Προσωπική άποψη:
Ο Κιφ Κέλμαν, ένας νεαρός, άφραγκος συγγραφέας, πιστεύει ότι επιτέλους του χαμογελά η τύχη, όταν ο διαβόητος απατεώνας Ζίγκφριντ Χάιντι, κοινώς «Τζίγκι», του προσφέρει 10.000 δολάρια για να του γράψει, ως αόρατος συγγραφέας, την αυτοβιογραφία του. Ο Τζίγκι σε έξι βδομάδες πρόκειται να δικαστεί για τραπεζικές απάτες 700 εκατομμυρίων δολαρίων. Το βιβλίο πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι τότε.
Η δουλειά δείχνει εύκολη, αλλά ο Τζίγκι αποδεικνύεται πολύ δύσκολος στη συνεργασία. Υπεκφεύγει, αντιφάσκει και αποσπάται εύκολα από τις «δουλειές» του που συνεχίζονται κανονικά – και ο Κιφ φοβάται πως περιλαμβάνουν μέχρι και εντολές για εκτελέσεις, που δίνονται από το γραφείο όπου δουλεύουν μαζί. Το χειρότερο, ο Κιφ αρχίζει να νιώθει μια παράξενη, υπνωτιστική έλξη για τον κόσμο του Τζίγκι. Και σύντομα δεν ξέρει πια αν εκείνος γράφει την αυτοβιογραφία του Τζίγκι ή ο Τζίγκι ξαναγράφει τη ζωή του από την αρχή – το ποιος είναι, το μέλλον του, την ίδια την πραγματικότητα.
Άλλοτε ειρωνικό, άλλοτε ανατριχιαστικό, το ΣΕ ΠΡΏΤΟ ΠΡΌΣΩΠΟ αποτελεί μια διεισδυτική ματιά σε μια εποχή όπου το γεγονός δεν ξεχωρίζει από την επινόηση, και η αλήθεια, όπως άλλωστε και η μνήμη, δεν είναι παρά μια έννοια σχετική.

Προσωπική άποψη:
Ζούμε σε μια περίεργη εποχή, όπου βιώνουμε εξίσου περίεργες συνθήκες που αφορούν τόσο την άμεση όσο και την έμμεση πλευρά όλων αυτών που αποτελούν την καθημερινότητά μας. Η πληροφορία βρίσκεται παντού γύρω μας, αλλά για κάποιον περίεργο λόγο φαίνεται πως εμείς επιμένουμε στην επιχειρηματολογία ερμηνείας των γεγονότων, έτσι όπως αυτά μας "σερβίρονται", και όχι στην πραγματική τους ουσία, αυτά που κρύβονται στον πυρήνα της υπόστασής τους. Αυτό είναι ένα ζήτημα αρκετά πολυδιάστατο, τα δίχτυα του οποίου επεκτείνονται σε πάρα πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις και προσανατολισμούς. Ο Richard Flanagan το γνωρίζει πολύ καλά αυτό, όχι μόνο γιατί έχει βρεθεί στην καρδιά αυτών των γεγονότων, αλλά και στην εποχή μάλιστα που η διττή πραγματικότητα αυτών βρισκόταν στην κορύφωση της εκμετάλλευσης, με κάθε πιθανή έννοια, και πιο συγκεκριμένα τη δεκαετία του '90.

Το "Σε πρώτο πρόσωπο" είναι ένα βιβλίο άμεσα εμπνευσμένο από τη ζωή του Flanagan, εκείνα τα πρώτα χρόνια της προσπάθειάς του να εκδώσει το πρώτο του μυθιστόρημα.Τότε ήταν που γνώρισε και τον John Friedrich, ενός εκ των μεγαλύτερων απατεώνων που υπήρξαν ποτέ ο οποίος, αφού απέσπασε εκατοντάδες χιλιάδες μάρκα στη Γερμανία, πλαστογράφησε τα έγγραφα του θανάτου του και "αναγεννήθηκε" στην Αυστραλία ξεκινώντας μια νέα ζωή, τη δεκαετία του '80, φτάνοντας να γίνει μέχρι και Εκτελεστικός Διευθυντής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας. Φυσικά, εκμεταλλευόμενος τη θέση του, εξαπάτησε πάρα πολλές τράπεζες και χαρακτηρίστηκε ως "ο μεγαλύτερος conman της Αυστραλίας", μέχρι που το 1989 τον συλλάβανε και ορίστηκε δικάσιμος εις βάρος του, με τον ίδιο να προσλαμβάνει έναν Τασμανιανό επίδοξο μυθιστοριογράφο, προκειμένου να συγγράψει την αυτοβιογραφία του έναντι του ποσού των 10.000 δολαρίων -πενιχρό ποσό μπροστά στα 296.662,436.99 εκατομμύρια δολάρια που είχε κερδίσει από τις όχι και τόσο τίμιες "δουλειές" του.

Φαντάζομαι πως δεν χρειάζεται να πούμε ποιος ήταν αυτός ο επίδοξος μυθιστοριογράφος. Φυσικά, ο Flanagan, στον οποίο τέθηκε από τον Friedrich το αυστηρό χρονικό περιθώριο των έξι εβδομάδων για να ολοκληρώσει τη δουλειά. Ένα διάστημα πολύ σύντομο μεν, αρκετό δε για να τον Flanagan να υπνωτιστεί από τον κόσμο του Friedrich, ακόμα κι αν δεν γνώριζε που ξεκινούσε και που τελείωνε η αλήθεια -η αλήθεια των γεγονότων, του αφηγητή του, του κόσμου. Ίσως οι αφορισμοί του Τζίγκι, στο βιβλίο, να είναι όμοιοι με εκείνους του Friedrich, που συμβουλεύοντας τον Flanagan πως να ζήσει την ζωή του, όπως ο ίδιος έχει εξομολογηθεί, τον είχε βυθίσει σε έναν μυστήριο κόσμο από τον οποίο κατάφερε να ξεφύγει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ήταν εύκολο για εκείνον, όχι επειδή στα μάτια του -όπως και ο Τζίγκι στα μάτια του Κιφ αντίστοιχα- φάνταζε ως ένας εναλλακτικός τύπος μέντορα, αλλά επειδή είχε εκείνη τη μαγική ικανότητα να σε κάνει να τον πιστεύεις και να τον "ακολουθείς".

Περνώντας στον Κιφ -χωρίς αυτό να σημαίνει πως αφήνουμε τον Flanagan πίσω, αφού πρόκειται για το ίδιο και το αυτό πρόσωπο-, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε πως ο κόσμος του Τζίγκι τον τρόμαζε, όσο κι αν τον γοήτευε συνάμα. Γιατί εκεί που η πραγματικότητα φτάνει σε κάποια λεπτά άκρα που δεν είσαι σίγουρος πόσο μπορούν να στέκουν, αρχίζεις να αμφιταλαντεύεσαι και ν' αμφιβάλλεις ακόμα και για σένα. Πόσο μάλλον για έναν άνθρωπο που φαίνεται να έχει στήσει ένα "παιχνίδι" πάνω στις Μακιαβελικές αξίες, απλά και μόνο επειδή μπορεί να το κάνει -ή επειδή είναι το τελευταίο πράγμα που έχει αποφασίσει πως θέλει να κάνει. Και την ίδια ακριβώς στιγμή, ο Κιφ, νιώθοντας πιεσμένος από δέκα μεριές, να έχει όλο και μεγαλύτερες ανησυχίες και σκέψεις για τη ζωή του, τον γάμο του, το μέλλον του, την καριέρα που τόσο λαχταρά και δεν έρχεται. Όταν, όμως, οι έξι εβδομάδες φτάνουν στον τέλος τους και όλα παίρνουν τον δρόμο τους, τότε που είναι που ξεκινάει το πραγματικό στοίχημα όλων.

Κάπου εδώ είναι που τελειώνει "η πραγματικότητα" και ξεκινάει η "μυθιστορία" -χωρίς αυτό ν' αποκλείει πως πολλά απ' όσα πιστεύει ο Κιφ δεν εκφράζουν και τον ίδιο τον Flanagan και αυτός ήταν ένας έμμεσος τρόπος να τα βγάλει από μέσα του. Ο Κιφ, αντί ν' αξιοποιήσει την ευκαιρία που είχε να πραγματοποιήσει το όνειρό του, αυτό της συγγραφικής καριέρας, μπλέκει με την τηλεόραση -και όλοι ξέρουμε πόσο καλά πηγαίνει πάντοτε αυτό. Αντί να δημιουργεί, λοιπόν, φανταστικές ιστορίες, δημιουργεί τηλεοπτικές παραγωγές που "παντρεύουν" την μυθοπλασία με την πραγματικότητα, μετατρέποντάς τες σε κάτι αδιευκρίνιστο. Χάνει τον αρχικό του στόχο, αλλά βρίσκει έναν άλλο, και μέσα από αυτά τα νέα μονοπάτια, και με εφόδια όσα του κληροδότησε ο Τζίγκι, συνειδητοποιεί πως εκείνος δεν ήταν η αποτύπωση του "κακού", αλλά η αποτύπωση του μέλλοντος, όμε τις τράπεζες να μην αξίζουν οίκτο, αλλά ακόμα μεγαλύτερη υποτίμηση.

Έχουμε να κάνουμε, λοιπόν, κι επειδή έχω πει πάρα πολλά και δεν θέλω να το αναλύσω περισσότερο και να σας κουράσω, με την αποτύπωση μιας αυτοβιογραφίας, μέσα από μια μυθιστορηματική αποτύπωση μιας άλλης αυτοβιογραφίας, δια χειρός ενός τρίτου. Ξέρω, είναι λιγάκι περίπλοκο, τουλάχιστον έτσι όπως τοποθετήθηκα απ' αυτού, αλλά είναι η πιο κοντινή συνοπτική προσέγγιση που θα μπορούσα να κάνω. Κι όπως συμβαίνει σε κάθε ιστορία που αξίζει να συζητηθεί, εκεί που τελειώνει η αλήθεια ξεκινάει το παραμύθι και το αντίστροφο. Μέσα σ' έναν κόσμο που όλοι μας πορευόμαστε νοσταλγώντας τη χαμένη εκείνη ηλικία που το "καλό" και το "κακό" δεν ήταν έννοιες τόσο πολύ περίπλοκες και που η αθωότητα υπερίσχυε και που το ψέμα δεν ήταν δεύτερη φύση μας, αλλά αντίθετα μάς τρόμαζε. Μέσα σ' έναν κόσμο που όλοι θα θέλαμε, όχι μόνο να μιλάμε σε πρώτο πρόσωπο, αλλά να είμαστε το πρώτο πρόσωπο, με αθώα σκέψη ή μη.
Βαθμολογία 9,5/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Richard Flanagan
Μεταφραστής: Μπλάνας Γιώργος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2020
Αρ. σελίδων: 464
ISBN: 978-618-01-3050-8