόµος. Η τεταµένη σχέση µητέρας και κόρης, µε µνήµες που αναδύονται από το επώδυνο παρελθόν, οδηγεί σε απρόβλεπτες εξελίξεις.
Τα χρόνια περνούν και η µνήµη έχει κρατήσει επιλεκτικά τις πρώτες εικόνες που έχουν αποµείνει φυλακισµένες στα αθώα παιδικά της µάτια. Μια λύπη όµως την πνίγει, µια φωνή µέσα της εξακολουθεί να τη βασανίζει. Έντονη επιθυµία να φύγει την κυριεύει. Να φύγει ναι, αλλά για πού;
Και τότε ένα τυχαίο όπως πιστεύει συναπάντηµα έρχεται να σπείρει µέσα της την επιθυµία για «τον δρόµο των αστεριών». Αποφασίζει να διανύσει το Καµίνο, τον πασίγνωστο από τον Μεσαίωνα δρόµο προσκυνήµατος προς τον ναό του Αγίου Ιακώβου στο Σαντιάγο ντε Κοµποστέλα της Ισπανίας. Ένα ταξίδι γεωγραφικό, ιστορικό, πνευµατικό, όπου η Στελλίνα οδηγείται βήµα βήµα, µέσα από συνεχείς αναδροµές στο οδυνηρό παρελθόν, σ’ ένα υπαρξιακό ταξίδι αυτογνωσίας.
"Manhattan Transfer" του John Dos Passos
Το Manhattan Transfer είναι το χρονικό της πόλης της Νέας Υόρκης στις αρχές του εικοστού αιώνα. Ένα παθιασµένο µυθιστόρηµα στο οποίο ο συγγραφέας ανατέµνει ισότιµα τις ζωές των πλούσιων χρηµατιστών και των µεταναστών που αγωνίζονται για τον επιούσιο και παρακολουθεί από κοντά τους αγώνες τους να ενταχθούν στη «νέα» µοντέρνα κοινωνία πριν αυτή τους καταπιεί.
Χρησιµοποιώντας τεχνικές που δανείζεται από τον κινηµατογράφο και ενσωµατώνοντας τεχνουργήµατα της λαϊκής κουλτούρας της δεκαετίας του ’20, ο Dos Passos συνθέτει µια λαµπρή εικόνα της Νέας Υόρκης, η οποία αποτελεί συγχρόνως κοινωνιολογική καταγραφή της εποχής αλλά και ένα καινοτόµο κείµενο µυθοπλασίας.
Σχεδόν εκατό χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου, το Manhattan Transfer εξακολουθεί να αποτελεί ένα αριστούργηµα της σύγχρονης λογοτεχνίας και έναν διαρκή φόρο τιµής στις δύο όψεις του αµερικάνικου ονείρου.
Η Στελλίνα επιστρέφει έπειτα από χρόνια στο αποµονωµένο κυκλαδονήσι, όπου η µητέρα της κατηγορείται για τη δολοφονία της ηλικιωµένης «Εγγλέζας», στην οποία δούλευε για πολλά χρόνια ως οικονόµος. Η τεταµένη σχέση µητέρας και κόρης, µε µνήµες που αναδύονται από το επώδυνο παρελθόν, οδηγεί σε απρόβλεπτες εξελίξεις.
Τα χρόνια περνούν και η µνήµη έχει κρατήσει επιλεκτικά τις πρώτες εικόνες που έχουν αποµείνει φυλακισµένες στα αθώα παιδικά της µάτια. Μια λύπη όµως την πνίγει, µια φωνή µέσα της εξακολουθεί να τη βασανίζει. Έντονη επιθυµία να φύγει την κυριεύει. Να φύγει ναι, αλλά για πού;
Και τότε ένα τυχαίο όπως πιστεύει συναπάντηµα έρχεται να σπείρει µέσα της την επιθυµία για «τον δρόµο των αστεριών». Αποφασίζει να διανύσει το Καµίνο, τον πασίγνωστο από τον Μεσαίωνα δρόµο προσκυνήµατος προς τον ναό του Αγίου Ιακώβου στο Σαντιάγο ντε Κοµποστέλα της Ισπανίας. Ένα ταξίδι γεωγραφικό, ιστορικό, πνευµατικό, όπου η Στελλίνα οδηγείται βήµα βήµα, µέσα από συνεχείς αναδροµές στο οδυνηρό παρελθόν, σ’ ένα υπαρξιακό ταξίδι αυτογνωσίας.
"Manhattan Transfer" του John Dos Passos
Το Manhattan Transfer είναι το χρονικό της πόλης της Νέας Υόρκης στις αρχές του εικοστού αιώνα. Ένα παθιασµένο µυθιστόρηµα στο οποίο ο συγγραφέας ανατέµνει ισότιµα τις ζωές των πλούσιων χρηµατιστών και των µεταναστών που αγωνίζονται για τον επιούσιο και παρακολουθεί από κοντά τους αγώνες τους να ενταχθούν στη «νέα» µοντέρνα κοινωνία πριν αυτή τους καταπιεί.
Χρησιµοποιώντας τεχνικές που δανείζεται από τον κινηµατογράφο και ενσωµατώνοντας τεχνουργήµατα της λαϊκής κουλτούρας της δεκαετίας του ’20, ο Dos Passos συνθέτει µια λαµπρή εικόνα της Νέας Υόρκης, η οποία αποτελεί συγχρόνως κοινωνιολογική καταγραφή της εποχής αλλά και ένα καινοτόµο κείµενο µυθοπλασίας.
Σχεδόν εκατό χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου, το Manhattan Transfer εξακολουθεί να αποτελεί ένα αριστούργηµα της σύγχρονης λογοτεχνίας και έναν διαρκή φόρο τιµής στις δύο όψεις του αµερικάνικου ονείρου.
"Κρίση ταυτότητας" του Carlos Zanon
Ένας από τους πιο εµβληµατικούς χαρακτήρες του µεσογειακού νουάρ, ο Πέπε Καρβάλιο του Manuel Vazquez Montalban, ξαναζωντανεύει από την πένα του πολυβραβευµένου Carlos Zanon.
Είναι 2017 και οι τεκτονικές πλάκες της κοινωνίας κινούνται µε τρόπο πρωτόγνωρο. Ο Πέπε Καρβάλιο αντιµετωπίζει τα ίδια προβλήµατα, όπως πάντα: η εξαφάνιση µιας πόρνης ή η απόγνωση µιας παλιάς φίλης που καταφεύγει σ’ αυτόν µετά από έναν φόνο στο κοντινό της περιβάλλον. Χωρίς να ξέρει πώς και γιατί, ο Καρβάλιο διχάζεται ανάµεσα στη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη, περιφερόµενος από τη µια στην άλλη σαν χαµένος. Στη Βαρκελώνη εξακολουθεί να έχει το γραφείο του και το πιστό προσωπικό του. Στη Μαδρίτη, χάνεται σ’ έναν λαβύρινθο µε µια γυναίκα παντρεµένη µε ένα πρόσωπο-κλειδί της εθνικής πολιτικής σκηνής, και βρίσκεται εντελώς εκτός ισορροπίας.
Από την άλλη, ο αχώριστος παρτενέρ του, ο Μπισκουτέρ, ασχολείται µε τη συµµετοχή του σε ένα τηλεοπτικό ριάλιτι µαγειρικής, η γραµµατέας του µονίµως αργεί ή ασχολείται µε το κινητό της, και η υγεία του είναι σε κίνδυνο. Εξακολουθεί, ωστόσο, να καίει βιβλία στο τζάκι του και να µισεί τη σύγχρονη µουσική. Μπορεί να φταίει που γερνά ή, όπως η χώρα όπου ζει, µπορεί να περνά σοβαρή κρίση ταυτότητας σε κάθε επίπεδο: Ποιος είσαι, Καρβάλιο; Τι θέλεις; Τι ζητάς;
"Άνδρας με κόκκινο μανδύα" του Julian Barnes
Το καλοκαίρι του 1885, τρεις Γάλλοι κατέφτασαν στο Λονδίνο για ψώνια. Ο ένας ήταν πρίγκιπας, ο άλλος κόµης και ο τρίτος ένας κοινός θνητός µε ιταλικό όνοµα, που πριν από τέσσερα χρόνια είχε απαθανατιστεί σε ένα από τα πιο σπουδαία πορτρέτα του Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ. Αυτός ο κοινός θνητός ήταν o Σαµιέλ Πότσι, γιατρός, πρωτοπόρος γυναικολόγος και ελεύθερο πνεύµα – ένας λογικός επιστήµονας µε µια διαβόητα περίπλοκη προσωπική ζωή.
Φόντο της ζωής του, η παρισινή Μπελ Επόκ. Η όµορφη εποχή της λάµψης και της ευχαρίστησης συχνότερα έδειχνε την άσχηµη πλευρά της: υστερική, ναρκισσιστική, χλιδάτη και βίαιη, µια εποχή αχαλίνωτης προκατάληψης και νατιβισµού, που έχει περισσότερες οµοιότητες µε τη δική µας εποχή απ’ όσο θα φανταζόµασταν.
Ένας από τους πιο εµβληµατικούς χαρακτήρες του µεσογειακού νουάρ, ο Πέπε Καρβάλιο του Manuel Vazquez Montalban, ξαναζωντανεύει από την πένα του πολυβραβευµένου Carlos Zanon.
Είναι 2017 και οι τεκτονικές πλάκες της κοινωνίας κινούνται µε τρόπο πρωτόγνωρο. Ο Πέπε Καρβάλιο αντιµετωπίζει τα ίδια προβλήµατα, όπως πάντα: η εξαφάνιση µιας πόρνης ή η απόγνωση µιας παλιάς φίλης που καταφεύγει σ’ αυτόν µετά από έναν φόνο στο κοντινό της περιβάλλον. Χωρίς να ξέρει πώς και γιατί, ο Καρβάλιο διχάζεται ανάµεσα στη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη, περιφερόµενος από τη µια στην άλλη σαν χαµένος. Στη Βαρκελώνη εξακολουθεί να έχει το γραφείο του και το πιστό προσωπικό του. Στη Μαδρίτη, χάνεται σ’ έναν λαβύρινθο µε µια γυναίκα παντρεµένη µε ένα πρόσωπο-κλειδί της εθνικής πολιτικής σκηνής, και βρίσκεται εντελώς εκτός ισορροπίας.
Από την άλλη, ο αχώριστος παρτενέρ του, ο Μπισκουτέρ, ασχολείται µε τη συµµετοχή του σε ένα τηλεοπτικό ριάλιτι µαγειρικής, η γραµµατέας του µονίµως αργεί ή ασχολείται µε το κινητό της, και η υγεία του είναι σε κίνδυνο. Εξακολουθεί, ωστόσο, να καίει βιβλία στο τζάκι του και να µισεί τη σύγχρονη µουσική. Μπορεί να φταίει που γερνά ή, όπως η χώρα όπου ζει, µπορεί να περνά σοβαρή κρίση ταυτότητας σε κάθε επίπεδο: Ποιος είσαι, Καρβάλιο; Τι θέλεις; Τι ζητάς;
"Άνδρας με κόκκινο μανδύα" του Julian Barnes
Το καλοκαίρι του 1885, τρεις Γάλλοι κατέφτασαν στο Λονδίνο για ψώνια. Ο ένας ήταν πρίγκιπας, ο άλλος κόµης και ο τρίτος ένας κοινός θνητός µε ιταλικό όνοµα, που πριν από τέσσερα χρόνια είχε απαθανατιστεί σε ένα από τα πιο σπουδαία πορτρέτα του Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ. Αυτός ο κοινός θνητός ήταν o Σαµιέλ Πότσι, γιατρός, πρωτοπόρος γυναικολόγος και ελεύθερο πνεύµα – ένας λογικός επιστήµονας µε µια διαβόητα περίπλοκη προσωπική ζωή.
Φόντο της ζωής του, η παρισινή Μπελ Επόκ. Η όµορφη εποχή της λάµψης και της ευχαρίστησης συχνότερα έδειχνε την άσχηµη πλευρά της: υστερική, ναρκισσιστική, χλιδάτη και βίαιη, µια εποχή αχαλίνωτης προκατάληψης και νατιβισµού, που έχει περισσότερες οµοιότητες µε τη δική µας εποχή απ’ όσο θα φανταζόµασταν.
"Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης" του Αθανάσιου Συροπλάκη
Στις πιο εμβληματικές μορφές της Ελληνικής Επανάστασης συγκαταλέγεται, δίχως αμφιβολία, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Κατέχοντας υψηλά αξιώματα, όπως του μπέη της Μάνης στα προεπαναστατικά χρόνια, του προέδρου του Εκτελεστικού καθώς και του αρχιστράτηγου των πελοποννησιακών στρατευμάτων στον καιρό του Αγώνα, ο Μαυρομιχάλης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εθνική και πολιτική χειραφέτηση των Ελλήνων από την οθωμανική κυριαρχία. Δεν δίστασε να ασκήσει κριτική στους επαναστατημένους Έλληνες για τη στάση τους την περίοδο των εμφυλίων πολέμων, τονίζοντας την ανάγκη της συσπείρωσής τους για την επίτευξη της ανεξαρτησίας. Παρά το γεγονός ότι αποτέλεσε έναν από τους πρώτους υποστηρικτές του Ιωάννη Καποδίστρια, τάχθηκε κατά των μέτρων του Κυβερνήτη, στόχος των οποίων ήταν ο περιορισμός της ισχύος των παραδοσιακών ελίτ της χώρας, ερχόμενος σε σύγκρουση μαζί του. Η δολοφονία του κυβερνήτη από τους συγγενείς του Πετρόμπεη αμαύρωσε την εικόνα της οικογένειάς του ανάμεσα στους Έλληνες, γεγονός που εξακολουθεί έως και σήμερα να αποτελεί πρόσκομμα στην καθολική αναγνώριση της προσφοράς του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
"Τα πρώτα διακόσια χρόνια είναι δύσκολα: Δύο αιώνες νευρικής κρίσης" του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Επιμένω στη λέξη θυμός και επίτηδες δεν χρησιμοποιώ τη λέξη οργή. Η οργή είναι η αποκρυστάλλωση του θυμού. Τα υλικά της είναι σκληρά και απαιτούν δικαίωση. Ο θυμός είναι ευάερος και ευήλιος. Δεν ζητάει να δικαιωθεί. Ζητάει να ξεθυμάνει.
Στη σκιά των ιστορικών γεγονότων που σημάδεψαν την ιστορία αυτών των «πρώτων» διακοσίων ετών, στο υπόβαθρο της ελληνικής κοινωνίας, το ρεύμα του θυμού δεν έπαψε ποτέ να παρασύρει με την ορμή του τη συλλογική μας συμπεριφορά.
Πώς επηρέασε τις εμφύλιες συγκρούσεις που ξεκίνησαν από την εμβρυακή κιόλας ηλικία του νεοελληνικού κράτους; Πώς λειτούργησε ως κινητήρια δύναμη της Μεγάλης Ιδέας που αποδείχθηκε αυτοκτονική; Πώς οι «θυμωμένες πληγές» του Μακρυγιάννη έγιναν ο συναισθηματικός οδηγός της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας; Και πώς ο «θυμός», που σήμαινε ψυχή στον Όμηρο, έφτασε να σημαίνει για τους Νεοέλληνες οργή και να θεωρείται ως πιστοποιητικό γνησιότητας της εθνικής μας ταυτότητας, ταυτίζοντας υποσυνείδητα την ψυχή μας με την οργή;
Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στο σύντομο αυτό κείμενο συνθέτει το ψυχογράφημα των δύο πρώτων αιώνων της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους. Ένα κράτος που παλεύει να βρει τα όρια ενός οργισμένου Έθνους.
"Ιωάννης Καποδίστριας: Ο αμνός της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων" των Θάνου Μ. Βερέμη & Ιάκωβου Δ. Μιχαηλίδη
Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια. Ταυτόχρονα, είναι κι ένα οδοιπορικό στον προεπαναστατικό και επαναστατημένο ελληνικό κόσμο, από την ελληνική χερσόνησο έως τη Βιέννη και την Τεργέστη, την Οδησσό και την Αγία Πετρούπολη. Μέσα από τις σελίδες του αναδεικνύονται τα κρίσιμα επαναστατικά διλήμματα που αντιμετώπισε ο Ελληνισμός στις αρχές του 19ου αιώνα, οι αποφάσεις που έλαβε, καθώς και οι συνέπειές τους. Οι αντιφάσεις όμως και οι αντίρροπες δυνάμεις που ενυπήρχαν οδήγησαν στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, του «αμνού» της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων.
Στις πιο εμβληματικές μορφές της Ελληνικής Επανάστασης συγκαταλέγεται, δίχως αμφιβολία, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Κατέχοντας υψηλά αξιώματα, όπως του μπέη της Μάνης στα προεπαναστατικά χρόνια, του προέδρου του Εκτελεστικού καθώς και του αρχιστράτηγου των πελοποννησιακών στρατευμάτων στον καιρό του Αγώνα, ο Μαυρομιχάλης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εθνική και πολιτική χειραφέτηση των Ελλήνων από την οθωμανική κυριαρχία. Δεν δίστασε να ασκήσει κριτική στους επαναστατημένους Έλληνες για τη στάση τους την περίοδο των εμφυλίων πολέμων, τονίζοντας την ανάγκη της συσπείρωσής τους για την επίτευξη της ανεξαρτησίας. Παρά το γεγονός ότι αποτέλεσε έναν από τους πρώτους υποστηρικτές του Ιωάννη Καποδίστρια, τάχθηκε κατά των μέτρων του Κυβερνήτη, στόχος των οποίων ήταν ο περιορισμός της ισχύος των παραδοσιακών ελίτ της χώρας, ερχόμενος σε σύγκρουση μαζί του. Η δολοφονία του κυβερνήτη από τους συγγενείς του Πετρόμπεη αμαύρωσε την εικόνα της οικογένειάς του ανάμεσα στους Έλληνες, γεγονός που εξακολουθεί έως και σήμερα να αποτελεί πρόσκομμα στην καθολική αναγνώριση της προσφοράς του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
"Τα πρώτα διακόσια χρόνια είναι δύσκολα: Δύο αιώνες νευρικής κρίσης" του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Επιμένω στη λέξη θυμός και επίτηδες δεν χρησιμοποιώ τη λέξη οργή. Η οργή είναι η αποκρυστάλλωση του θυμού. Τα υλικά της είναι σκληρά και απαιτούν δικαίωση. Ο θυμός είναι ευάερος και ευήλιος. Δεν ζητάει να δικαιωθεί. Ζητάει να ξεθυμάνει.
Στη σκιά των ιστορικών γεγονότων που σημάδεψαν την ιστορία αυτών των «πρώτων» διακοσίων ετών, στο υπόβαθρο της ελληνικής κοινωνίας, το ρεύμα του θυμού δεν έπαψε ποτέ να παρασύρει με την ορμή του τη συλλογική μας συμπεριφορά.
Πώς επηρέασε τις εμφύλιες συγκρούσεις που ξεκίνησαν από την εμβρυακή κιόλας ηλικία του νεοελληνικού κράτους; Πώς λειτούργησε ως κινητήρια δύναμη της Μεγάλης Ιδέας που αποδείχθηκε αυτοκτονική; Πώς οι «θυμωμένες πληγές» του Μακρυγιάννη έγιναν ο συναισθηματικός οδηγός της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας; Και πώς ο «θυμός», που σήμαινε ψυχή στον Όμηρο, έφτασε να σημαίνει για τους Νεοέλληνες οργή και να θεωρείται ως πιστοποιητικό γνησιότητας της εθνικής μας ταυτότητας, ταυτίζοντας υποσυνείδητα την ψυχή μας με την οργή;
Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στο σύντομο αυτό κείμενο συνθέτει το ψυχογράφημα των δύο πρώτων αιώνων της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους. Ένα κράτος που παλεύει να βρει τα όρια ενός οργισμένου Έθνους.
"Ιωάννης Καποδίστριας: Ο αμνός της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων" των Θάνου Μ. Βερέμη & Ιάκωβου Δ. Μιχαηλίδη
Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια. Ταυτόχρονα, είναι κι ένα οδοιπορικό στον προεπαναστατικό και επαναστατημένο ελληνικό κόσμο, από την ελληνική χερσόνησο έως τη Βιέννη και την Τεργέστη, την Οδησσό και την Αγία Πετρούπολη. Μέσα από τις σελίδες του αναδεικνύονται τα κρίσιμα επαναστατικά διλήμματα που αντιμετώπισε ο Ελληνισμός στις αρχές του 19ου αιώνα, οι αποφάσεις που έλαβε, καθώς και οι συνέπειές τους. Οι αντιφάσεις όμως και οι αντίρροπες δυνάμεις που ενυπήρχαν οδήγησαν στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, του «αμνού» της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων.
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου