Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Μια γυναίκα, κόρη οικογένειας επιφανών αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, επιστρέφει στην Αθήνα του 1836, έπειτα από αναγκαστική εικοσαετή απομάκρυνση απ’ την Ελλάδα. Μια Ελληνίδα με προφίλ για μενταγιόν, η οποία δεν αγαπήθηκε όσο της άξιζε στην πατρίδα της και γι’ αυτό στα μάτια της κρύβει τον πόνο της γυναίκας που της έκλεψαν την εφηβεία, επιστρέφει για να διεκδικήσει πίσω τον εαυτό της, για να εκδικηθεί όσους της στέρησαν την ταυτότητά της, για να μπορέσει να ζήσει.
Βαθιές πληγές και ανοιχτοί λογαριασμοί προκαλούνται από μια θυσία η οποία κατέληξε σε έναν απαγορευμένο έρωτα, που σημάδεψε τη ζωή μιας αρχοντικής οικογένειας κατά τη διάρκεια των προεπαναστατικών χρόνων στην Αθήνα. Ατμοσφαιρικές καταστάσεις, μυστήρια και γρίφοι της ανθρώπινης ύπαρξης κυριαρχούν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον όπου η παρουσία του άντρα βαραίνει ασφυκτικά. Εκδίκηση, συγχώρεση και λύτρωση γεννούν έντονα συναισθήματα στους ήρωες αυτής της κοινωνικής τοιχογραφίας. Ως προϊόν ιστορικής έρευνας, καταγράφεται μια λεπτομερέστατη περιγραφή της καθημερινής αθηναϊκής ζωής, με ανάλυση χαρακτήρων και επιμέρους ιστορίες που δένουν με την κεντρική ιστορία και πλουτίζουν την πλοκή. Έρωτες, πόλεμοι, πολιτική, σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, οθωμανική εξουσία συνθέτουν τον μύθο του αφηγήματος.
Η Φιλομήλα Λαπατά σκιαγραφεί το πορτρέτο της Αθήνας του 1800, με ολοκληρωμένους χαρακτήρες που ξεδιπλώνονται σε μια ρεαλιστική και συναρπαστική πλοκή, θίγοντας θέματα ανθρωπίνων σχέσεων και υπαρξιακής αναζήτησης. Ανασυνθέτει, με έναν δικό της τρόπο, την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής της Ιστορίας μας. Μιλάει για τη ζωή, τη μοίρα, τις επιλογές μας, τις σχέσεις, τη μνήμη ως κατάρα, το μίσος, την οργή, την υπέρβαση ορίων και τη λύτρωση.

Προσωπική άποψη:
Η Φιλομήλα Λαπατά και η μοναδική της πένα που έχει μαγέψει όλα αυτά τα χρόνια χιλιάδες αναγνώστες, επέστρεψε φέτος με το βιβλίο "Η επιστροφή", το οποίο αποτελεί το πρώτο μίας μυθιστορηματικής σειράς με υπέρτιτλο "Οι κόρες της Ελλάδας". Σκοπός της σειράς αυτής δεν είναι άλλο από την σκιαγράφηση της χώρας μας τα τελευταία διακόσια χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και όπως θα περίμενε κανείς από την συγγραφέα, από τις πρώτες κιόλας σελίδες σε αιχμαλωτίζει με τη μοναδική γραφή της, παρασέρνοντάς σε μέσα σε μία δίνη που σε ταξιδεύει πίσω στο χρόνο για να συναντήσεις την Ιστορία, εκεί ακριβώς που αυτή παντρεύεται με τη μυθοπλασία δημιουργώντας ένα κράμα μοναδικό, με ξεχωριστό άρωμα μιας άλλης εποχής που ακόμα κι αν φαντάζει λησμονημένη, ίσως να μην είναι και τόσο.

Δεν θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα στην περίληψη της υπόθεσης του βιβλίου, καθότι θεωρώ πως αυτή που υπάρχει ήδη στο οπισθόφυλλο του βιβλίου είναι εξαιρετικά πλούσια και δίνει τόσα στοιχεία όσα χρειάζεται να γνωρίζει ο θεατής προκειμένου να του κινήσει η ιστορία το ενδιαφέρον, αλλά όχι τόσα ώστε να του χαλάσει το σασπένς. Γιατί το βιβλίο της Φιλομήλας Λαπατά αποτυπώνει καρέ-καρέ την Ιστορία της Ελλάδας από το 1800 και έπειτα, και για τα χρόνια που ακολούθησαν στα πλαίσια της εξέλιξης της πλοκής της εν λόγω ιστορίας. Και όπως πάντα, το κάνει με έναν τρόπο χαρισματικό και ιδιαίτερο που αποδεικνύει πως όση ιστορική μελέτη και αν έχει κάνει ένας συγγραφέας -κάτι που στην προκειμένη περίπτωση δεν θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει-, αν δεν έχει το ταλέντο να αποτυπώσει τις πληροφορίες αυτές στο χαρτί αφού πρώτα θα τις έχει κατακτήσει σε όλο τους το εύρος, τότε δεν μπορεί να συναντήσει και την επιτυχία.

Η ροή του λόγου της κυρίας Λαπατά είναι αβίαστη και ταξιδιάρικη, άλλοτε σκληρή και άλλοτε τρυφερή, κάποιες φορές ακραία ρεαλιστική και κάποιες άλλες κομψά χιουμοριστική, επιβεβαιώνοντας την θεωρία πως η ζωή έχει πολλές γεύσεις και αρώματα και πως εμείς οι ίδιοι και οι επιλογές μας -έστω και όχι πάντα- είμαστε που καθαρίζουμε ποια θα είναι αυτή. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα μέσα από τις σελίδες του οποίου παρακολουθούμε την εξέλιξη της πορείας του ίδιου του ελληνισμού, αλλά και των όσων νοηματοδότησε αυτή. Η αποτύπωση του κοινωνικού και πολιτικού καθεστώτος της εποχής είναι ακόμα ένα στοιχείο που ζωντανεύει μέσα από την πένα της συγγραφέως, σκιαγραφώντας τις πιο φωτεινές αλλά και τις πιο σκοτεινές στιγμές του ταλαιπωρημένου τούτου τόπου, που ουκ ολίγες φορές, έπεσε θύμα των δικών του εμμονών, τουλάχιστον όσον αφορά τις σχέσεις και τις ζωές των ίδιων των ανθρώπων που κλήθηκαν να τον υπηρετήσουν.

Υπέροχα και τα ψυχογραφήματα των ηρώων της τα οποία έχουν, επίσης, σκιαγραφηθεί με ρεαλιστικότητα, βαθύ συναίσθημα, λεπτομέρεια, αλλά κυρίως, με μια αλήθεια που δεν μπορεί κανείς να μην διακρίνει στις πράξεις τους, ακόμα και αν κάποιες από αυτές είναι λάθος, και που δεν γίνεται να μην εκτιμήσεις. Αναπόφευκτα, ορισμένους χαρακτήρες θα τους αγαπήσετε και πολύ πιθανόν να ταυτιστείτε μαζί τους και ορισμένους άλλους, αν όχι θα τους μισήσετε, σίγουρα θα τους αντιπαθήσετε, καθώς στο δικό τους το πρόσωπο θα αναγνωρίσετε την μετουσίωση των χειρότερων αδυναμιών σας. Γιατί από αυτά τα υλικά είμαστε φτιαγμένοι όλοι οι άνθρωποι, η κατασκευή μας είναι ίδια. Αυτό που διαφέρει είναι ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζουμε να τα υπηρετήσουμε. Η διαφορά βρίσκεται όχι στα μικρά ή μεγάλα χαρακτηριστικά μας, αλλά στο μονοπάτι που θα επιλέξουμε να ακολουθήσουμε κουβαλώντας τα μέσα μας.

Από το πρώτο κιόλας βιβλίο της σειράς αυτής, αντιλαμβανόμαστε πως, ουσιαστικά, πρόκειται για έναν ύμνο στη γυναίκα και στη δύναμη που αυτή κρύβει μέσα της. "Οι κόρες της Ελλάδας" είναι εκείνες που έβαλαν το δικό του λιθαράκι για να αλλάξουν την πραγματικότητα, κοινωνικά και όχι μόνο, όλων των γυναικών, πηγαίνοντας κόντρα στις συμβάσεις εκείνες που ακόμα και σήμερα, έστω και όχι τόσο έντονα ή τόσο φανερά, εξακολουθούν να υπάρχουν και να μας κρατάνε πίσω. Ένα βιβλίο γραμμένο με βαθιά αγάπη και τρυφερότητα, που μας ταξιδεύει στην Ελλάδα μίας άλλη εποχής και η συγγραφέας, παίρνοντάς μας από το χέρι, μας χαρίζει ένα ταξίδι σε μια Αθήνα μαγευτική που αν και δεν γνωρίσαμε μπορούμε με τις περιγραφές της να την δούμε να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας, όπως ακριβώς και οι ιστορίες των ηρώων της, μικρές ή μεγάλες, που σε κάθε τους βήμα επιβεβαιώνουν πως η ζωή μας είναι αυτή που ορίζουμε εμείς και πως στο τέλος, όταν θα κοιτάξουμε πίσω μας, καλό είναι να είμαστε ευτυχισμένοι για τις επιλογές που κάναμε.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Λαπατά Φιλομήλα
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2015
Αρ. σελίδων: 456
ISBN: 978-618-01-1301-3

Το review ανέβηκε επίσης στο Culturenow.gr:
http://www.culturenow.gr/43263/oi-kores-ths-elladas-1-h-epistrofh-filomhla-lapata-kritikh-vivlioy