Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:

1816-1829. Πάτρα, Τριπολιτσά, Ναύπλιο, Μεσολόγγι…
Αφότου ο Αγγελής βρέθηκε φυλακισμένος στο κοτέτσι του Σαχίν Αγά, το μίσος φώλιασε στην ψυχή του σαν φαρμακερό φίδι.
Κατά την εκρηκτική και συγχρόνως σαγηνευτική πορεία του μπαίνει στη δούλεψη ενός στρυφνού και τσιγκούνη πραματευτή, που σου πουλά κωλοφωτιά για καντήλι. Τον ζώνει το μολυβένιο σύγνεφο της σκλαβιάς και του εξευτελισμού των ραγιάδων. Σμίγει με την Κερασία, όπου στο πρόσωπό της βουτάνε και κολυμπούν τα όνειρα. Απαντιέται με κοτζαμπάσηδες, κολίγους και συμπολεμιστές, που είναι πιότερο από αδέρφια και γυναίκα την ώρα της μάχης, ενώ ένα τρομαγμένο Τουρκόπουλο γαντζώνεται πάνω του.
Στον δρόμο του και δύο γέροντες, οι οποίοι ξεψαχνίζουν το κίνητρο για καθετί μα και τη γλυκιά και φαρμακερή ουσία του «εγώ», η πλανεύτρα Ασπασία, διαβολικοί ξένοι, ντόπιοι τυχοδιώκτες, ο επί τριάντα έξι χρόνια αμίλητος Συμεών, ένας καβαλάρης που σώζει αιχμάλωτες Τουρκοπούλες και ο τρανότερος οχτρός του λεύτερου ανθρώπου, ο φόβος.
Ο Αγγελής βιώνει το μεγαλείο και τη σκοτεινή πλευρά του ματοβαμμένου Εικοσιένα, γκρεμίζοντας μυθεύματα και φανερώνοντας καταχωνιασμένες αλήθειες. Σφιχταγκαλιάζεται με τη φωτιά του ξεσηκωμού, μεταβολίζει την αγριότητα σε ελπίδα, λύτρωση και γλυκασμό, και βροντοφωνάζει: «Θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν. Ραγιάς σε τίποτα!»

Προσωπική άποψη:
200 χρόνια πέρασαν φέτος από την Ελληνική Επανάσταση και πάρα πολλοί καλλιτέχνες και δημιουργοί, ανάμεσά τους και πάρα πολλοί συγγραφείς, εμπνεύστηκαν απ' αυτή τη συνθήκη κι αφιέρωσαν τα έργα τους σε αυτήν. Ο Γιάννης Καλπούζος, ένας συγγραφέας που πολλάκις έχω δηλώσει πόσο πολύ τον σέβομαι και τον εκτιμώ, δεν θα μπορούσε ν' απουσιάζει από τη λίστα αυτή των εν λόγω δημιουργών, όχι όταν ο ίδιος έχει αποδείξει πάμπολλες φορές, μέσα από την έργο του, την αγάπη του για την Ελλάδα, την Ιστορία της, τους ανθρώπους αυτού του τόπου και τις μικρές, προσωπικές ιστορίες που αυτοί φέρουν μαζί τους, που ακόμα κι αν δεν γίνονται γνωστές, δεν παύουν να υπάρχουν και να καθορίζουν το ποιοι πραγματικά είναι.

Το βιβλίο αυτό, για μια ακόμη φορά, "παντρεύει" την Ιστορία με τη μυθοπλασία και μας ταξιδεύει πίσω στα χρόνια μεταξύ 1821-1829, και μας μεταφέρει μεταξύ Πάτρας, Τριπολιτσάς, Ναυπλίου, Μεσολογγίου, όπου εξελίσσεται η κύρια δράση της αφήγησης, αλλά και σε τόσα άλλα μέρη απ' τα οποία κάνει περάσματα που μας προσφέρουν μοναδικές εικόνες κι έντονες στιγμές, όπως στην Καρύταινα, στην Αρκαδιά, στο Νεόκαστρο, στο Βασιλικό Κορινθίας, στον Μυστρά, στα Μπαρδουνοχώρια, στο Κομπότι Άρτας. Άλλοι τόποι μικροί, άλλοι μεγαλύτεροι, όλοι τους, όμως, βρισκόμενοι κάτω απ' τον ίδιο ζυγό, με ανθρώπους να ζουν σε αυτούς που έχουν τα ίδια βάσανα, τους ίδιους φόβους, μα και τα ίδια όνειρα, τις ίδιες ελπίδες, τον ίδιο πόθο για λευτεριά -γιατί κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται για να είναι σκλαβωμένος, παρά μονάχα ελεύθερος.

Ένα απ' τα πράγματα στα οποία εστιάζει η αφήγηση, πέραν της ίδιας της ιστορίας της, είναι οι χαρακτήρες της, οι ήρωές της, άλλοι απ' αυτούς γνωστοί και προβεβλημένοι μέσα απ' τα βιβλία της Ιστορίας, με το όνομά τους να έχει χαραχτεί με χρυσά γράμματα ώστε να μην ξεχαστούν ποτέ, κι άλλοι άγνωστοι, άσημοι, που ακόμα κι αν δεν τους θυμάται κανείς, έχυσαν το ίδιο αίμα, στην ίδια λάσπη, κι αυτό που καλούμαστε να κατανοήσουμε είναι τα κίνητρά τους, που όπως είθισται να συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις, πέραν απ' το κοινό καλό, κατευθύνονται κι απ' τις προσωπικές ανάγκες, από τις κρυφές μας λαχτάρες, απ' την ανάγκη να προστατέψουμε αυτούς κι αυτά που αγαπάμε.

Παράλληλα, έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίζουμε την καθημερινή ζωή στα χρόνια της Επανάστασης, τόσο των απλών ανθρώπων, όσο και των ηρώων της, των οποίων έχουμε τη χαρά να δούμε και την άλλη πλευρά τους, την πιο αδύναμη, την πιο ανθρώπινη, εκείνη που φέρει μαζί της ελαττώματα, αλλά που τους καθιστά πιο γήινους, πιο αληθινούς, πιο κοντά σε 'μας, μα σε καμία περίπτωση λιγότερο ήρωες. Γιατί, στην πραγματικότητα, γενναίος δεν είναι αυτός που δεν φοβάται ή που δεν κάνει λάθη, αλλά εκείνος που αναγνωρίζει τον φόβο και τα σφάλματά του και παρ' όλα ταύτα έχει τη δύναμη και τη θέληση να συνεχίσει να παλεύει, ακόμα κι όταν γνωρίζει πως όλο αυτό θα του στοιχίσει, ίσως και με τρόπους που θα τον φέρουν σε μονοπάτια δίχως επιστροφή.

Εκεί που η μυθοπλασία συναντά την αλήθεια, είναι που γεννιούνται τα μυθεύματα, και μέσα στην καρδιά αυτών καλούμαστε ν' ανακαλύψουμε πόση αλήθεια υπάρχει, εξερευνώντας στην πορεία κι όλες εκείνες τις αλήθειες που θάφτηκαν προκειμένου να κρύψουν ασχήμιες, κακουργήματα, βιαιότητες που δεν υπάρχουν λόγια να τις περιγράψουν, αποφάσεις ανθρώπους που μπορεί να φαντάζουν αδικαιολόγητες και που, όμως, πίσω τους κρύβουν μυστικά που δεν φανταζόμαστε, αλλά που για άλλους ίσως είναι η λύτρωσή τους. Κι αν έχουμε μάθει να βλέπουμε την Ιστορία απ' τη δικιά μας οπτική, ποια να είναι, άραγε, η οπτική του άλλου, του ηττημένου, εκείνου που κλήθηκε να πληρώσει το βάρος μιας καταστροφής, όσες πληγές κι αν άφησε πίσω του. Μπορεί όλα αυτά να μην είναι εύκολα, πόσο μάλλον ευχάριστα, όμως αξίζει να τα εξερευνήσει κανείς, ειδικά όταν έχουν αποδοθεί με τόσο εκρηκτικό αφηγηματικό τρόπο και με μια πένα τόσο περιγραφική, που μοιάζει να ξυπνάει μνήμες ενός παρελθόντος που πάντα κάτι νέο θα έχει να πει.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Καλπούζος Γιάννης
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2021
Αρ. σελίδων: 544
ISBN: 978-618-01-3989-1