Ένας πανίσχυρος σουλτάνος, η «σκιά του θεού πάνω στη γη», βρίσκεται εκθρονισµένος και εξόριστος στην πόλη που εξέθρεψε τους επαναστάτες που τον ανέτρεψαν, τη Θεσσαλονίκη του 1909. Ένας από αυτούς τους επαναστάτες αξιωµατικούς, ο στρατιωτικός γιατρός Ατίφ, αναλαµβάνει την καθηµερινή παρακολούθηση της υγείας του ίδιου και της πολυµελούς οικογένειάς του. Η καθηµερινή επαφή των δύο, θέσει, εχθρών εξελίσσεται µέσα από τη διεισδυτική γραφή του Λιβανελί σε µια ανατοµία της εξουσίας αλλά και της απώλειάς της, σε µια αναψηλάφηση της αµφιλεγόµενης εποχής του Αµπντουλχαµίτ, σε µια εκ νέου θεώρηση των βασικών ζητηµάτων της ανθρώπινης φύσης και του ιστορικού αφηγήµατος.
Τι σχέση έχουν άραγε η ενσυναίσθηση, η διάδραση, το διακύβευµα, η συµπερίληψη, η ασύµµετρη απειλή, το πος, η καλή Παναγιά, η καλή απόλαυση µε τον σοσιαλεθνικισµό; Τι σχέση έχει άραγε ο σοσιαλεθνικισµός µε το Γκραν Κάνυον, το παιδάκι του Βελγίου που κατουράει, τον Ροβεσπιέρο, την Λευκή Φρουρά, τους µουζίκους; Μήπως τα ενοποιεί το συµπέρασµα µιας παλαιάς χωριάτισσας, δεν έχει αφαλό ο δολιοάνθρωπος, δεν του τον έδεσε καλά ο θεουλάκης; Σ. Δ.
Ογδόντα επτά ιστορίες ανάµεσα στο αµήν και το αµήν· ιστορίες που έλκονται από το µη περαιτέρω και το γένοιτο/έτσι ας γίνει (αµέν – εβραϊστί: אמן)· κείµενα που ταλαντεύονται ανάµεσα σε ηµερολόγιο, αφορισµό και όνειρο. Η απόγνωση ως παραδοχή, η απουσία ως στήριγµα, το πένθος ως φάρσα, ο θάνατος ως περιέργεια ζωής κόβουν και ράβουν αυτό το βιβλίο. Ένα γαϊτανάκι από προσευχές στο Κενό (και εν κενώ) από πρόσωπα που επινοούν αυτό που ζουν, δοκιµάζουν αυτό που δεν αντέχουν, αφηγούνται αυτό που αγνοούν. Αρθρωτή πρόζα κατευνασµού µιας καθηµερινότητας που στέκεται αναποφάσιστη ανάµεσα στη βαναυσότητα, στο ιερό και στο µηδέν.
Ο Αβίρ ετοιµάζεται να υποδεχθεί τον Αντώνη —τον αγαπηµένο του φίλο από την Ελλάδα, τον άνθρωπό του— στο Ελσίνκι, στον τόπο όπου έχει βρει πια καταφύγιο και έχει δηµιουργήσει οικογένεια µε τη συµπατριώτισσά του Εβίν. Οι δύσκολες διαδροµές του από το Ιράκ στην Ελλάδα και από εκεί στη Φινλανδία, οι περιπέτειες και οι δυσκολίες, οι αλήθειες και τα ψέµατα έχουν καθορίσει τη ζωή και την τύχη του. Θα είναι όµως το Ελσίνκι ο τόπος που ονειρεύτηκε;
Ιστορίες ανθρώπων που διατρέχουν χώρες και σύνορα σε ένα µυθιστόρηµα περιπλάνησης, σε ένα βιβλίο για τον ανήσυχο και ρευστό κόσµο του εικοστού πρώτου αιώνα, για τη διαφορετικότητα, τη συντροφικότητα και την αγάπη, για την έννοια της οικογένειας και της πατρίδας.
Μια γυναίκα και ένας άντρας, αγαπημένο ζευγάρι, αν και φαινομενικά αταίριαστο, αποφασίζουν στα εβδομήντα τους ένα ταξίδι με πυρηνικό παγοθραυστικό στον Αρκτικό Κύκλο.
Η γυναίκα, κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια της ιστορίας, μας παίρνει μαζί της στο πλοίο και μας ξεναγεί στον κόσμο της — στην έρημο, στην Αγία Πετρούπολη, μέσα στο μυαλό ενός γορίλλα. Μας συστήνει το ιδιότυπο «μουσείο του εαυτού» της, όσα την έχουν διαμορφώσει με τρόπο που η απόλυτη αξία της ζωής να είναι για εκείνη η εξερεύνηση.
Μαθήματα γεωγραφίας και μαγικές λέξεις, κανιβαλισμός και μπάμπουσκες, ένας ζωολογικός κήπος δίχως κάγκελα στους κινούμενους πάγους, η ερμηνεία των ονείρων υπό την επίδραση του φωτός του μεσονυκτίου, τα πάντα επιβεβαιώνουν για την ηρωίδα ότι το να υπάρχεις είναι ένα θαύμα.
Όταν το παγοθραυστικό φτάνει στην κορυφή του κόσμου, η γυναίκα κάνει ένα λάθος που μπορεί να της στοιχίσει ακριβά. Υπάρχει άραγε κάτι που μπορεί να τη σώσει;
Πώς μια χώρα και ένας λαός με τέτοια πολυμορφία ενώθηκαν υπό το λάβαρο της ελευθερίας και της ισότητας για να σχηματίσουν ένα από τα πιο ισχυρά έθνη στον κόσμο; Ο Davidson οδηγεί τους αναγνώστες σε ένα ταξίδι 500 ετών, από την πρώτη επαφή του ανατολικού με το δυτικό ημισφαίριο έως την ανάδυση της Αμερικής ως υπερδύναμης στα χρόνια της πυρηνικής απειλής και της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων. Σε 40 σύντομα κεφάλαια, το βιβλίο ζωντανεύει εκατοντάδες πρόσωπα που συνθέτουν την ευρύτερη αμερικανική ιστορία. Ο προσκυνητής Ουίλλιαμ Μπράντφορντ πιάστηκε σε ινδιάνικο δόκανο την πρώτη κιόλας μέρα του στην Αμερική. Η Χάρριετ Τάμπμαν άφηνε ελεύθερες κότες ως αντιπερισπασμό για να διευκολύνει σκλάβους να δραπετεύουν. Ο μικρός Άντριου Κάρνεγκι, μετέπειτα μεγιστάνας της βιομηχανίας, καταβρόχθιζε τον χυλό του με δύο κουτάλια. Αυτές οι επιμέρους ιστορίες, συναρπαστικές από μόνες τους, εγείρουν επίσης γενικότερα ερωτήματα σχετικά με την ελευθερία, την ισότητα και την ενότητα στο πλαίσιο μιας χώρας που διακρινόταν πάντα για την πολυμορφία της.
Το Πλοίο των τρελών περιλαµβάνει άρθρα της περιόδου 2023-24, στα οποία η Σώτη Τριανταφύλλου αναρωτιέται, σχολιάζει και δίνει και ορισµένες απαντήσεις: Υπάρχει ηθικός τρόπος να κρίνουµε την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση; Είναι ο σηµερινός κόσµος πιο ταραγµένος απ’ όσο ήταν στο παρελθόν; Ζούµε πράγµατι σ’ ένα ακυβέρνητο καράβι µέσα στη θύελλα; Ποιός είναι ο ρόλος και ο συσχετισµός των µεγάλων δυνάµεων στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα;
Το βιβλίο, αναλύει, επίσης, την εξωτερική πολιτική των Ηνωµένων Πολιτειών όπως έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, τα κινήµατα της πολιτικής ορθότητας και την παγκόσµια επιρροή της αµερικανικής ήπιας ισχύος, τα χαµένα και τα κερδισµένα στοιχήµατα της Ευρώπης, καθώς και κάποιες ιδέες που έχουν αντίκτυπο στον σύγχρονο τρόπο ζωής, από τον νεο-φεµινισµό και την ισλαµοφιλία µέχρι τον σοσιαλφασισµό, την τεχνοφοβία και τον οριενταλισµό. Ανάµεσα στα θέµατα που εξετάζει είναι η πολιτική των µέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο τεχνολογικός νοµαδισµός και η κατάσταση των πραγµάτων στη χώρα µας.
Η Ελλάδα με τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) διπλασίασε την έκταση και τον πληθυσμό της. Στο βιβλίο αυτό, μέσα από τις αφηγήσεις των πρωταγωνιστών σε όλα τα επίπεδα, οπλιτών, αξιωματικών, πολιτικών, δημοσιογράφων, εθελοντών, νοσοκόμων κ.ά, αναδύεται η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ελληνικής κοινωνίας πριν και κατά τη διάρκεια των πολέμων, καθώς και το ιδεολογικό πλαίσιο που τη συνεπήρε και την κινητοποίησε. Αποκαλύπτονται κρίσιμες και αμφιλεγόμενες πτυχές των δύο αυτών πολέμων καθώς και οι ψυχολογικές και ιδεολογικές μεταβολές που αυτοί επέφεραν στην ελληνική κοινωνία. Πώς όμως αποτυπώθηκαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στην ιστοριογραφία εν θερμώ και πώς αναδρομικά, όταν στη μνήμη των πολέμων είχαν εμφιλοχωρήσει οι μύθοι και οι παραμορφώσεις του Διχασμού και της Μικρασιατικής Καταστροφής; Η αντιπαραβολή και σύγκριση των μαρτυριών φέρνουν στην επιφάνεια δύο διαφοροποιημένες εκδοχές αφηγήσεων. Η πρώτη αφορά αφηγήσεις των πολέμων που γράφηκαν το 1913-1914 και εξετάζουν το θέμα χωρίς επιχρωματισμούς. Μια δεύτερη όμως εκδοχή αφηγήσεων μετά το 1915 φανερώνει τις μάχες που δόθηκαν και στον τομέα της ιστοριογραφίας για την ιδεολογική επικυριαρχία καθεμιάς από τις δύο πλευρές του Διχασμού, αλλά και για την προσωπική δικαίωση των πρωταγωνιστών. Οι διαφοροποιήσεις που εντοπίστηκαν στις αναδρομικά δημοσιευμένες μαρτυρίες σχετίζονται με τη λειτουργία της μνήμης και με την παραδοχή ότι η μνήμη του βιώματος αναπλάθεται καθημερινά υπό την επήρεια του εκάστοτε παρόντος.
Στο βιβλίο αυτό ο Γιάννης Πριόβολος εστιάζει σε ένα πλήθος από προσωπικά –και όχι μόνο– βιώματα που αφορούν τα χρόνια της φοίτησής του στη Σχολή Ευελπίδων (1971-1975). Στέκεται με βλέμμα κριτικό και ελεύθερο στην τότε καθημερινότητα και αναδεικνύει γεγονότα που με τον καιρό οδηγήθηκαν με επιδεξιότητα στην αφάνεια, αν και, αναμφισβήτητα, άγγιξαν την Ιστορία. Στη Σχολή Ευελπίδων εκείνες οι χρονιές βρίθουν «παράξενων» γεγονότων και ιδιόμορφων καταστάσεων. Ο αφηγητής-συγγραφέας εισήλθε στη Σχολή με πολιτικο-στρατιωτικό καθεστώς και αποφοίτησε με κοινοβουλευτική δημοκρατία, που σημαίνει ότι στη ροή των τεσσάρων εκείνων χρόνων βίωσε μια ιστορική αλλαγή, καθώς και όσα συνέβησαν πριν απ’ αυτή την αλλαγή και αμέσως μετά. Το συμπληρωματικό, δεύτερο μέρος του βιβλίου («Η Μεταπολίτευση στη Σχολή Ευελπίδων: Αντιπαραθέσεις και έριδες, 1974-1978») καλύπτει, υπό τύπο έρευνας, μια σειρά από χαρακτηριστικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στη Σχολή Ευελπίδων κατά την κρίσιμη αυτή περίοδο για την εδραίωση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Αναρτήσεις
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου