Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ελληνισμός της διασποράς, 1791-1913. Βραΐλα, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Αμβέρσα. Με φόντο την πλούσια τοιχογραφία μιας εποχής χωρίς επιστροφή και με άξονα τις συνέπειες που επέφεραν στη φύση και τη ζωή των ανθρώπων δυο μεγάλες οικολογικές καταστροφές στον ποταμό Δούναβη, τέσσερις Ελληνίδες, τέσσερις γενιές της ίδιας φαμίλιας, τέσσερις σπουδαίες γυναίκες μοιράζονται μέσα σε έναν ολόκληρο αιώνα το ίδιο κύτταρο και την ίδια απόγνωση, προσπαθώντας να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα και να δώσουν απαντήσεις σε όλα τα μεγάλα «γιατί» της ζωής:
* Αικατερίνη Χατζηγιάννη, η αρχόντισσα.
* Ναταλία Πατρικίου, η μάγισσα.
* Αντωνία Μανωλάτου, η προσαρμοστική.
* Φιλομήλα Λαπατά, η περήφανη.
Στην Ευρώπη των πολιτισμικών αλλαγών του 19ου αιώνα και με ένα ελληνικό κράτος στα σπάργανα, κάθε ηρωίδα ζει τη δική της ιδιαίτερη ιστορία μέσα σε περιπέτειες, πάθη, μονομαχίες, έρωτες, δράματα και επίγνωση, με κοινό παρονομαστή πάντα την αναζήτηση του νοήματος της ζωής. 

Προσωπική άποψη:
Ήταν το 2002 όταν η Φιλομήλα Λαπατά έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο, στις εκδόσεις Καστανιώτη τότε, με το ιστορικό μυθιστόρημά της "Οι κόρες του νερού". Ένα μυθιστόρημα που δεν αφηγείται διόλου φανταστικές ιστορίες, αλλά που είναι εμπνευσμένο από τις ζωές τεσσάρων γυναικών της ίδιας της τής οικογένειας, από το 1791 μέχρι και το 1913, και κατ' επέκτασιν από τη ζωή των Ελλήνων του Πόντου που έζησαν τη Διασπορά στο πετσί τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και των οποίων μάρτυρες γινόμαστε κι εμείς όσο το κουβάρι της αφήγησης ξετυλίγεται. Ένα μαγευτικό αφηγηματικό ταξίδι που μας ταξιδεύει από Βραΐλα στη Βιέννη κι από εκεί στην Κωνσταντινούπολη,  για να φτάσουμε μέχρι την Αμβέρσα και την επιστροφή της τελευταίας ηρωίδας στην πατρίδα, που σήμερα επανακυκλοφορεί σε μια ανανεωμένη έκδοση από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Η Αικατερίνη, μοναχοκόρη της Αντιγόνης και του Αριστείδη Ανδριώτη, γεννημένη λίγο πριν το τέλος του 18ου αιώνα στην ελληνική παροικία της Βραΐλας, της πλέον εμπορικής -τότε- πόλης του Πόντου, στο Δέλτα του Δούναβη, ήταν μια γυναίκα που κανείς δεν θα μπορούσε να χαρακτηρίσει όμορφη, αλλά που είχε μια γλυκύτητα ψυχής που σίγουρα δεν περνούσε απαρατήρητη. Είχε μια αρχοντιά και υψηλή πνευματικότητα, εξού και έμεινε στις μνήμες όλων ως η "αρχόντισσα". Παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Χατζηγιάννη και μαζί του απέκτησε τρεις κόρες. Η πιο μικρή από αυτές, η Ναταλία, έμελλε να μείνει γνωστή ως "μάγισσα", αφού η απαράμιλλη ομορφιά της, που την έκανε να ξεχωρίζει από τις αδερφές της μα και από την πλειοψηφία των υπολοίπων γυναικών, έγινε αιτία, όχι μόνο να ξεμυαλιστούν πολλές αντρικές καρδιές, αλλά και κάποιες από αυτές να σταματήσουν να χτυπούν. Και κάπως έτσι, όλα αυτά στάθηκαν αφορμή για την οικογένεια να μετεγκατασταθεί στη Βιέννη, και παρά που οι φήμες συνόδευαν τη Ναταλία, εκείνη κατάφερε να βρει τον ήρωά της στο πρόσωπο του Γεώργιου Πατρικείου, γνωστού γιατρού από την Πόλη, με τον οποίο παντρεύτηκε και απέκτησε κι εκείνη με τη σειρά της μια κόρη, την Αντωνία!

Η Αντωνία, όμως, αναγκάστηκε να ξεριζωθεί και να φύγει από την Κωνσταντινούπολη, περνώντας τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια στη Βράιλα, στον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε η μητέρα της, μα και η γιαγιά και η προγιαγιά της, με την τελευταία, μάλιστα, να της έχει κληροδοτήσει πολλά στοιχεία του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς της. Γιατί η Αντωνία μπορεί να μην είχε την εξωτερική ομορφιά της μητέρας της, ωστόσο, είχε την ομορφιά της ψυχής της Αντιγόνης που έλαμπε και φώτιζε τον κόσμο, και που πάντα είχε μια ανοιχτή αγκαλιά για όλους. Και όταν παντρεύτηκε με τον Γεώργιο Μανωλάτο, ήταν η πρώτη της οικογένειάς της που εκτός από κόρες έκανε και γιους. Το τρίτο, όμως, από τα τέσσερα παιδιά της, η Φιλομήλα, ήταν και αυτή που έμελλε να κλείσει τον κύκλο της ιστορίας αυτής της οικογένειας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά αυτό μας το "ταξίδι". Μια γυναίκα δυναμική, γεμάτη εγωισμό, υπερηφάνεια, αυθάδεια κάποιες φορές, μα με απόλυτη συνείδηση του ποια είναι και τι αποζητά, κι εκείνη που μαζί με τη δικιά της οικογένεια επέστρεψε στον τόπο που άνηκε πραγματικά.

Τέσσερις ευκατάστατες γυναίκες που έζησαν η κάθε μία τη δικιά της ζωή, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, σε διάφορες ελληνικές παροικίες, που κάθε μία από αυτές άφησε το στίγμα της, ιστορικά και όχι μόνο, αφού γαλούχησε ανθρώπους και συνειδήσεις. Τέσσερις γυναίκες που μοιράζονται το ίδιο γονίδιο, το ίδιο αίμα και που, όμως, είναι τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, κάτι που τις οδήγησε όχι μόνο στο να σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο, αλλά να παίρνουν κι εκ διαμέτρου αντίθετες, μεταξύ τους, αποφάσεις, έχοντας, ωστόσο, όλες ένα κοινό όνειρο, έναν κοινό στόχο, τον πλέον ανθρώπινο όλων. Το να είναι ευτυχισμένες έχοντας χαράξει τη δικιά τους πορεία, πράττοντας όπως όριζε η δικιά τους καρδιά και η δική τους συνείδηση, και όχι αυτό που επέβαλλε η εκάστοτε κοινωνική αντίληψη των ανθρώπων. 

Και μέσα από τις προσωπικές τους ιστορίες -που μπορεί σε κάποια σημεία να φαντάζουν αρκετά ιδανικές, αλλά που αν τις αναλύσουμε σε ένα δεύτερο επίπεδο δεν είναι και τόσο, αφού για να έχουν αυτό το κάτι της σημερινής τους ευτυχίας, κάτι έχουν αφήσει πίσω τους-, βλέπουμε να ξετυλίγεται ένα σημαντικό μέρος της Ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, αυτής του 19ου αιώνα, όπου οι άνθρωποι προσπαθούσαν να αποτινάξουν από πάνω τους όλα τα κατάλοιπα που είχε αφήσει η σκλαβιά 400 ετών, από τους Τούρκους, θέλοντας να δημιουργήσουν μια νέα καθημερινότητα, αλλά και ένα σύγχρονο Κράτος που θα λειτουργούσε υπέρ των πολιτών, ακολουθώντας Νόμους και κανόνες δίκαιους προς όλους -έστω κι αν όλοι μας ξέρουμε πολύ καλά πως αυτό δεν εξελίχθηκε τόσο καλά όσο θα ήθελαν, πράγμα που είναι μια άλλη συζήτηση για κάποια άλλη στιγμή.

Ανάμεσα στους ανθρώπους αυτούς, και Έλληνες του εξωτερικού με κάποια σημαντική οικονομική επιφάνεια, που καθώς γινόμαστε μάρτυρες της ζωής του βλέπουμε κάθε πτυχή των αλλαγών αυτής, μα και το πως δημιούργησαν επιχειρήσεις, πως μεγάλωσαν τις δουλειές τους και την αξία του ονόματός τους, το πως διασκέδαζαν και φέρονταν κοινωνικά, μα και σε προσωπικό επίπεδο, και γενικότερα, κάθε πτυχής του βίου τους. Στοιχεία που συναντάνε μια εξαιρετική πρόζα και μια πολύ μελετημένη και προσεχτικά δομημένη, ιστορικά, αφήγηση, απίστευτα ενδιαφέροντες χαρακτήρες με ισχυρές προσωπικότητες που ο καθένας έχει μια δικιά του ιστορία να πει και κάτι πολύ συγκεκριμένο να διδάξει μέσα από αυτήν, και όλα αυτά πασπαλισμένα με μια δόση μαγικού ρεαλισμού, παρασύροντάς σε σέ ένα ταξίδι από αυτά που δύσκολα ξεχνάς.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Λαπατά Φιλομήλα
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2019
Αρ. σελίδων: 384
ISBN: 978-618-01-3083-6