Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Σμύρνα και Σμύρνη. Μια γυναίκα και μια πολιτεία. Φημισμένη για τα πυρρόξανθα μαλλιά της η Σμύρνα, για το κορμί λαμπάδα, για την αγέρωχη θωριά της. Ξακουστή στα πέρατα του κόσμου η Σμύρνη, για τις περαντζάδες και τα αρώματά της, τα ξενοδοχεία και τα καταγώγια της. Κοσμοπολίτισσες και οι δύο. Και η γυναίκα και η πολιτεία. Όλους τους είχαν στα πόδια τους, Έλληνες, Τούρκους, Αρμένηδες και λεβαντίνους.
Από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον πρώτο ξεριζωμό των Μικρασιατών το 1914 έως την κατοχή της Σμύρνης το 1919, και από τα χαρακώματα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου έως την προέλαση του Ελληνικού Στρατού σχεδόν έξω από την Άγκυρα, ένας Έλληνας κι ένας Τούρκος, ανυποψίαστοι για το παρελθόν και τα μυστικά που τους δένουν, θα βρεθούν αντιμέτωποι στη δίνη της μικρασιατικής εκστρατείας. Εχθροί τελικά ή φίλοι; Και ανάμεσά τους, πότε με τον έναν και πότε με τον άλλο, η Σμύρνα…
Μετά την ΙΑΣΜΗ και τη ΧΑΤΙΣΕ, η ΣΜΥΡΝΑ έρχεται να κλείσει με τον πιο απρόσμενο τρόπο την επική διαδρομή στα ταραγμένα χρόνια της ομίχλης.

Προσωπική άποψη:
Συνήθως, όταν διαβάζει κανείς μια τριλογία, κάποια από τα βιβλία αυτά θα ξεχωρίσει μέσα στην καρδιά του. Ε, λοιπόν, αυτή είναι μία από τις περιπτώσεις εκείνες που σε προσωπικό επίπεδο, αδυνατώ να ξεχωρίσω ένα από τα βιβλία της τριλογίας "Στα χρόνια της ομίχλης" και αυτό γιατί, ο Νίκος Γούλιας, κατάφερε με έναν μοναδικό, ξεχωριστό τρόπο, να πραγματευτεί ένα ιδιαίτερα κλισέ θέμα, όπως αυτό της καταστροφής της Σμύρνης, και να το κάνει ολότελα δικό του, συγκινώντας μας με κάθε του βιβλίο και αγγίζοντας τις πιο ευαίσθητες χορδές μας, ταξιδεύοντάς μας στο χώρο και στο χρόνο όπως λίγοι σύγχρονοι ομότεχνοί του έχουν καταφέρει. Γι' αυτό, λοιπόν, αν δεν έχετε ήδη διαβάσει την συγκεκριμένη τριλογία, σας την προτείνω χωρίς καμία απολύτως επιφύλαξη.

Αν και το έχω ξαναπεί, θέλω να τονίσω για μία ακόμα φορά πόσο υπέροχα έχει χειριστεί ο συγγραφέας την Ιστορία, συνδυάζοντάς την με την δική του μυθοπλασία που θα μπορούσε να είναι πέρα για πέρα αληθινή. Χωρίς να εστιάζει στην ίδια την καταστροφή της Σμύρνης και την προσφυγιά που ακολούθησε αυτήν, ο συγγραφέας επιλέγει να κινηθεί σε μονοπάτια διαφορετικά, αναφερόμενος στα γεγονότα του εμφυλίου των Τούρκων και σε όσα ακολούθησαν. Αυτό το στοιχείο, από μόνο του, είναι αρκετό για να προσδώσει στην όλη ιστορία έναν χαρακτήρα αλλιώτικο, διαφορετικό, μα και πολύ ξεχωριστό, που καθιστά την ανάγνωσή της όχι μόνο ευχάριστη αλλά μοναδική, καθηλώνοντας τον αναγνώστη από την πρώτη μέχρι και την τελευταία σελίδα.

Χωρίς να έχει καμία δασκαλίστικη ή δήθεν διδακτική διάθεση, ο Νίκος Γούλιας, με τον δικό του διακριτικό τρόπο, παραδίδει μαθήματα Ιστορίας, αποδεικνύοντας πόσο λεπτομερή έρευνα έχει κάνει, αλλά χωρίς να αναλώνεται σε στοιχεία που δεν χρήζουν υπερανάλυσης ή δεν εξυπηρετούν επί της ουσίας την εξέλιξη της πλοκής. Άλλωστε, ο πραγματικός πυρήνας των ιστοριών του, είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που τις ζουν, τις συντηρούν με τις πράξεις τους, τις τροφοδοτούν με συναισθήματα και καρδιοχτύπια που φτάνουν μέχρι τις δικές μας τις καρδιές και συντονίζονται μαζί τους. Υπέροχοι χαρακτήρες, ιδανικά πλασμένοι, όχι απαραίτητα επειδή οι ίδιοι είναι πάντα ιδανικοί, αλλά επειδή αυτό που έχουν να "πουν" το κάνουν με δύναμη ψυχής, στα σωστά και στα λάθη τους, υποστηρίζοντάς το μέχρι τέλους.

Ο Νίκος Γούλιας μπορεί να μην βρίσκεται πια ανάμεσά μας, ζει όμως μέσα στις καρδιές μας, όπως και το συγκλονιστικό έργο που άφησε πίσω του.Η τριλογία του είναι η εικαστική περιγραφή και η συναισθηματική αποτύπωση μιας ολόκληρης εποχής, που μας ταξιδεύει σε μέρη ονειρικά πλασμένα ακόμα και όταν αυτά λούζονται με το αίμα του πολέμου και ποτίζονται από τις μυρωδιές της κακουχίας. Γιατί, κάπου εκεί ανάμεσα, ζουν άνθρωποι λαμπεροί που ξεχωρίζουν, γυναίκες μοναδικές που με πολλαπλούς τρόπους άφησαν το στίγμα τους, εικόνες, ήχοι, μυρωδιές, ντοπιολαλιές, και όλα αυτά χωρίς να υπάρχουν επαναλήψεις, μια παγίδα στην οποία θα μπορούσε να πέσει κανείς πολύ εύκολα, μιλώντας πάντα για ένα χρονικό αυτού του είδους. Μια τριλογία που αναμφίβολα ξεχωρίζει στις καρδιές μας και που τα νοσταλγικά τραγούδια της αλήθειας της θα μας συνοδεύουν για πάντα.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Γούλιας Νίκος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2014
Αρ. σελίδων: 704
ISBN: 978-618-01-0864-4