Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ιδε ο άνθρωπος: δυσώδης, μέθυσος και βάναυσος. Ο Χένρι Ντραξ είναι μέλος του πληρώματος του φαλαινοθηρικού «Volunteer», που ξεκινά από το Γιόρκσερ για τα νερά του Αρκτικού Κύκλου. Στην αποστολή συμμετέχει για πρώτη φορά και ο Πάτρικ Σάμνερ, πρώην στρατιωτικός χειρουργός, με αμαυρωμένη φήμη και καθόλου χρήματα. Μην έχοντας καλύτερη επιλογή, αποφασίζει να αποπλεύσει μαζί με το υπόλοιπο πλήρωμα ως γιατρός του πλοίου, σε αυτό το καταδικασμένο, βίαιο, βρόμικο ταξίδι.
Στην Ινδία, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Δελχί, ο Σάμνερ είχε δει πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει ο άνθρωπος. Ήλπιζε να βρει προσωρινή ανακούφιση στο «Volunteer», ωστόσο η ανάπαυση αποδεικνύεται ανέφικτη με έναν άνθρωπο όπως ο Ντραξ ανάμεσα στους επιβαίνοντες. Η ανακάλυψη κάτι σατανικού στο αμπάρι κινητοποιεί τον Σάμνερ. Και καθώς η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο ανδρών κλιμακώνεται με φόντο το παγωμένο σκότος του αρκτικού χειμώνα, ένα είναι το ερώτημα: Ποιος θα επιβιώσει μέχρι την άνοιξη; Με άγριο, ασταμάτητο ρυθμό και σκοτεινή αίσθηση του χιούμορ, ο Ίαν ΜακΓκουάιρ πλάθει μια αξεπέραστη ιστορία ανθρωπιάς κάτω από τις πιο ακραίες συνθήκες.

Προσωπική άποψη:
Μία από τις πλέον σκοτεινές και διεστραμμένες περιπέτειες των τελευταίων ετών, ο "Σκοτεινός αρκτικός" του Ian McGuire, έφτασε και στη χώρα μας με την υπογραφή των εκδόσεων Ψυχογιός. Ένα βιβλίο που συζητήθηκε πολύ, προκάλεσε αντιδράσεις, μα πάνω απ' όλα, προκάλεσε την αναγνώριση των κριτικών και μεγάλης μερίδας του αναγνωστικού κοινού, που εκτίμησε την διαφορετικότητά του, κάτι που το έφερε υποψήφιο για το βραβείο Booker του 2016, έστω κι αν δεν κατάφερε να το κατακτήσει. Ωστόσο, το όφελος που είχε να κερδίσει από μια τέτοια υποψηφιότητα είναι έτσι κι αλλιώς μεγάλο, αφού αν δεν είχε βρεθεί στη θέση αυτή, τότε πιθανότατα να μην είχε εκδοθεί, τουλάχιστον στην Ελλάδα, όπου το αναγνωστικό κοινό δεν είναι πάντα έτοιμο ν' αντιμετωπίσει μια διαφορετική πρόκληση που στην προκειμένη περίπτωση, αποδεικνύεται κι εξαιρετικά σκληρή.

Ο Χένρι Ντραξ, σκληρός, βάναυσο και ακραίος, εργάζεται για πάρα πολλά χρόνια ως μέλος του πληρώματος του φαλαινοθηρικού που "Volunteer" που ξεκινά από το Γιόρκσερ για τον παγωμένο και σκοτεινό Αρκτικό. Ο Πάτρικ Σάμνερ, στρατιωτικός χειρούργος που έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον στρατό εξαιτίας ενός περιστατικού που αμαύρωσε τη φήμη του, πιάνει δουλειά κι αυτός στο φαλαινοθηρικό προκειμένου να επιβιώσει. Ένας καπετάνιος με το στίγμα του γρουσούζη που τίποτα δεν πηγαίνει καλά σε όσα ταξίδια αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο. Και πράγματι, σύμπτωση ή όχι, το συγκεκριμένο ταξίδι δεν φαίνεται να έχει διαφορετική μοίρα, αφού πάνω στο καράβι βρίσκεται ένας άγριος κι αιμοσταγής δολοφόνος, την ίδια ώρα που οι καιρικές συνθήκες μετατρέπουν το ταξίδι σε μια παγωμένη κόλαση, από την οποία κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος πως θα επιβιώσει ως την άνοιξη.

Πριν πω οτιδήποτε άλλο, πρέπει να ξεκαθαρίσω λιγάκι τα πράγματα. Ο "Σκοτεινός αρκτικός" είναι ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο. Για να το διαβάσει κανείς πρέπει να είναι πρόθυμος, μα και ψυχολογικά και συναισθηματικά προετοιμασμένος, δεδομένου ότι αυτό θα δοκιμάσει τις ανθρώπινες αντοχές του φέρνοντάς τον στα όριά του. Η κτηνώδης ανθρώπινη ύπαρξη συγκρούεται με την εξίσου κτηνώδη φύση, σε έναν αγώνα που οδηγεί τους εμπλεκόμενους σε αυτόν, αλλά και εμάς ως αναγνώστες, στα άκρα, χωρίς κανείς να μπορεί να εγγυηθεί που θα οδηγήσει αυτό, ούτε ποια αποτελέσματα θα φέρει. Ουσιαστικά αντιμετωπίζουμε ένα συνειδησιακό δίλημμα, μια αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πόλων της ηθικής, που με τη σειρά τους οδηγούν στην προσπάθεια απάντησης του -ίσως- πιο αρχέγονου ερωτήματος, ελαφρώς διαστρεβλωμένο. Γιατί, το ερώτημα που θα περίμενε κανείς να τεθεί είναι το αν μπορεί να υπάρξει το Καλό χωρίς να υπάρχει το Κακό. Όμως, τελικά, το πραγματικό ερώτημα είναι άλλο. Μήπως, το καθένα απ' αυτά, υπάρχει μόνο αν απουσιάζει το άλλο και αυτό, πολλές φορές, επειδή δεν υπάρχει άλλη επιλογή;

Ο Ian McGuire αφηγείται μια ιστορία καθολικά ακραία, πολύ μακριά από τους κώδικες της ηθικής και της ανθρώπινης λογικής και συνείδησης, τοποθετώντας του "ήρωές" του σε ένα περιβάλλον όπου η επιβίωση είναι ο πιο σημαντικός στόχος, αυτός που τους οδηγεί να σπρώξουν τα άγρια ένστικτά τους ακόμα πιο πολύ στα άκρα, ακροβατώντας ανάμεσα στην επιλογή και στην παράνοια, το φυσιολογικά λογικό και το ασυνείδητο ένστικτο που πολλές φορές μας οδηγεί σε δρόμους δίχως επιστροφή αλλά και που δεν μας νοιάζει. Η γλώσσα του συγγραφέα σκληρή, δυνατή, ίσως και λίγο επιτηδευμένη στα σημεία, ωστόσο, όσο σκοτεινή χρειάζεται, εμποτισμένη με δόσεις μαύρου χιούμορ αρρωστημένα κωμικού, με τον ίδιο να μην διστάζει να καταφύγει σε ακραίες και λεπτομερείς περιγραφές προκειμένου να αναπαραστήσει την πραγματικότητα του σύμπαντος που έχει πλάσει, του σύμπαντος εκείνου που ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα βρωμερό, αιμοσταγές και δίχως κώδικες κτήνος, που μέσα από τη βία και το αίμα "γεννά" την αλήθεια του κόσμου του. Αυτή είναι που καθορίζει και την πορεία της ιστορία και των ανθρώπων μέσα σ' αυτήν, και που οδηγεί σε ένα ματωμένο κινηματογραφικό επιμύθιο που κλέβει τις εντυπώσεις.

Εξίσου παραστατικός είναι ο McGuire και σε ό,τι έχει να κάνει με την αποτύπωση των άγριων αρκτικών τοπίων που αποτελούν το φόντο της δράσης, η οποία και βρίσκεται συνεχώς σε πολύ υψηλά επίπεδα, βοηθώντας μες τον τρόπο αυτό να διατηρηθεί ο έντονος αφηγηματικός ρυθμός που μας παρασύρει σε μια ακραία καλειδοσκοπική δίνη, που με τη σειρά της μας προσκαλεί -ή και προκαλεί- να έρθουμε σε μια εσωτερική αναμέτρηση ανάμεσα στο ένστικτο, στη λογική, στο συναίσθημα και στην ηθική μας. Όπως, ίσως, αντιλαμβάνεστε, μια τέτοια σύγκρουση έχει μεγάλο ενδιαφέρον, πόσω μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους όπως ο Ντραξ με τους οποίους μπορεί να μην θέλαμε ποτέ να έχουμε καμία συναναστροφή, που, όμως, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η παρατήρηση της συμπεριφοράς τους, μα και η ανάλυση της υποβόσκουσας αντίληψής τους πως με το σκορπίζουν το θάνατο δεν διαπράττουν αμαρτία, αλλά αντίθετα τον εξυψώνουν σε μια μορφή διεστραμμένης Τέχνης. Και μπορεί όλα αυτά να σας ακούγονται σκληρά και άρρωστα, και ίσως να είναι, αλλά αν έχετε την αντοχή, πρέπει να διαβάσετε την ιστορία αυτή, όχι μόνο γιατί θα σας καθηλώσει, αλλά γιατί θα καταφέρει και να σας προβληματίσει.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Ian McGuire
Μεταφραστής: Μπλάνας Γιώργος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2017
Αρ. σελίδων: 376
ISBN: 978-618-01-2007-3