Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ο δεκαπεντάχρονος Άλεξ απολαμβάνει τους βιασμούς, τα ναρκωτικά και την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν. Ως αρχηγός μιας συμμορίας εφήβων, περιπλανιέται στους δρόμους ενός δυστοπικού μέλλοντος αναζητώντας φρικτές συγκινήσεις.
Όταν ο Άλεξ συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για την αποκλίνουσα συμπεριφορά του, το Κράτος αναλαμβάνει να τον αναμορφώσει... αλλά με ποιο κόστος;

Προσωπική άποψη:
Υποθέτω πως όλοι σας γνωρίζετε την ταινία του 1971, με την υπογραφή του Stanley Kubrick, "Κουρδιστό Πορτοκάλι". Πόσοι όμως γνωρίζετε πως η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του 1962 που γράφτηκε από τον Anthony Burgess, ένα βιβλίο μανιφέστο που συζητήθηκε και λογοκρίθηκε όσο λίγα; Και πόσοι από εσάς ξέρετε πως στην πρώτη του αμερικάνικη έκδοση κυκλοφόρησε χωρίς το τελικό κεφάλαιο του συγγραφέα, μια υποχώρηση που έκανε επειδή εκείνη την περίοδο είχε τρομακτική ανάγκη για χρήματα; Οι εκδόσεις Anubis λοιπόν, εκδίδουν και πάλι, σήμερα, το εν λόγω βιβλίο στην αρχική, πρωτότυπη μορφή του και μας βοηθάνε με τον τρόπο αυτό να ανακαλύψουμε το μήνυμα που πραγματικά ήθελε να περάσει ο συγγραφέας και όχι αυτό που ο πρώτος του εκδότης ή ο σκηνοθέτης της κινηματογραφικής του μεταφοράς, επιθυμούσαν.

Ο Άλεξ, ένα αγόρι στην εφηβεία, είναι αρχηγός μια συμμορίας η οποία έχει μοναδικό της στόχο την προσωπική της ικανοποίηση με όποιο κόστος, χωρίς να λογαριάζει τις συνέπειες των πράξεών της, προβαίνοντας σε άκρως παραβατικές συμπεριφορές, κλέβοντας, λεηλατώντας, κακοποιώντας, ασελγώντας, καταστρέφοντας με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο τις δικές του ζωές αλλά και άλλων ανθρώπων. Όταν ο Άλεξ όμως συλλαμβάνεται και οδηγείται στην φυλακή, έχει μία επιλογή. Να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται υπό δοκιμή το οποίο και έχει ως μοναδικό σκοπό την καταστολή οποιουδήποτε βίαιου συναισθήματος ή συμπεριφοράς, επιτρέποντάς του να επανενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο ως ένας κανονικός, ενάρετος πολίτης. Τα πράγματα όμως, εξελίσσονται πολύ διαφορετικά απ' όσο ο Άλεξ πίστευε και το να αποτελέσει και πάλι μέλος του συνόλου, είναι πολύ πιο δύσκολο απ' όσο θα φανταζόταν.

Ο συγγραφέας, υιοθετώντας τη γλώσσα των εφήβων (νάντσατ) της εποχής του, δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που ουσιαστικά, χαρακτηρίζεται από μια καθόλα δική του διάλεκτο. Και η αλήθεια είναι πως, κατεξοχήν οι Άγγλοι, μπορεί να αντιλαμβάνονται το κείμενο σε όλη του την έκταση όμως εμείς, ως Έλληνες, δεν είναι λίγες οι φορές που καταφεύγουμε στο γλωσσάρι του βιβλίου προκειμένου να ερμηνεύσουμε το κείμενο ή απλά, κουρασμένοι από τα συνεχή μπρος-πίσω, αφηνόμαστε να κατανοήσουμε όλα όσα θέλει να πει από τα συμφραζόμενα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η γλώσσα του κειμένου δεν είναι η πλέον εύκολη και εύχρηστη που θα μπορούσαμε να έχουμε στη διάθεσή μας, εξυπηρετεί έναν σκοπό και αυτός δεν είναι άλλος από το να δούμε την ιστορία μέσα από τα μάτια των εφήβων μιας συγκεκριμένης χώρας σε μια συγκεκριμένη εποχή στην γραμμή του χρόνου, βάζοντάς μας στη θέση τους, στο δικό τους τρόπο ζωής, συμπεριφοράς και σκέψης, έστω κι αν δεν μπορούμε να ταυτιστούμε με την ακρότητα των χαρακτήρων τους.

Το πρώτο μισό του βιβλίου κυλάει αρκετά γρήγορα, με τον Άλεξ και την παρέα του να ζουν στο έπακρο και με τις αποτρόπαιες πράξεις τους να μας σοκάρουν από τη μία και να μας καθηλώνουν από την άλλη. Το δεύτερο μισό τώρα, είναι και το πιο αμφιλεγόμενο, με τον Άλεξ να περνάει μια σειρά βασανιστηρίων, πολύ διαφορετικών από αυτών που υπέβαλλε εκείνος τα θύματά του, επιστρέφοντας τελικά στη ζωή του σωφρονισμένος αλλά παράλληλα, ευνουχισμένος, χωρίς στην πραγματικότητα να έχει επιλέξει συνειδητά τη νέα του αυτή κατάσταση την οποία τελικά και δεν μπορεί να διαχειριστεί. Γιατί όσο κι αν ο Άλεξ έχει αλλάξει, δεν ήταν από επιλογή αλλά από εξαναγκασμό και εκτός των άλλων, πως μπορεί να ταιριάξει κάποιος σε ένα φυσιολογικό περιβάλλον που ο ίδιος είχε απορρίψει, καταστρέφοντας και πληγώνοντας, έχοντας δημιουργήσει μόνο εχθρούς και κανέναν φίλο; Και εδώ είναι το σημείο που υπάρχει η διαφοροποίηση στα δύο εναλλακτικά φινάλε. Στην επαναφορά σε μια κατάσταση που είσαι δεμένος και δεν μπορείς ν' αλλάξεις και στη συνειδητοποίηση πως ο χρόνος περνά και δεν μπορείς να μένεις ίδιος.

Και μέσα από το βιβλίο αυτό αναρωτιέμαι... Χρειάζεται κανείς να οδηγηθεί στα άκρα, να κυριευτεί από το ολοκληρωτικό, σαρωτικό και απόλυτο κακό, προκειμένου να περάσει στην αντίπερα όχθη; Και αν ναι, πόσο καταστροφικό μπορεί να αποδειχθεί αυτό για μια κοινωνία που δεν μπορεί να προστατευτεί; Και αν κάποιος αποφασίσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να αλλάξει, πώς μπορεί να γίνει αποδεκτός από μια κοινωνία που σε αντιστάθμισμα του παρελθόντος του θα τον απορρίψει και θα χρησιμοποιήσει εις βάρος του, το "οφθαλμόν αντί οφθαλμού"; Σίγουρα το βιβλίο του Burgess, αποτελεί ένα κοινωνικοπολιτικό μανιφέστο που δίνει τροφή για σκέψη και σε προβληματίζει σε πολλαπλά επίπεδα. Σε προκαλεί να δεις την σύγχρονη κοινωνία μέσα από ακραίες οπτικές που ίσως να μην είχες σκεφτεί και να σε κάνει αναρωτηθείς αν τελικά, τιμωρούμε ή συγχωρούμε εμείς τους εαυτούς μας ή αν η ίδια η κοινωνία την οποία υποτίθεται υπηρετείς, σε τιμωρεί με έναν τρόπο παράξενο και αλλόκοτο, με το πρόσχημα ότι προσπαθεί να σε βοηθήσει.
Βαθμολογία 7/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Anthony Burgess
Μεταφραστής: Αθανασιάδης Βασίλης
Εκδόσεις: Anubis
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2010
Αρ. σελίδων: 248
ISBN: 978-960-306-847-1