Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Μέχρι πού θα έφτανε ένας άντρας για να ξαναβρεί τη γυναίκα της ζωής του; Ανάμεσα από πόσες σφαίρες θα μπορούσε να περάσει, πόσους φλογισμένους δρόμους θα τολμούσε να διαβεί;
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 1944. Οι Γερμανοί αποχωρούν από την Αθήνα. Η απελευθέρωση φέρνει λύτρωση, αλλά και διχασμό. Εμφύλια πάθη ξυπνούν, η Ελλάδα οδεύει προς τον όλεθρο ξανά.
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ είναι ο μακροβιότερος σερβιτόρος στο Καφενείον Ζαχαράτου της Πλατείας Συντάγματος. Σεμνός και καλόψυχος ονειρεύεται πάντα την Ευδοξία του, την ευαίσθητη καθαρίστρια που ερωτεύτηκε κάποτε. Καθώς η Αττική παραδίδεται στο χάος, ένα γράμμα θα ζωντανέψει την ελπίδα του να βρεθεί κοντά της. Αλλά ο φοβερός Δεκέμβρης παραμονεύει. Και φαντάζει αδυσώπητος.
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ απελπισμένου ταξιδιού που έκανε ένας άνθρωπος μες στα Δεκεμβριανά, αναζητώντας τη δική του πατρίδα. Γύρω του ένα σωρό άλλες ιστορίες: το θρυλικό καφενείο και οι θαμώνες του, μυστικά και ψέματα, αδελφός να σκοτώνει αδελφό, προδοσίες και σκευωρίες, το χρονικό της ένοπλης σύγκρουσης, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, η Ελένη Παπαδάκη, ο Οδυσσέας Ελύτης, οι απλοί και βασανισμένοι άνθρωποι που διασταυρώνονται με το βίαιο πεπρωμένο της Ελλάδας.
Τρία χρόνια μετά τη «Δίκη που άλλαξε τον κόσμο», ο πολυβραβευμένος συγγραφέας των μπεστ σέλερ «Ιστορία χωρίς όνομα» και «Φλόγα και άνεμος», επιστρέφει με ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα για την αξία της αθωότητας μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι.

Προσωπική άποψη:
Το να πει κανείς πως η πένα του Στέφανου Δάνδολου είναι απ' τις πιο αξιόλογες της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, μάλλον δεν θα ήταν αρκετό για να την χαρακτηρίσει και θα την αδικούσε. Ο πιο ταιριαστός όρος για να περιγράψει κανείς το ύφος γραφής του, μάλλον θα ήταν το "εμβληματικός", χωρίς να υπάρχει ίχνος υπερβολής σε αυτό, με κάθε νέο του μυθιστόρημα ν' αποτελεί ένα λογοτεχνικό κόσμημα και ένα δείγμα άξιο ανάλυσης και χρήσης προς έμπνευση, ειδικά για τους συγγραφείς εκείνους που επιλέγουν να καταπιαστούν με το ιστορικό μυθιστόρημα, μια απ' τις πιο δύσκολες, κατ' εμέ, κατηγορίες εκεί έξω, στην οποία ο ίδιος διαπρέπει και που κάθε φορά μας χαρίζει ένα νέο, μοναδικό "ταξίδι" που δεν θέλουμε να τελειώσει.

Το βιβλίο μάς μεταφέρει λίγο καιρό μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Αθήνα, το φθινόπωρο του 1944, και λίγο πριν από την έναρξη μιας εξαιρετικά μελανής στιγμής για την ελληνική Ιστορία, εκείνης των Δεκεμβριανών, που έμελλαν να βουτήξουν τη χώρα μας για μια ακόμη φορά στο αίμα, εξαιτίας της σύγκρουσης ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) από τη μία και τις βρετανικές και ελληνικές κυβερνητικές δυνάμεις από την άλλη, με τον συγγραφέα να επιλέγει να χρησιμοποιήσει ως φόντο της αφήγησης του το θρυλικό Καφενείο Ζαχαράτου της Πλατείας Συντάγματος, ως επίκεντρο των εξελίξεων της μυθιστορηματικής του δράσης, σε μια ταραγμένη για τη χώρα χρονική στιγμή.

Σε αυτό το καφενείο εργάζεται ως αρχισερβιτόρος ο Αριστείδη Τσόκο, που διανύοντας την έβδομη δεκαετίας της ζωής του, λαμβάνει ένα γράμμα που μέλλει να του αλλάξει όσο χρόνο του έχει απομείνει. Ένα γράμμα που περίμενε για εικοσιένα ολόκληρα χρόνια αλλά που ποτέ δεν ήρθε. Ένα γράμμα από εκείνη, τη γυναίκα που είχε για τόσα χρόνια στο μυαλό και στην καρδιά του. Εκείνη τη γυναίκα που ερωτεύτηκε και σημάδεψε τη ζωή του για πάντα, την Ευδοξία του, που νόμιζε πως δεν θα έβρισκε ποτέ ξανά και που όμως εμφανίστηκε και πάλι, κάνοντας την ελπίδα και τη λαχτάρα να φουντώσουν για μια ακόμα φορά μέσα στα κατάβαθα της ψυχής του. Εκείνη τον καλεί σε ένα "ταξίδι" κι εκείνος πρόθυμα ξεκινά την πορεία του προς εκείνη, με τους δυο τους ν' αποφασίζουν ν' αφήσουν στην άκρη όσα τους κράτησαν μακριά, να παλέψουν στη δύση της ζωής τους για όσα λαχτάρησαν και για να κερδίσουν έστω κι ένα μέρος όσων έχασαν.

Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός τους, όμως, όπως ποτέ άλλωστε δεν ήταν, και εκτός από αυτών, ο Αριστείδης πρέπει να παλέψει κι ενάντια σε όλα όσα λαμβάνουν χώρα στην καρδιά της πρωτεύουσας, όπου το αίμα Ελλήνων έχει αρχίσει να βάφει κόκκινους τους δρόμους και πάλι. Ο συγγραφέας, αν και στην καρδιά της αφήγησής του έχει έναν μεγάλο έρωτα που καταφέρνει να μείνει άσβεστος με το πέρασμα του χρόνου και χωρίς να χάνει τη λάμψη του παρά το σκοτάδι που τον περιβάλλει, χρησιμοποιεί ως φόντο μια ταραγμένη Αθήνα, όπου η βία, ο θάνατος και ο όλεθρος κυριαρχούν. Εκεί που η αγάπη ανθίζει, σιγοβράζει και το μίσος, μέχρι που φτάνει να ξεχειλίσει, με συνέπειες που είναι τραγικές και οδηγούν σε δρόμους χωρίς επιστροφή, με το βάρος όλων αυτών των γεγονότων να πέφτει πάνω μας με αγριότητα, εντείνοντας την αγωνία μας με κάθε σελίδα που διαβάζουμε, καρδιοχτυπώντας για ένα τέλος, την ευτυχή έκβαση του οποίου δεν μπορεί να διασφαλίσει τίποτα και κανείς.

Ο Στέφανος Δάνδολος αναπαριστά την Αθήνα μιας άλλης εποχής με όλη την περιγραφικότητα και τον ρεαλισμό που απαιτείται για να ζωντανέψει αυτή μπροστά στα μάτια μας, ενισχύοντας τη μυθιστορηματική του αφήγηση με υπαρκτά πρόσωπα που όλοι γνωρίζουμε, αλλά και αξιοποιώντας σημαντικά στοιχεία της ελληνικής ιστορίας της εποχής εκείνης, δίνοντας στο όρο "παραστατικότητα" μια άλλη διάσταση, αλλά και καταφέρνοντας να μπερδέψει τα όρια του πραγματικού και του φανταστικού με τέτοιον τρόπο, που ξεχνάς -και πραγματικά, δεν σε νοιάζει- που τελειώνει η Ιστορία και που ξεκινά η μυθοπλασία, αφού μέσα σου έχουν γίνει και τα δύο ένα και το αυτό. Όσον αφορά την αφήγηση, μοιρασμένη ανάμεσα στην τριτοπρόσωπη, όσο παρακολουθούμε τον αγώνα του Αριστείδη να πετύχει τον στόχο του, και στην πρωτοπρόσωπη, με την Ευδοξία να μοιράζεται τις πιο μύχιες σκέψεις της, με την εναλλαγή αυτή να δημιουργεί ένα κράμα σχεδόν ονειρικό, που βαθύνει το συναίσθημα ακόμα πιο πολύ, σε όλα τα επίπεδα.

Βαθιά ανθρώπινο και γεμάτο συναίσθημα, "Τα αηδόνια της σιωπής" είναι ένα βιβλίο που υμνεί τον έρωτα και τη δύναμη αυτού, ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές μας, λειτουργώντας σαν φάρος μέσα στα σκοτάδια μας, δείχνοντάς μας τον δρόμο που θα μας απελευθερώσει από αυτά, οδηγώντας μας τελικά στο σπίτι μας -και σπίτι μας είναι εκεί που βρίσκονται οι άνθρωποι που αγαπάμε, εκείνοι που δεν μπορούμε ν' αφήσουμε πίσω μας και να ξεχάσουμε όσα χρόνια κι αν περάσουν, όχι γιατί δεν θέλουμε, αλλά γιατί δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε ακόμα κι αν το θέλαμε. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα με εξαιρετική αφήγηση και γεμάτο εντάσεις όλων των επιπέδων, που θα μπει στην καρδιά σας και θα κατακτήσει το μυαλό σας για πάρα πολύ καιρό, και όχι άδικα.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Δάνδολος Στέφανος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2024
Αρ. σελίδων: 544
ISBN: 978-618-01-5592-1