Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Η νεαρή Πιπ Τάιλερ δεν ξέρει ποια είναι. Ξέρει ότι το πραγματικό της όνομα είναι Αγνή, ότι έχει φορτωθεί μ’ ένα φοιτητικό δάνειο 130.000 δολαρίων, ότι κάνει παρέα με αναρχικούς στο Όκλαντ και ότι η σχέση της με τη μητέρα της είναι καταστροφική. Αλλά δεν έχει την παραμικρή ιδέα ποιος είναι ο πατέρας της, γιατί η μητέρα της επέλεξε μια απομονωμένη ζωή με ένα επινοημένο όνομα, και πώς θα καταφέρει κάποτε να αποκτήσει μια φυσιολογική ζωή.
Και τότε εμφανίζεται ένας Γερμανός ακτιβιστής που οδηγεί την Πιπ στα άδυτα του Εγχειρήματος Ηλιόφως, μιας οργάνωσης που χειρίζεται τα μυστικά του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του μυστικού της καταγωγής της Πιπ. Η οργάνωση αυτή είναι γέννημα του Αντρέας Βολφ, ενός χαρισματικού προβοκάτορα που έγινε πασίγνωστος ύστερα από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Ο Αντρέας γοητεύεται από την Πίπ για λόγους ακατανόητους σ’ εκείνη και η ένταση των δικών της συναισθημάτων απέναντί του ανατρέπει τις συμβατικές απόψεις της για το καλό και το κακό.

Προσωπική άποψη:
Ο Jonathan Franzen, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι ένας από τους πιο σπουδαίους σύγχρονους λογοτέχνες. Η πένα του χαρακτηρίζεται από μια μοναδική ευγλωττία και παραστατικότητα, και μόνο και μόνο γι' αυτό της το χαρακτηριστικό, αξίζει μια θέση στο πάνθεον των δημιουργών που πρέπει να μείνουν στην ιστορία, πράγμα που μάλλον θα το πετύχει, αφού είτε ανήκεις στους οπαδούς είτε στους πολέμιούς του, γιατί μεσαία τάξη δεν υπάρχει, το βέβαιο είναι πως δεν σε αφήνει αδιάφορο. Αυτό σημαίνει πως, όπως όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς ανά τους αιώνες, ο Frazen δεν είναι για όλους και με αυτό δεν εννοώ πως δεν απευθύνεται σε αναγνώστες συγκεκριμένου επιπέδου -άλλωστε δεν πιστεύω πως υπάρχουν επίπεδα ανάμεσα στους φιλαναγνώστες-, αλλά πως πρέπει να είσαι στην κατάλληλη διάθεση και να έχεις καλή πρόθεση ώστε να παρακολουθήσεις τον τρόπο σκέψης του, ν' αναλύσεις τα μικρά ή μεγάλα δεδομένα που σου προσφέρει κατά την αφήγηση και τελικά, να κατανοήσεις τον τρόπο -και τους λόγους- με τον οποίο κάνει σε κάθε του έργο, την ανατομία της σύγχρονης Αμερικής.

Η νεαρή Πιπ Τάιλερ δεν γνωρίζει ποια πραγματικά είναι, πέραν του ότι το κανονικό της όνομα είναι Αγνή και πως η μητέρα της έχει επιλέξει μια απομονωμένη ζωή, στη σκιά ενός επινοημένου ονόματος. Αγνοεί την ταυτότητα του πατέρα της, ωστόσο η μητέρα της την έχει αφήσει να ζει με την αίσθηση πως εκείνος είναι ο λόγος της δυστυχίας της. Επιφορτισμένη με το βάρος ενός τεράστιου φοιτητικού δανείου, η Πιπ προσπαθεί ν' ανακαλύψει την αλήθεια γύρω από την ταυτότητα και την καταγωγή της, και κάπως έτσι θα βρεθεί μπλεγμένη με την οργάνωση Ηλιόφως, της οποία ηγείται ο Αντρέας Βολφ, ένας χαρισματικός προβοκάτορας του διαδικτύου, ο οποίος και θα της αλλάξει τη ζωή, οδηγώντας την στο ν' αναθεωρήσει ό,τι η ίδια πίστευε μέχρι τη στιγμή που τον γνώρισε.

Ουσιαστικά, η ιστορία της "Αγνής" είναι μια προσπάθεια εσωτερικής κατανόησης και ορισμού του καλού και του κακού, με τα δύο αυτά να συγκρούονται σε μια μάχη ηθικής που ορίζεται από πολλούς παράγοντες, αλλά και μιας αγωνιώδους αναζήτησης καθαρότητας, διαφάνειας, αγνότητας, μια έξυπνη αλληγορία συνυφασμένη με τον ίδιο τον τίτλο του μυθιστορήματος και κατ' επέκτασιν, την ηρωίδας μας. Ένας αυθεντικός ανατόμος, που με μεγάλη δεξιοτεχνία κι άνεση κινείται ανάμεσα στο χώρο και στο χρόνο, συνθέτοντας τα κομμάτια του παζλ μιας ιστορίας που αποδεικνύεται μεγαλειώδης και πολυσχιδής. Μιας ιστορίας που θίγει προβληματισμούς γύρω από την αλλοτρίωση των οικογενειακών σχέσεων, της προδοσίας που παραμονεύει σε κάθε γωνιά, του νεανικού ιδεαλισμού που αλλοιώνεται και τελικά πεθαίνει με το πέρασμα των χρόνων, την διαφθορά της αγάπης.

Ο Frazen ακολουθεί την ίδια αφηγηματική δομή που είχε ακολουθήσει στις "Διορθώσεις" και στην "Ελευθερία", επιτυγχάνει, ωστόσο, να διαφοροποιηθεί ως προς την ουσία της ιστορίας του. Ενώ στα προηγούμενα έργα του εστίαζε στην μεσαία οικογενειακή τάξη της Αμερικής, αυτή τη φορά τολμάει ν' αγγίξει οικογένειες έξω από την Ήπειρό του, αλλά πολύ περισσότερο, τολμάει να επεκταθεί σε γεγονότα που αφορούν δημόσια συμφέροντα, κυβερνήσεις που επιβιώνουν και δρουν κάτω από ένα πέπλο διαφθοράς, χωρίς όμως να παύει ούτε για μια στιγμή ν' ασκεί κριτική και να κατακεραυνώνει την αμερικάνικη κοινωνία έτσι όπως αυτή έχει διαμορφωθεί σήμερα. Και μπορεί στην επιφάνειά του να δίνει την αίσθηση ενός κατασκοπευτικού μυθιστορήματος, όπου η φαντασία παντρεύεται με την πραγματικότητα -καθώς το βιβλίο είναι επηρεασμένο σ' ένα βαθμό από την υπόθεση Σνόουντεν-, στον πυρήνα του, όμως, είναι μια μοραλιστική κοινωνική ανάλυση.

Όπως προανέφερα, το βιβλίο αυτό δεν είναι εύκολο. Αντίθετα, λόγω του όγκου του και όχι μόνο, νιώθεις να σε κουράζει αρκετές φορές, καταπονώντας σε πνευματικά. Ωστόσο, αφού ολοκληρώσεις την ανάγνωσή του, αισθάνεσαι ηθικά δικαιωμένος και δεν μπορείς παρά να παραδεχτείς την υψηλή λογοτεχνική του αισθητική. Στην πιο ώριμη συγγραφική του στιγμή, ο Franzen επιτυγχάνει να προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό, πέντε χρόνια μετά την "Ελευθερία", ένα μυθιστόρημα που διαφοροποιείται αρκετά σε σχέση με τα προηγούμενα έργα του, και που τολμάει να συγκρουστεί με τις υψηλές μας προσδοκίες, ακόμα και ν' αυτοσαρκαστεί μέσα από το ίδιο το κείμενο. Δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο μπόρεσα ν' αποδώσω μέσα απ' αυτές τις λίγες γραμμές την αλήθεια του, όμως είμαι βέβαιη πως έχει πολλά πράγματα να πει και να δώσει, αρκεί να είσαι πρόθυμος να τα εισπράξεις.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Jonathan Franzen
Μεταφραστής: Μπαμπασάκης Γιώργος-Ίκαρος
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2016
Αρ. σελίδων: 736
ISBN: 978-618-01-1460-7