Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Εκ πρώτης όψεως, η Samantha McAllister μοιάζει με τα υπόλοιπα δημοφιλή κορίτσια της τάξης της. Πίσω από τα ισιωμένα μαλλιά και το προσεκτικό μακιγιάζ της όμως κρύβεται ένα μυστικό που οι φίλες της ποτέ δεν θα καταλάβαιναν: η Sam έχει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Την κατατρέχουν μαύρες σκέψεις και ανησυχίες που δεν μπορεί να τις σταματήσει.
Οι διαρκείς αμφιβολίες της για κάθε της κίνηση, σκέψη, και κουβέντα κάνει την καθημερινότητά της πολύ δύσκολη, και το ότι οι φίλες που ξέρει όλη της τη ζωή θα γίνουν τοξικές στο πρώτο λάθος ρούχο, στο πρώτο λάθος φαγητό, στην πρώτη λάθος καψούρα δεν βοηθάει καθόλου. Κι ωστόσο η Sam ξέρει ότι θα ήταν πραγματική τρέλα να αφήσει την προστασία των πιο δημοφιλών κοριτσιών στο σχολείο.
Όταν λοιπόν γνωρίζει την Caroline, που έχει υπέροχη αίσθηση του χιούμορ αλλά καθόλου στιλ, πρέπει να κρατήσει τη φιλία τους μυστική, όπως ακριβώς κρατά μυστικές τις επισκέψεις της στον ψυχίατρο. Η Caroline πηγαίνει την Sam στην Ποιητική Γωνιά, ένα κρυμμένο δωμάτιο και μια δεμένη παρέα απροσάρμοστων που το σχολείο δεν τους δίνει σημασία. Σιγά σιγά, αρχίζει να νιώθει πιο «φυσιολογική» απ’ όσο ένιωσε ποτέ όταν ανάμεσα στα δημοφιλή παιδιά… ώσπου βρίσκει καινούργιο λόγο να αμφιβάλλει για την ψυχική της υγεία και όλα όσα αγαπά.

Προσωπική άποψη:
Όταν πρωτοκυκλοφόρησε το "Ως την τελευταία λέξη" της Tamara Ireland Stone πίσω στο 2015, υπήρξε αναμφίβολα ένα απ' τα πιο πολυσυζητημένα και πολυδιαβασμένα βιβλία της χρονιάς εκείνης, καταφέρνοντας να διακριθεί σε πολλά επίπεδα και να φέρει στο προσκήνιο τα ζητήματα ψυχικής υγείας στους εφήβους, προσκαλώντας τον κόσμο να εξετάσει την αλήθεια τους μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα που ίσως να μην είχαν αναλογιστεί έως τότε. Γιατί αν νομίζετε πως το βιβλίο αυτό είναι ένα ακόμα εφηβικό ρομάντζο, τότε κάνετε πολύ μεγάλο λάθος. Είναι πολλά περισσότερα και σίγουρα έχει πολλά περισσότερα να μας πει. Πολλά περισσότερα απ' όσα ίσως να περιμένουμε.

Η Σαμάνθα είναι μια δεκαεξάχρονη κοπέλα που καταβάλλεται από ένα κύμα σκοτεινών σκέψεων και ανησυχιών που δεν μπορεί να καταπολεμήσει. Υποφέρει από ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή και την παρακολουθεί ειδικός, αλλά όλα αυτά τα γνωρίζει μόνο η οικογένειά της, ενώ κρύβει την πραγματική της κατάσταση από τις παιδικές της φίλες με τις οποίες έχει μεγαλώσει. Η ζωή της θ' αρχίσει ν' αλλάζει όταν σε αυτήν εισβάλει η Καρολάιν, η οποία θα της συστήσει μια λέσχη ποίησης, μέσα από την οποία αρχίζει σταδιακά ν' αποδέχεται τον εαυτό της και ν' ανακτά τον έλεγχο της ζωής της, συνειδητοποιώντας πως το να είσαι "φυσιολογικός" μπορεί να είναι πιο εύκολο απ' όσο πίστευες, αλλά και με πολλές διαφορετικές προεκτάσεις.

Η γραφή της Stone είναι ιδιαίτερα όμορφη και η ροή σχεδόν αψεγάδιαστη, χωρίς να χάνει τον ρυθμό της ούτε για μια στιγμή και ακολουθώντας μια εξελικτική πορεία που κρατάει το ενδιαφέρον σου αμείωτο καθ' όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης, χωρίς να πιάνεις τον εαυτό σου να βαριέται ή να "χάνεται" ούτε για μια στιγμή. Η προσέγγιση είναι αρκετά τρυφερή, χωρίς να γίνεται μελό και χωρίς να υπάρχει περισσότερο δράμα απ' όσο είναι απαραίτητο, ενώ δεν λείπουν και οι κωμικές νότες που πάντοτε χρειάζονται σε τέτοιες αφηγήσεις, όχι μόνο για ν' αποφορτιστεί το κλίμα, όπου αυτό είναι αναγκαίο, αλλά και γιατί μιλάμε για μια ιστορία με έφηβους πρωταγωνιστές, όπου το στοιχείο αυτό είναι απαραίτητο ώστε να διατηρείται ο ρεαλισμός.

Δεδομένου ότι προσωπικά έχω θέμα αγχώδους διαταραχής, μπορώ να πω ότι το ζήτημα του OCD προσεγγίζεται με αρκετά ρεαλιστικό τρόπο -αν και σε ορισμένα σημεία παρουσιάζεται πιο light απ' όσο είναι στην πραγματικότητα, ενώ σε κάποια άλλα πηγαίνει στο άλλο άκρο. Ωστόσο, δεν μπορώ να πω πως η συγγραφέας δεν έχει κάνει έρευνα πάνω στις ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές. Απλά, δεν διατηρεί μια 100% σταθερή πορεία και προσέγγιση. Παρ' όλα ταύτα, ως σύνολο, το βιβλίο μπορεί ν' αγγίξει ανθρώπους που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση, ενώ μπορεί να βάλει όσους βρίσκονται έξω από τον χορό, στο “τρυπάκι” να κατανοήσουν λίγο καλύτερα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά σε ό,τι αφορά τη διάδρασή τους με άλλους ανθρώπους και πόσο τους επηρεάζει όλο αυτό στην καθημερινότητά τους και σε κοινωνικό πλαίσιο.

Μου άρεσε ιδιαίτερα το πως η συγγραφέας χειρίστηκε όλες τις σχέσεις της Σαμάνθα με τους γύρω της, ακολουθώντας μια διαφορετική προσέγγιση για τον καθέναν απ' αυτούς, βοηθώντας την, μέσα από τη διάδρασή της μαζί τους, να καταλάβει όχι απαραίτητα τι είναι αυτό που χρειάζεται από τη ζωή της, αλλά τι είναι αυτό που χρειάζεται να κάνει προκειμένου να μπορέσει να το ανακαλύψει. Γιατί, επί της ουσίας, αυτή είναι η κατακλείδα της ιστορίας. Το ότι μπορείς να συνεχίσεις ν' αγαπάς κάποιους ανθρώπους και ν' αποτελούν κομμάτι της ζωής σου, γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με το παρελθόν και τις μνήμες σου, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο, χωρίς να είναι είναι απαραίτητο ν' αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς σου, επειδή αλλάζουμε με τα χρόνια κι επειδή έχουμε την ανάγκη να μάθουμε ποιοι είμαστε χωρίς αυτούς.

Οι αναφορές στην ποίηση και στην επιρροή που αυτή έχει πάνω στους ανθρώπους είναι εξίσου ενδιαφέρουσα, κυρίως γιατί την αντιμετωπίζει έτσι όπως θα έπρεπε ν' αντιμετωπίζεται γενικότερα η ποίηση. Ως κάτι που δεν χρειάζεται να αναλύσεις και να κριτικάρεις και που ο καθένας μπορεί να την ερμηνεύσει όπως εκείνος την αντιλαμβάνεται, και που μπορεί να καταφύγει στη συγγραφή αυτής για να εκφραστεί όπως εκείνος νιώθει κι αισθάνεται, χωρίς να έχει τον φόβο της απόρριψης, αλλά λειτουργώντας ως ένα μέσο ωρίμανσης και κατανόησης του βαθύτερου εγώ μας. Προς το φινάλε του, το βιβλίο μάς επιφυλάσσει μια εξαιρετικά έξυπνη και μη αναμενόμενη ανατροπή. Μια ανατροπή η επεξήγηση της οποίας στηρίζεται σε τόσο ρεαλιστικά δεδομένα, που δεν μπορείς παρά να την χαρακτηρίσεις άρτια σε όλα της τα επίπεδα. Παράλληλα, όμως, μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε όλη την ιστορία απ' την αρχή, να αναθεωρήσουμε γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις, φτάνοντας στην πραγματική συνειδητοποίηση της ύπαρξης ενός πίσω κειμένου, κρυμμένο στις σκιές του προφανούς.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Tamara Ireland Stone
Μεταφραστής: Ταμία Μαρία-Νεφέλη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2024
Αρ. σελίδων: 408
ISBN: 978-618-03-3958-1