Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Πώς γίνεται ένα κλασικό έργο της ιαπωνικής κουλτούρας να ανάγεται σε θρύλο στον χώρο των manga;
Τι είναι αυτό που καθιστά τούτο το υπέροχο βιβλίο ένα κλασικό ανάγνωσμα, που τους αφορά όλους;
Το Όχι πια άνθρωπος του Osamu Dazai , το δεύτερο μυθιστόρημα του κορυφαίου μεταπολεμικού Ιάπωνα συγγραφέα, είναι η συγκλονιστική και συναρπαστική ιστορία ενός νεαρού άντρα που προσπαθεί να βρει τη θέση του σε έναν κόσμο που δεν καταλαβαίνει.
Παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως αποτυχημένο, ο ήρωας πασχίζει να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, ακόμα κι όταν αισθάνεται ανίκανος να κατανοήσει τα ανθρώπινα όντα.
Οι προσπάθειες του Γιόζο να συμφιλιωθεί με τον κόσμο γύρω του ξεκινούν από την παιδική του ηλικία και τελικά οδηγούν σε μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας μετά την ενηλικίωσή του.
Καταγράφοντας τις περιστασιακές σκληρότητες της ζωής και τις φευγαλέες στιγμές ανθρώπινης σύνδεσης και τρυφερότητας, θα πει: «Δεν μπορώ καν να διανοηθώ πώς είναι να ζει κάποιος σαν ανθρώπινο ον».
Το Όχι πια άνθρωπος δεν είναι ένα αισιόδοξο βιβλίο, αλλά ούτε αφήνει την επίγευση μιας απαισιοδοξίας.
Είναι ένα μυθιστόρημα βαθιά συγκινητικό, ακόμα και εμψυχωτικό. Το να γνωρίζεις τι σημαίνει απόγνωση και να την υπερνικάς με τα μέσα που διαθέτεις –η φαντασία ήταν το μοναδικό όπλο του Dazai– αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα μοναδικό χάρισμα.
Να συγκρούεσαι με έναν εχθρικό κόσμο ζητώντας επίμονα τη θέση σου σε αυτόν - αυτό εξηγεί τα πάντα για την απήχησή του στους νέους.

Προσωπική άποψη:
Ο Osamu Dazai Osamu θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλείς Ιάπωνες συγγραφείς του 20ου αιώνα, με πολλά από τα έργα του να χαρακτηρίζονται σήμερα ως κλασσικά -και όχι μόνο για τη σύγχρονη Ιαπωνική λογοτεχνία. Έργα με ημιβιογραφικό χαρακτήρα, τα οποία εμπότισε με πολλά στοιχεία της προσωπικής του ζωής, θίγοντας παράλληλα πολλά θέματα όπως η ανθρώπινη φύση, οι κοινωνικές σχέσεις, η ψυχική ασθένεια και η μεταπολεμική περίοδος στην Ιαπωνία. Το "Όχι πια άνθρωπος", το εικοστό δεύτερο μυθιστόρημά του, αν δεν κάνω λάθος, και το δεύτερο σε πωλήσεις στην ιστορία της Ιαπωνίας, όχι απλά δεν αποτελεί εξαίρεση των παραπάνω, αλλά ίσως να είναι και το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών, με τον Dazai να έχει αφήσει μέσα σε αυτό ένα τεράστιο κομμάτι του εαυτού του, του ποιος ήταν πραγματικά, τι ένιωθε βαθιά μέσα του, πως αισθανόταν και γιατί, τελικά, έφτασε στο ν' αφαιρέσει την ίδια του τη ζωή στα 38 μόλις χρόνια του.

Το "Όχι πια άνθρωπος" είναι ένα καθαρόαιμο κοινωνικό μυθιστόρημα, με τον πρωταγωνιστή αυτού να θέλει, όχι απαραίτητα να εξερευνήσει το υπαρξιακό του δράμα, έτσι ώστε να το κατανοήσει και ίσως να το ξεπεράσει, αλλά να μας το παρουσιάσει, έτσι ώστε να βγάλει από μέσα του τις πιο μύχιες σκέψεις του, όλα εκείνα που τον "κατατρώνε" επειδή δεν μπορεί να τα καταλάβει και κυρίως επειδή έχει υιοθετήσει ένα προσωπείο που στην πραγματικότητα όχι απλά δεν του ταιριάζει, αλλά το βάρος του οποίου είναι ασήκωτο, βαραίνοντας εκτός από το σώμα του, το μυαλό και την ψυχή του, που ήδη βαθιά πληγωμένα, υποχωρούν ακόμα περισσότερο εξαιτίας αυτού, όσο κι αν προσπαθούν να το σηκώσουν και να τ' αντέξουν. Κι εγώ αναρωτιέμαι... άραγε, πόσοι και πόσοι άνθρωποι δεν βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση; Πόσοι δεν αντιμετωπίζουν παρόμοιες συνθήκες, κάτω απ' τις οποίες υποκρίνονται πως είναι κάτι άλλο απ' αυτό που νιώθουν μέσα τους, σε μια προσπάθειά τους να ταιριάξουν ή να μην φανερώσουν προς τα έξω αυτό που πράγματι είναι, ίσως γιατί οι γύρω τους να μην το αποδεχτούν και να το καταδικάσουν;

Στο πρόσωπο του Γιόζι αντικατοπτρίζονται όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε μια κατάσταση παρόμοια με την προαναφερόμενη και μαζί με αυτούς και ο ίδιος ο Dazai. Άνθρωποι που νιώθουν ξένοι μέσα στην κοινωνία όπου ζουν, που συναναστρέφονται με ανθρώπους, ή απλά τους παρατηρούν, τα κίνητρα των οποίων δεν μπορούν να κατανοήσουν και κατ' επέκτασιν δεν μπορούν να κατανοήσουν ούτε τους ίδιους, όχι μόνο ως προς το πως σκέφτονται, αλλά κυρίως ως προς το πως αισθάνονται -γιατί, για να κατανοήσεις τα συναισθήματα των άλλων, πρέπει πρώτα να έχεις κατανοήσει τα δικά σου, να τα έχεις αποδεχθεί και να τα έχεις αγκαλιάσει, όχι μόνο όταν αυτά βρίσκονται τυλιγμένα από ένα όμορφο πέπλο, αλλά κι όταν σκοτεινιάζουν κάτω από τη σκιά της πιο πηγαίας τραγωδίας -ή, έστω, αυτού που ίδιοι βιώνουν ως τραγωδία μέσα τους. Κι όπως έχει αποδείξει η ίδια οι ζωή, αυτές οι τραγωδίες, σε εισαγωγικά ή μη, είναι εκείνες που δίνουν έμπνευση και τροφή για σκέψη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η συγκεκριμένη ιστορία δεν έχει μείνει μόνο στο χαρτί, αλλά έχει γίνει μεταφορά της σε ταινίες, manga και anime -πάρα πολύ καλό-, ή πως ο ίδιος ο Dazai έχει προσφέρει έμπνευση ως χαρακτήρας και προσωπικότητα (μοιράζεται το ίδιο όνομα, κι όχι μόνο, με έναν απ' τους κεντρικούς χαρακτήρες του "Bungou Stray Dogs", ο οποίος, εκτός από αυτοκτονικός, έχει και το χάρισμα του "No Longer Human", δηλαδή, του να καταργεί προσωρινά τα χαρίσματα άλλων ανθρώπων με το άγγιγμά του -τον αγαπώ!)

Στην πραγματικότητα, οι εξομολογήσεις του Γιόζι δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια απελπισμένη εσωτερική κραυγή, ενός βαθιά καταθλιπτικού ανθρώπου, ο οποίος, στον έξω κόσμο, φαντάζει ως ένας ήρεμος άνθρωπος που είναι ευχάριστο το να συναναστρέφεσαι μαζί του. Κι εδώ είναι που η πραγματικότητα συγκρούεται βίαια με την εικονοκλαστική προβολή μιας άλλης, η οποία προσπαθεί ν' αποκρύψει το γεγονός πως υπάρχει ένας άνθρωπος, που όσο κι αν δείχνει το αντίθετο, δεν μπορεί πραγματικά να προσαρμοστεί μέσα στην κοινωνία που έχει κληθεί να ζήσει, δεν μπορεί να συντονιστεί με τον κόσμο που τον περιβάλλει, και στην απέλπιδα προσπάθειά του να τ' αποκρύψει όλα αυτά, επιβαρύνει τη συναισθηματική και ψυχική του υγεία, φτάνοντας, ίσως, σε έναν δρόμο που οδηγεί σε ένα αδιέξοδο χωρίς επιστροφή, ενώ το καλύτερο που θα είχες να κάνεις θα ήταν να σταθείς γερά στα πόδια σου και παρά τους φόβους σου ν' αντιμετωπίσεις όλα όσα σε τρομάζουν ή δεν καταλαβαίνεις, διεκδικώντας, όχι τη θέση που άλλοι σου προσφέρουν σε αυτό τον κόσμο, αλλά τη θέση που πραγματικά σου ανήκει.

Σαφέστατα, λοιπόν, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, ούτε ένα εύκολο ανάγνωσμα. Η διαφορά ανάμεσα στην κουλτούρα της Ιαπωνίας και του Δυτικού κόσμου είναι τεράστια, κι όσο γοητευτική κι αν είναι, δεν είναι πάντοτε εύκολο να την κατανοήσει κανείς, γιατί τα ηθικά μας όρια δεν συμβαδίζουν, τα ήθη και τα έθιμά μας δεν συνάδουν και κατ' επέκτασιν, δεν ζούμε τη ζωή μας κάτω από τους ίδιους όρους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο Dazai, μέσα από τη φωνή του Γιόζι, μοιράζεται μαζί μας όσα ο ίδιος ένιωθε και σκεφτόταν, όσο βρισκόταν ακόμα στη ζωή και πριν το τραγικό του τέλος, με μια γραφή που μέσα απ' την απλότητά της εκφράζει έναν δυναμισμό που σε καθηλώνει, ίσως γιατί είναι τόσο ειλικρινής και περιεκτική, χωρίς να φλυαρεί, χωρίς να χρησιμοποιεί καλολογικά στοιχεία, χωρίς να προσπαθεί να ντύσει με όμορφα λόγια όλα εκείνα που απογυμνωμένα πρέπει να εμφανιστούν μπροστά στα μάτια μας, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε, να τα ερμηνεύσουμε και τελικά να κατανοήσουμε την αξία τους.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Osamu Dazai
Μεταφραστής: Τσιρώνη Έφη
Εκδόσεις: Διόπτρα
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 176
ISBN: 978-960-653-881-0