Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Σμύρνη, 9 Σεπτεμβρίου 1922. Ο νεαρός Αρίστος Κογκαλίδης αποφασίζει να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να καταφύγει με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Ξέρει ότι η μέρα της καταστροφής πλησιάζει και ο μοναδικός τρόπος να σωθούν είναι να ακολουθήσουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Δεν τον φοβίζει το μέλλον, καθώς θα πάρει μαζί του όλα εκείνα που θα του επιτρέψουν να ξεκινήσει μια νέα ζωή: χρήματα, κοσμήματα αλλά και τον πολύτιμο θησαυρό του… Όμως, ο νεαρός Γαβρίλης Ραγιόγλου ανατρέπει την τελευταία στιγμή τα σχέδιά του με τον χειρότερο τρόπο…
Αθήνα, σήμερα. Όταν ο αιωνόβιος Χριστόδουλος Ραγιόγλου δολοφονείται, ο συνταξιούχος πλέον αστυνομικός Μάνος Βαρσάμης, παλιός φίλος του θύματος, και η ψυχολόγος Έλσα Γληνού αναλαμβάνουν την υπόθεση. Όσοι ήταν κοντά του μπαίνουν στο στόχαστρο του Βαρσάμη που πιστεύει πως ένας από αυτούς είναι ο δολοφόνος. Όταν, όμως, η Έλσα συνειδητοποιεί πως όλοι τους σχετίζονται με τη Σμύρνη, οι ισορροπίες ανατρέπονται και τα νέα δεδομένα οδηγούν σε ένα ακόμα έγκλημα και μια απόπειρα δολοφονίας.
Το παρελθόν μπλέκεται με το παρόν και καλά κρυμμένα μυστικά βγαίνουν στο φως. Ποιος θέλησε να σκοτώσει έναν άνθρωπο που ήδη βρισκόταν στο κατώφλι του θανάτου; Ο Μάνος και η Έλσα, στην προσπάθειά τους να ξετυλίξουν το κουβάρι αυτής της τόσο σκοτεινής υπόθεσης, καλούνται να ανατρέξουν στο 1922…

Προσωπική άποψη:
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πως η ελληνική αστυνομική λογοτεχνία ανθίζει όλο και περισσότερο, με ορισμένους τίτλους και συγγραφείς να καταφέρνουν να ξεχωρίσουν, με τους δεύτερους να έχουν μια σταθερή και δυναμική παρουσία στον χώρο. Μια συγγραφέας που ανήκει στην κατηγορία αυτή είναι αναμφίβολα και η Ελευθερία Μεταξά, που δεν έχει αποδείξει μόνο πως διαθέτει μια πάρα πολύ καλή πένα κι αστείρευτη φαντασία, αλλά και πως τολμά να πειραματίζεται, έτσι ώστε να προσφέρει κάτι το διαφορετικό, τόσο στο ίδιο το είδος, όσο και στους αναγνώστες της. Το νέο της βιβλίο με τίτλο "Ο θησαυρός της Σμύρνης" δεν θα μπορούσε ν' αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, προσφέροντάς μας ένα ιδιαίτερο ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο.

Στη Σμύρνη, λίγο πριν τη μεγάλη Καταστροφή, ο Αρίστος Κογκαλίδης παίρνει τη μεγάλη απόφαση ν' αφήσει πίσω τον τόπο του και να καταφύγει στην Ελλάδα μαζί με την οικογένειά του. Όμως η μοίρα φαίνεται να έχει διαφορετικά σχέδια για εκείνον και τελευταία στιγμή όλα ανατρέπονται με τον πιο τραγικό τρόπο. Στην Αθήνα του σήμερα, ο Χριστόδουλος Ραγιόγλου δολοφονείται και ο Μάνος Βαρσάμης, που έχει πλέον συνταξιοδοτηθεί από το αστυνομικό Σώμα, αναλαμβάνει να διαλευκάνει την υπόθεση, με την πολύτιμη βοήθεια της Έλσας Γληνού. Αρκετοί οι ύποπτοι, αλλά τα κίνητρα διόλου ξεκάθαρα. Ένα είναι το σίγουρο. Πως όσοι θα μπορούσαν να ευθύνονται για τον φόνο αυτό έχουν κάποια σύνδεση με τη Σμύρνη. Την ίδια ώρα, ένα ακόμα έγκλημα λαμβάνει χώρα, καθώς και μια απόπειρα δολοφονίας, κάτι που ανατρέπει τα δεδομένα, ενώ ο κλοιός μοιάζει να σφίγγει ασφυκτικά.

Η συγγραφέας καταφέρνει να "παντρέψει" εξαιρετικά το παρελθόν και το παρόν, δημιουργώντας μια ιστορία γεμάτη μυστήριο και σκοτεινά μυστικά, τα οποία έρχονται σταδιακά στο φως και ανατρέπουν συνεχώς την εικόνα που έχουμε σχηματίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η αφήγηση γίνεται με αμφίδρομο τρόπο, πότε μεταφέροντάς μας στη Σμύρνη του 1922 και πότε στην Αθήνα του σήμερα, χωρίς η μία χρονική γραμμή να παρεμποδίζει την άλλη, ακολουθώντας παράλληλες αφηγηματικές πορείες, με τη μία να συμπληρώνει τα κενά της άλλης, βοηθώντας στη δημιουργία ενός παζλ χαρακτήρων και ιστοριών που έρχονται να μας θυμίσουν πως κάθε τι σε αυτή τη ζωή έχει ένα τίμημα και πως αν αυτό δεν πληρωθεί στην ώρα του, θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου να ζητήσει την εξόφλησή του, ακόμα κι αν αυτό πρόκειται να συμβεί σε κάποια επόμενη ζωή.

Για μια ακόμα φορά έχουμε την εμφάνιση της ψυχολόγου Έλσας Γληνού και του συνταξιούχου πλέον αστυνομικού Μάνου Βαρσάμη, τους οποίους μας έχει συστήσει η συγγραφέας σε προηγούμενα έργα της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε μια οικειότητα μαζί τους, μα και μια ευκολία ως προς το να κατανοήσουμε τον τρόπο που σκέφτονται, δρουν και πράττουν. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως δεν εξελίσσονται. Το ακριβώς αντίθετο, θα έλεγα, πράγμα το οποίο συμβαίνει με έναν διακριτικό μεν, κατανοητό δε τρόπο, και παρά το γεγονός πως οι προβολείς δεν είναι τόσο πολύ στραμμένοι πάνω τους όπως στο παρελθόν, με την συγγραφέα να επιλέγει ν' αφήσει περισσότερο χώρο σε άλλους χαρακτήρες της ιστορίας της, έτσι ώστε να ξετυλιχτεί πιο εύκολα το κουβάρι της ιστορίας της και κατ' επέκτασιν να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της όλης κατάστασης.

Με τη δυναμική της πένας της, η συγγραφέας καταφέρνει να μας παρασύρει σε ένα ορμητικό ταξίδι που μας προσφέρει εικόνες από την Καταστροφή της Σμύρνης, αλλά και τον καθοριστικό ρόλο που αυτή έπαιξε στις ζωές όσων κατάφεραν να επιβιώσουν, οι οποίοι κληροδότησαν με τις πράξεις τους στις επόμενες γενιές μια μοίρα που ποτέ δεν επέλεξαν, αλλά απ' την οποία θα ήταν αδύνατον να ξεφύγουν, γιατί η λύτρωση είναι κάτι που ποτέ δεν έρχεται εύκολα και που τις περισσότερες φορές, για να φτάσουμε να την κατακτήσουμε, πρέπει να βιώσουμε το κομμάτι εκείνο της τιμωρίας που μας αναλογεί. Μια ιστορία που, περισσότερο από το μυστήριο της πλοκής της, βασίζεται στους ίδιους τους χαρακτήρες της και στην τραγικότητα που αυτοί φέρουν στον πυρήνα της ύπαρξής τους, με πολλές εκπλήξεις κι ανατροπές, η οποία καταφέρνει να σε πάρει μαζί της από την πρώτη μέχρι και την τελευταία της σελίδα, προκαλώντας σε να αναθεωρήσεις την έννοια της μοίρας και του πεπρωμένου.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Μεταξά Ελευθερία
Εκδόσεις: Μίνωας
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 620
ISBN: 978-618-02-1995-1