Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ο Μαξ και η Πιπ είναι ένα δεμένο ζευγάρι, όμως τώρα βρίσκονται μπροστά στην πιο σημαντική απόφαση της ζωής τους – και δεν συμφωνούν. Οι επιπτώσεις μιας τρομακτικά δύσκολης επιλογής απειλούν να τους καταστρέψουν· τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο. Όμως, μετά το τέλος όλα μπορούν να συμβούν… Μια ιστορία που διακλαδίζεται σε δύο εκδοχές. Μια ιστορία για τις αποφάσεις ζωής και το βάρος της ευθύνης.

Προσωπική άποψη:
Γνωρίσαμε την Clare Mackintosh το 2018, όταν οι εκδόσεις Μεταίχμιο έφεραν στη χώρα μας το πρώτο της βιβλίο με τίτλο "Σ' άφησα", το οποίο όχι μόνο κατάφερε να κερδίσει τις εντυπώσεις, αλλά να μας προσφέρει πολύ περισσότερα, μα κυρίως πολύ μεγαλύτερες συγκινήσεις απ' όσο πιθανόν να περιμέναμε. Από τότε κύλησε αρκετό νερό στ' αυλάκι και άλλα δύο βιβλία ακολούθησαν, το καθένα με τη δική του μοναδική ιστορία, αλλά όλα στο ίδιο μοτίβο και με την ίδια αισθητική, πράγμα που θα λέγαμε πως προσέδωσε στη Mackintosh ένα ολότελα δικό της, άκρως προσωπικό, συγγραφικό στυλ. Και τώρα έχουμε στα χέρια μας το τέταρτο βιβλίο της, που μπορεί να διατηρεί όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη συγγραφέα, ως προς τον τρόπο γραφής της, μα μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στον πυρήνα της, γεγονός που μας ξαφνιάζει ευχάριστα.

Ο Μαξ και η Πιπ είναι ένα από εκείνα τα ζευγάρια που θα ζήλευε κανείς, εξαιτίας του πόσο δεμένοι είναι μεταξύ τους, αλλά και του πόσο ισορροπημένη και αρμονική είναι η σχέση τους. Συμφωνούν σε όλα και δεν βιώνουν εντάσεις, μέχρι που φτάνει εκείνη η μία και μοναδική στιγμή που φτάνει για να τα ανατρέψει όλα και να φέρει τα πάνω κάτω ανάμεσά τους. Η στιγμή που ο γιος τους, Ντίλαν, αρρωσταίνει βαριά. Πιο συγκεκριμένα, έχει έναν μεγάλο όγκο στον εγκέφαλο και οι γιατροί θεωρούν πως το καλύτερο που μπορούν να κάνουν είναι να του προσφέρουν όση περισσότερη φροντίδα μπορούν, ώστε να φύγει απ' αυτή τη ζωή όσο πιο αναίμακτα και με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια γίνεται. Όμως, τότε είναι που εμφανίζεται και μια δεύτερη πιθανότητα, εκείνη μιας εναλλακτικής, πρωτοποριακής θεραπείας, που ίσως να προσφέρει στον Ντίλαν λίγο περισσότερο χρόνο, αλλά χωρίς να μπορεί κανείς να εγγυηθεί, τόσο για τα αποτελέσματά της, όσο και για το κόστος που μπορεί αυτή να έχει.

Έχουμε να κάνουμε, λοιπόν, με δύο γονείς που βρίσκονται αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο και το σπουδαιότερο δίλημμα της ζωής τους, που δεν αφορά καν τη δική τους ζωή, αλλά εκείνη του παιδιού τους. Μια απόφαση που τους διχάζει και φέρνει συγκρούσεις μεταξύ τους, αλλά και με την ίδια τους την ηθική, αφού θα πρέπει να διαλέξουν ανάμεσα σε μια σύντομη ζωή με όσο καλύτερη ποιότητα μπορεί αυτή να έχει και σε μια ζωή μεγαλύτερη σε διάρκεια μεν, όχι τόσο τέλεια δε. Κάπου εκεί είναι που αρχίζεις κι εσύ να διχάζεσαι, τόσο ως αναγνώστης όσο και ως άνθρωπος, πολύ περισσότερο αν είσαι γονιός, γιατί αναπόφευκτα μπαίνεις στη θέση τους και μοιράζεσαι ανάμεσα στο συναίσθημα και στη λογική σου, τα δύο πιο έντονα στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης, που ποτέ δεν βαδίζουν σε ίδια μονοπάτια και που το καθένα υπακούει σε δικούς του νόμους και κανόνες. Όταν, όμως, αυτά τα δύο συγκρούονται, δεν μπορεί παρά να επέλθει η ρήξη.

Ακριβώς αυτό συμβαίνει και με τον Μαξ και την Πιπ, με τον πρώτο να έχει αποθέσει όλες τους τις ελπίδες σε αυτή τη νέα θεραπεία με τις άγνωστες συνέπειες και την Πιπ που πιστεύει πως η αξιοπρέπεια του παιδιού της φεύγοντας απ' αυτή τη ζωή είναι πιο σημαντική, με τους δυο τους να χωρίζουν τους δρόμους τους και ν' ακολουθούν διαφορετικές πορείες που, όμως, έχουν μία κοινή κατάληξη, την αίθουσα ενός δικαστηρίου που θα αποφασίσει για το ποιος απ' τους δύο έχει δίκιο, ή τουλάχιστον λιγότερο άδικο. Και θα αναρωτιέται κανείς, πόσο δύσκολο είναι για δύο ανθρώπους που έχουν αγαπηθεί τόσο πολύ να φτάσουν σε αυτό το άκρο, μα και πόσο εύκολο θα είναι να κρατήσουν ο ένας το χέρι του άλλου και ν' αποδεχθούν την όποια απόφαση. Άραγε, τι είναι πιο σημαντικό; Το να παλεύεις για μια ζωή ή να την αγαπάς για όσο αυτή είναι γραμμένο να κρατήσει;

Η αφήγηση της ιστορίας είναι μοιρασμένη ανάμεσα στη Λέιλα -η γιατρός του Ντίλαν, που γίνεται παρατηρητής και μάρτυρας των μαχών που δίνονται για χάρη του-, στον Μαξ και στην Πιπ, γεγονός που μας επιτρέπει να έχουμε μια σφαιρική εικόνα της όλης κατάστασης, αλλά και των συναισθημάτων που βιώνουν ο καθένας μέσα του. Συναισθήματα άγρια, βίαια, αντικρουόμενα, που άλλοτε τους οδηγούν σε έντονες συγκρούσεις και άλλοτε σε βαθιά κατάθλιψη, αφού οι επιλογές που έχουν είναι δύο και η απόφαση που πρέπει να πάρουν μία και μοναδική. Η πιο σημαντική απόφαση που θα πάρουν ποτέ τους και που θα οδηγήσει αναμφίβολα σε ένα τέλος και ίσως και σε μια νέα αρχή, μόνο που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια θα είναι αυτή. Ζούμε μόνο μια φορά, άλλωστε, και έχουμε έρθει σε αυτό τον κόσμο για να κάνουμε όχι αυτό που μας επιβάλλουν, αλλά αυτό που πρέπει, όχι μόνο ηθικά, αλλά και για να είμαστε ευτυχισμένοι, γιατί στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι που μετράει, μα και αυτό που μας αξίζει.

Η ιστορία αυτή δεν είναι φανταστική, δεν είναι ένα ακόμα μυθοπλαστικό παραμύθι, μα μια ιστορία πέρα για πέρα αληθινή, την φρίκη και την αγριότητα της οποίας έχουν βιώσει χιλιάδες γονείς σε ολόκληρο τον κόσμο, ανάμεσά τους και η ίδια η Mackintosh με τον άντρα της, που το 2006 βρέθηκαν σε παρόμοια θέση με τους ήρωές της, έχοντας ν' αντιμετωπίσουν και εκείνη αυτό το τεράστιο και επίπονο δίλημμα, που μέχρι και σήμερα βασανίζει τις σκέψεις τους γιατί, στην πραγματικότητα, ποτέ δεν μαθαίνεις αν η επιλογή σου ήταν σωστή ή λάθος. Μπορείς, μόνο, να μάθεις να ζεις με το όποιο βάρος αυτής και να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς, μα πάνω απ' όλα, να κάνεις την κάθε μέρα σου ν' αξίζει, συνειδητοποιώντας πόσο βαθιά πολύτιμο και σπουδαίο δώρο είναι το να υπάρξεις, ν' αναπνέεις, να επιλέγεις, ν' αγαπάς.

Το "Μετά το τέλος" είναι ένα βιβλίο γροθιά στο στομάχι, στη λογική και στο συναίσθημα. Είναι από τα βιβλία εκείνα που σε συγκινούν βαθιά και που σε συνοδεύουν για πολύ καιρό μετά το πέρας της ανάγνωσής τους και που προκαλούν μια τρικυμία στην καρδιά σου που δεν έχει αρχή και τέλος. Είναι μια ιστορία για τον πόνο, την απώλεια, το πένθος και την διαχείριση αυτού, μα πάνω απ' όλα, είναι μια ιστορία για την διαχείριση και την αξιοποίηση της ίδιας της ζωής. Με απλά λόγια, είναι μια ιστορία που δεν πρέπει να παραλείψει κανείς να διαβάσει, όχι μόνο για τα συναισθήματα που θα του προκαλέσει με τον αριστοτεχνικό και έντονο τρόπο που είναι γραμμένη, αλλά και για τις πηγαίες και ουσιαστικές αλήθειες που κρύβει, τόσο στον πυρήνα της, όσο και στις προεκτάσεις αυτής, γιατί η ζωή μπορεί να είναι μία, αλλά δεν έχει μόνο μία όψη, και μετά το τέλος μπορεί και να υπάρχει κάτι περισσότερο από ένα μαύρο πανί.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Clare Mackintosh
Μεταφραστής: Τζανακάρη Βάσια
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2020
Αρ. σελίδων: 536
ISBN: 978-618-03-2042-8