Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Στη ζωή μου αναγκάστηκα να καταπιώ μεγάλες δόσεις δηλητήριο από άτομα δικά μου, κοντινά, αγαπημένα. Παράταιρες αυτές οι λέξεις, αλήθεια. Δηλητήριο κι αγάπη δεν ταιριάζουν, δεν απαντώνται μαζί.
Τρεις γυναίκες εγκλωβισμένες στον κλοιό της βίας, βασίλισσες σε μια παρτίδα σκάκι που τις εξαναγκάζει σε απρόβλεπτες κινήσεις. Οι βασιλιάδες τους, έπειτα από μια σειρά αποτρόπαιων δολοφονιών, εντοπίζονται νεκροί. Πρόκειται για ματ της τελευταίας γραμμής ή για ματ των ανόητων; Ποιος κινεί αυτές τις βασίλισσες; Ποιος ενορχηστρώνει τούτη τη θανάσιμη βαριάντα;
Διέγραψα τη λέξη «φόβος» από το λεξιλόγιό μου. Οριστικά. Μαζί της φρόντισα να αποβάλω και κάποιες άλλες που είχαν θέσει τη ζωή μου σε μόνιμη καταστολή, όπως την ταπείνωση, την απόρριψη, την εξάρτηση.
Η αστυνομία παρατάσσει τους αξιωματικούς της, μα ο δολοφόνος φαντάζει ασύλληπτος. Τα θύματα μετατρέπονται σε θύτες ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο; Οι βασίλισσες θυσιάζουν και θυσιάζονται. Ποια βαριάντα θα τις οδηγήσει στο πολυπόθητο ρουά ματ;

Προσωπική άποψη:
Με στεναχωρεί ιδιαίτερα το γεγονός πως βρισκόμαστε το 2022 και αντί τα κακοποιητικά φαινόμενα στις σχέσεις και η ενδοοικογενειακή βία να μειώνονται, δείχνουν ν' αυξάνονται όλο και περισσότερο. Υπάρχουν πολλοί κοινωνικοί και ψυχολογικοί λόγοι που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την ύπαρξης τόσης βίας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν νιώθω πως μπορούν να τη δικαιολογήσουν. Τα θύματα δεν είναι απλά ονόματα σε λίστες στατιστικών, και παρά που ο κόσμος φαίνεται να το αντιλαμβάνεται, δεν λαμβάνονται αρκετά μέτρα από τους αρμόδιους φορείς, έτσι ώστε να αποτραπούν τέτοια συμβάντα στο μέλλον, είτε προστατεύοντας τα εν δυνάμει θύματα, είτε τιμωρώντας παραδειγματικά τους υπάρχοντες θύτες, αποτρέποντας τους μελλοντικούς να τους μιμηθούν.

Πάνω στην ιδέα όλων αυτών στηρίζεται το νέο μυθιστόρημα της Νατάσσας Καραμανλή, βασισμένο σε αληθινά γεγονότα και σε ιστορίες γυναικών όπως αυτές για τις οποίες διαβάζουμε σε τραγικά πρωτοσέλιδα άρθρων που μας κόβουν την ανάσα και πολλές φορές μάς κάνουν να χάνουμε την πίστη μας στους ανθρώπους. Γυναίκες που δέχονται οικογενειακή βία, εγκλωβισμένες σε καταστάσεις απ' τις οποίες δεν είναι εύκολο να ξεμπλέξουν και που για ν' αποδεσμευτούν από αυτές πρέπει να τολμήσουν, να ρισκάρουν, να λάβουν μέρος σε ένα διαφορετικό σκακιστικό παιχνίδι, όπου κάθε τους σωστή κίνηση δεν θα τις φέρει κοντά απλά σε μια νίκη, αλλά και στην κατάκτηση της λύτρωσής τους, στο δικαίωμά τους να ζήσουν χωρίς φόβο και χωρίς να υποτάσσονται.

Ο όρος βαριάντα, που τον συναντάμε συχνότερα στο πλαίσιο της σκακιστικής ανάλυσης, αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη ακολουθία διαδοχικών κινήσεων σε ένα παίγνιο το οποίο βασίζεται σε γύρους, και χρησιμοποιείται συχνά για να καθορίσει μια υποθετική μελλοντική κατάσταση που προκύπτει στο παιχνίδι. Μια τέτοια ακολουθία ακολουθεί και η συγγραφέας, τόσο στο αφηγηματικό σκέλος, όσο και σε εκείνο που αφορά το χτίσιμο και την εξέλιξη της πλοκής της ιστορίας της, η οποία όχι μόνο είναι άρτια δομημένη, αλλά διαθέτει μια μαθηματική ακρίβεια όπου κάθε κίνηση οδηγεί στην επόμενη εξαιρετικά μελετημένα, φέρνοντας τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα σε κάθε της βήμα. Έντονο μυστήριο, δράση και αντίδραση, όλα είναι δουλεμένα έτσι ώστε να υπάρχει μια συλλογιστική πορεία που μπορεί να επαναλαμβάνει στρατηγικές, αλλά την ίδια στιγμή δεν οδηγεί σε επαναλήψεις την ίδια την αφήγηση, κι αυτό είναι αξιέπαινο.

Το βιβλίο θα το χαρακτηρίζαμε, σε ένα πρώτο επίπεδο, αστυνομικό, όμως, αν το αναλύσουμε λίγο περισσότερο, θα δούμε τις βαθιές κοινωνικές τους προεκτάσεις, που για μένα είναι και οι πιο σπουδαίες. Εστιάζει στο πως η κοινωνία αντιμετωπίζει και συμπεριφέρεται στα θύματα, αλλά και στο νομικό πλαίσιο που ισχύει και τα αφορά, όχι μόνο σε βασικό αλλά σε πολλαπλά επίπεδα. Γιατί εκεί που η κοινωνία, το Κράτος και ο Νόμος στρέφουν αλλά τα μάτια τους, εσύ καλείσαι να κάνεις αυτό που αδυνατούν να κάνουν εκείνοι. Όσον αφορά τα ψυχογραφήματα των χαρακτήρων, επίσης έχει γίνει εξαιρετική δουλειά, διεισδύοντας ολοκληρωτικά στο μυαλό, στην ψυχή και στην καρδιά τους, ακόμα κι αν αυτό αποτελεί μαχαιριά στη δικιά μας την καρδιά, γιατί βαθιά μέσα μας γνωρίζουμε πως αν ένας κύκλος βίας δεν κλείσει οριστικά, τότε αφήνει ανοιχτό "παράθυρο" για να δημιουργηθεί ένας νέος.

Το "Βαριάντα", δεν είναι απλά ένα καλό βιβλίο. Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο, από εκείνα που δεν εκβιάζει το συναίσθημα του αναγνώστη, αλλά το οδηγεί σε όλες τις ακραίες εκφάνσεις του αβίαστα. Εστιάζει ουσιαστικά στα ζητήματα που αφορούν τη βία και "χτυπάει" μια στο καρφί και μια στο πέταλο, όχι για να προκαλέσει, αλλά για να σε προσκαλέσει να σκεφτείς, να αναλογιστείς, να αναλύσεις γεγονότα και καταστάσεις, ακόμα και συμπεριφορές, μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα που πιθανότατα να μην είχε περάσει ούτε σαν φευγαλέα σκέψη απ' το μυαλό σου. Μια ιστορία που αληθινή, ανθρώπινη, που αποδίδεται με απόλυτο ρεαλισμό, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως γίνεται σκληρή κάποιες φορές, κάνοντας το στομάχι μας να σφίγγεται, αλλά πετυχαίνοντας να περάσει τα πραγματικά της μηνύματα με ουσιαστικότερο όλων πως τα κτήνη δεν πρέπει να τρέφονται, αλλά να εξαλείφονται.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Καραμανλή Νατάσσα
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 376
ISBN: 978-618-01-4238-9