Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΔΙΧΩΣ ΜΕΛΙΣΣΕΣ, ΘΑ ΕΠΙΒΙΩΝΕ ΑΡΑΓΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ;
Αγγλία, 1852
Ο βιολόγος Γουίλιαμ μελετά έναν νέο τύπο κυψέλης, που μπορεί να αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας γι’ αυτόν και τα παιδιά του.
Αμερική, 2007
Ο μελισσοκόμος Τζορτζ αντιστέκεται στην εκβιομηχάνιση της παραγωγής και ελπίζει ότι ο γιος του θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση.
Κίνα, 2098
Σε έναν κόσμο χωρίς μέλισσες, η Τάο πασπαλίζει τα δέντρα με γύρη. Οι αρχές εξαφανίζουν τον γιο της κι εκείνη ξεκινά ένα σκληρό ταξίδι αναζήτησης.
Τρεις εκπληκτικές παράλληλες ιστορίες για το αόρατο νήμα που συνδέει τον κόσμο των ανθρώπων με τον κόσμο των μελισσών.

Προσωπική άποψη:
"Η ιστορία των μελισσών" είναι ένα βιβλίο με εξαιρετικά ιδιαίτερη θεματολογία, μα και προσέγγιση. Πραγματεύεται ένα θέμα που αν και λίγο πολύ είναι γνωστό σε όλους μας, αφού κατά καιρούς διαβάζουμε πολλές μελέτες που αφορούν τον θανάσιμο κίνδυνο στον οποίο έχουν περιέλθει οι μέλισσες και τι σημαίνει αυτό για την ανθρωπότητα, αλλά που ποτέ κανείς μας δεν έχει καθίσει να επεξεργαστεί με την βαρύτητα που θα έπρεπε και που του αναλογεί. Από την άλλη, δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστούμε πως, ως θέμα, θα ήταν δυνατόν ν' αποτελέσει τον πυρήνα ενός μυθιστορήματος, όσο διδακτικό χαρακτήρα κι αν έχει αυτό, όσο κι αν η μεγαλύτερη πρόθεσή του είναι να μας αφυπνίσει, τόσο σε οικολογικό επίπεδο, όσο και σε προσωπικό, κάτι που θα αναλύσω στη συνέχεια.

Χερτφορτσάιρ, Αγγλία του 1852. Ο Γουίλιαμ, βιολόγος με ειδικότητα στους υπεροργανισμούς -μεμονωμένα έντομα τα οποία λειτουργούν μαζί, ως ένας οργανισμός, προκειμένου να επιβιώσουν-, εγκαταλείπει την έρευνά του, και το όνειρο της ζωής του παράλληλα, προκειμένου να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια, γεγονός που απογοητεύει πολύ τον μέντορά του, ο οποίος είχε άλλα σχέδια για εκείνον και την πορεία του. Όμως, έρχεται η μέρα που το πάθος του Γουίλιαμ, για τη δουλειά του, αναζωπυρώνεται, και παθαίνει εμμονή με το να δημιουργήσει έναν νέο τύπο κυψέλης που θα φανεί εξαιρετικά ωφέλιμος, τόσο στους μελισσουργούς όσο και στις ίδιες τις μέλισσες. Σε όλο αυτό προσπαθεί να παρασύρει και τον γιο του Έντμουντ, επιθυμώντας να είναι αυτός που θα συνεχίσει την έρευνά του, όμως εκείνος δεν δείχνει το παραμικρό ενδιαφέρον γι' αυτήν έχοντας τα δικά του σχέδια για το μέλλον του. Και η επιθυμία του Γουίλιαμ είναι τόσο μεγάλη που τον τυφλώνει, εμποδίζοντάς τον να διακρίνει ποιος πραγματικά είναι ο κληρονόμος της έρευνάς του.

Οχάιο, Η.Π.Α. του 2007. Ο Τζορτζ, ο οποίος κατάγεται από μια οικογένεια με μακρά ιστορία γύρω από τη μελισσοκομία, έχει αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του στο αγρόκτημά του, φροντίζοντας να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ώστε να εξασφαλίσει πως οι μέλισσες συνεχίζουν, μέρα με τη μέρα, να έχουν μια καλή ζωή και να ακμάζουν. Η μεγάλη του επιθυμία δεν είναι άλλη από το να συνεχίσει ο γιος του την οικογενειακή παράδοση, όμως αυτός φαίνεται να είναι απόλυτα απορροφημένος από τις σπουδές του, ενώ η επαγγελματική σταδιοδρομία που θέλει να χτίσει κινείται προς μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Αυτό είναι ένα γεγονός που γεννά άγχος στον Τζορτζ, ένα συναίσθημα που αυξάνεται ολοένα και περισσότερο όταν οι αποικίες των μελισσών στη Νότιο Αμερική αρχίζουν να εξαφανίζονται, καθιστώντας το μέλλον του επικίνδυνα αβέβαιο.

Σιτσουάν, Κίνα του 2098. Τα έντομα που συνέβαλλαν στην επικονίαση των φυτών έχουν εξαφανιστεί εδώ και πάνω από μισό αιώνα, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να έχουν αναλάβει τον ρόλο τους. Μια διαδικασία διόλου εύκολη, μα άκρως δύσκολη κι επίπονη, μα συνάμα εξαιρετικά απαραίτητη για την επιβίωσή τους καθώς, χωρίς τη γονιμοποίηση των φυτών, κινδυνεύουν και οι ίδιοι με αφανισμό. Μάλιστα, με την είσοδό τους στο σχολείο, τα παιδιά ξεκινάνε να εκπαιδεύονται στην τέχνη της επικονίασης, ενώ μόλις κλείσουν τα οχτώ τους χρόνια αναλαμβάνουν τη θέση εργασίας που τους αναλογεί, στους αγρούς. Η Τάο είναι μια μητέρα που ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον για τον γιο της, απ' το να γίνει εργάτης, κι έτσι προσπαθεί, μέσω της γνώσης και της κατάρτισης, να του ανοίξει δρόμους και να του προσφέρει καλύτερες ευκαιρίες. Μέχρι που, κάτω από άγνωστες συνθήκες, ο γιος της θα καταρρεύσει και θ' απομακρυνθεί από τις Αρχές, με την ίδια να συνειδητοποιεί για πρώτη φορά πως τα όνειρά της για τον γιο της είναι ακριβώς αυτό, δικά της, και ορκίζεται πως θα τον βρει, και μαζί τι του συνέβη, ό,τι κι αν συμβεί.

Έχουμε, λοιπόν, τις ιστορίες τριών οικογενειών, τοποθετημένες σε εντελώς διαφορετικές περιόδους και χρόνους, τις οποίες ενώνουν οι μέλισσες. Τρεις οικογένειες που η ζωή και το μέλλον τους συνδέεται άμεσα με τη ζωή και το μέλλον των μελισσών και που με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο, ενώνονται και με άλλους τρόπους που δεν φανταζόμαστε και που δεν μας αποκαλύπτονται παρά μονάχα όταν φτάσουμε στο τέλος της ανάγνωσης αυτού του τόσο περίτεχνου κι έξυπνα δομημένου βιβλίου. Ένα βιβλίο που προσεγγίζει την έννοια του δυστοπικού μυθιστορήματος με έναν τρόπο διαφορετικό απ' αυτόν που έχουμε συνηθίσει. Εξίσου φουτουριστικό στα σημεία μεν, διατηρώντας πιο ρεαλιστικές ρίζες δε, χωρίς να παρεκκλίνει υπερβολικά απ' αυτό που επιστημονικά έχει μελετηθεί και αναλυθεί, αλλά προσαρμόζοντάς το μέσα σε μια αφήγηση βαθιά ανθρώπινη και συγκινητική σε πολλαπλά επίπεδα.

Ως αισθητική και φιλοσοφία, μα και ως τρόπος γραφής σε αρκετά σημεία, οι "Μέλισσες" της Lunde μού θύμισαν αρκετά αφηγήσεις του Kazuo Ishiguro, πράγμα που από μόνο του σας κάνει να καταλάβετε πως το βιβλίο αυτό δεν είναι εύκολο και δεν είναι απαραίτητα για όλους. Ωστόσο, αν αφεθούμε στην ιστορία του, μα και στην κάθε μία υποϊστορία που το συνθέτει ξεχωριστά, τότε μπορούμε να βρούμε σε αυτήν αλήθειες που επεκτείνονται πέραν απ' όσο αντιλαμβανόμαστε με το να μείνουμε απλά στην επιφάνεια των πραγμάτων, με μεγαλύτερη όλων, την ανάγκη για κυριαρχία που έχει ο άνθρωπος. Μια κυριαρχία που έχει δεκάδες ερμηνείες και πολλά πρόσωπα, και που κάθε ένα από αυτά αποτυπώνεται εδώ πέρα. Κυριαρχία του ενός ανθρώπου πάνω στον άλλον απλά και μόνο επειδή μέσω αυτού μπορεί να δει την εκπλήρωση των στόχων του. Κυριαρχία του γονιού πάνω στο παιδί, θεωρητικά από αγάπη, μα στην πραγματικότητα επειδή μας τυφλώνει το εγώ μας και αυτό που εμείς θεωρούμε σωστό, χωρίς να σημαίνει πως είναι, αν όχι συνολικά, για τον άνθρωπο απέναντί μας. Μα πάνω απ' όλα, κυριαρχία απέναντι στην ίδια τη ζωή, στη φύση, με όποιο καταστροφικό αντίκτυπο μπορεί αυτό να έχει.

Δεν είναι λίγες οι φορές που διαβάζοντας το βιβλίο αυτό συγκινήθηκα βαθιά, τόσο σε ό,τι έχει να κάνει με τις μέλισσες και την σταδιακή κατάρρευση των αποικιών του που οδήγησε τελικά στον αφανισμό τους, μα και σε ό,τι έχει να κάνει με την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των χαρακτήρων που μπορεί να μην είναι πάντοτε ιδανικές, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην πραγματική ζωή, υπάρχουν, ωστόσο, εκείνες οι μικρές στιγμές που σαν να γίνονται όλα μαγικά, έτσι ώστε να δημιουργηθούν μικρά, αόρατα νήματα που κρατάνε τους δεσμούς μας ζωντανούς, ό,τι κι αν συμβεί. Και μπορεί ορισμένους χαρακτήρες να μην τους καταλαβαίνουμε απόλυτα, μπορεί να εκνευριζόμαστε με την επιμονή και την εμμονή τους γύρω από ορισμένα θέματα, όμως, τοποθετώντας τη συμπεριφορά τους μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει με τρόπους ορατούς και μη, μπορούμε να κατανοήσουμε, έστω και σε κάποιον βαθμό, το γιατί συμβαίνει αυτό, μα και από που πηγάζει το εκάστοτε συναίσθημά τους. Γιατί, τέτοιοι άνθρωποι είμαστε κι εμείς, ακόμα κι αν δεν το παραδεχόμαστε.

Το μοναδικό αρνητικό του βιβλίου είναι πως σε ορισμένα σημεία, λίγα είναι η αλήθεια, ο ρυθμός της αφηγηματικής ροής είναι λίγο πιο άτονος απ' όσο θα θέλαμε. Ωστόσο, αυτό από μόνο του, δεν στέκει ως αρκετή δικαιολογία για να μειώσει τη συνολική αξία ενός τέτοιου λογοτεχνικού έργου, που θα μπορούσα να χαρακτηρίσω ακόμα και σπουδαίο, στα μάτια μας. Μας προσφέρει άφθονη γνώση, ακόμα πιο άφθονη τροφή για σκέψη, μας προβληματίζει και μας κάνει να σκεφτόμαστε δύο πολύ σημαντικά πράγματα για την εξέλιξή μας και την πορεία μας σε τούτο εδώ τον κόσμο. Ποια είναι πραγματικά η θέση μας στον κύκλο της ζωής, και το πως μπορούμε να συμβάλλουμε ώστε να κάνουμε το μέλλον μας πιο βιώσιμο και λιγότερο καταστροφικό απ' όσο φαίνεται πως θα είναι, μα και ποια είναι η λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα θέλω τα δικά μας και στα θέλω των άλλων. Γιατί, καμιά φορά, δεν πρέπει να επιλέξουμε το πάθος μας έναντι της ζωής, αλλά να το εντάξουμε μέσα σε αυτήν και να το κάνουμε κομμάτι της, αποδεχόμενοι και τα πάθη των άλλων γύρω μας και μετατρέποντάς τα σε κινητήριο δύναμη για κάτι καλύτερο και σπουδαιότερο.
Βαθμολογία 9,5/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Maja Lunde
Μεταφραστής: Σουλιώτης Σωτήρης
Εκδόσεις: Κλειδάριθμος
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2019
Αρ. σελίδων: 496
ISBN: 978-960-461-964-1