Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Ο Καλλίνικος, ένα αγόρι γεμάτο περιέργεια για τα πάντα, γεννιέται στο έμπα του προηγούμενου αιώνα, το 1900, στους Αγίους Πάντοτε, κάπου κοντά στην Κώμη, ψηλά στο βουνό, σε μια περιοχή παλιά, χορτασμένη ιστορία και μυστικά Θα μεγαλώσει δύσκολα, δουλεύοντας από τα πέντε του χρόνια για να στηρίξει το σπιτικό του. Μέχρι που το σπιτικό του το ίδιο, στο πρόσωπο μιας σκληρόκαρδης μητριάς, θα τον αναγκάσει να φύγει…
Μπακαλόγατος πια, υιοθετημένος από δυο θεόρατους μπακάληδες, δυο πραγματικούς αγίους που θα τον λατρέψουν, θα δει τα χρόνια να περνούν με πολλή δουλειά και πολλή αγάπη, με ράψιμο, κέντημα και μαγειρική… και με λίγη μαγεία. Κι αν δεν κατάφερε ποτέ του να μάθει γράμματα, τουλάχιστον θα ερωτευτεί.
Όμως οι καιροί είναι παράξενοι, άγριοι, και θέλουν τον Καλλίνικο κοντά τους. Γιατί πρέπει να γίνουν πολλά πέρα στη Μακεδονία, στον μεγάλο αγώνα του έθνους, κι άλλα τόσα ακόμη πιο μακριά, στη Σμύρνη — κι ακόμα, ακόμα πιο βαθιά σ’ εκείνα τα αρχαία χώματα της Ανατολής. Και το αγόρι, ντυμένο μια στολή που δεν του ταιριάζει, θα πάει εκεί, ίσια στο κόκκινο μάτι όλων των πολέμων.
Μα η καρδιά του πάντα θα χτυπά για την Κώμη. Και για τη Λέλα — τη Λέλα του.
Ένα ταξίδι στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, πέρα για πέρα αληθινό.
Κι ας πρωταγωνιστεί, κοντά στον Καλλίνικο, στη Λέλα και σε όλους τους άλλους, μια νεράιδα με το μαντίλι της.

Προσωπική άποψη:
Ο πολυγραφότατος Κυριάκος Αθανασιάδης, που έχει υπογράψει δεκάδες βιβλία για παιδιά, εφήβους αλλά και ενήλικες, επιστρέφει με ένα νέο μυθιστόρημα για τους τελευταίους, "Το κόκκινο μαντίλι", που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Ένα μυθιστόρημα που αφηγείται μια ιστορία βγαλμένη μέσα από την ίδια τη ζωή, που είναι απίθανο ν' αφήσει ασυγκίνητο οποιονδήποτε το πάρει στα χέρια του. Ένα μυθιστόρημα που μέσα στην αλήθεια του κρύβει μεγάλες δόσεις μαγείας, που μας ταξιδεύει και μας συγκινεί με τρόπους που δεν βάζει ο νους, και που μας κάνει να πορευόμαστε βήμα βήμα με τους ήρωές του, ζώντας μαζί τους μικρές και μεγάλες στιγμές που θα μείνουν μέσα μας χαραγμένες για πολύ καιρό.

Ο Καλλίνικος είναι ένα αγόρι που γεννιέται το 1900, στην ανατολή του προηγούμενου αιώνα, σε έναν μικρό οικισμό της Κώμης, στους Αγίους Πάντοτε, ζώντας μια ζωή που μόνο εύκολη δεν είναι. Από τα πέντε του μόλις χρόνια, εξαιτίας ενός ατυχήματος του πατέρα του που τον αφήνει ανάπηρο, αναγκάζεται να δουλέψει για να μπορέσει να στηρίξει το σπιτικό του ενώ, έχοντας ορφανέψει από μητέρα τον πρώτο χρόνο της ζωής του, πρέπει ν' αντιμετωπίσει και την σκληρόκαρδη μητριά του που ποτέ δεν μπόρεσε να νιώσει γι' αυτόν ούτε καν ψήγματα αγάπης. Ωστόσο, εκείνος δεν το βάζει κάτω, προσπαθώντας πάντα για το καλύτερο, έχοντας για συντροφιά του την Σπίθα και τη Μαύρη, μια μαλλιαρή σκυλίτσα και μια μισότυφλη αγελάδα, μα και την Ξωθιά, ένα πλάσμα που μοιάζει με αερικό, που ακροβατεί ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο και σε έναν άλλον, σχεδόν ονειρικό.

Μέχρι που ξημερώνει η μέρα που ο Καλλίνικος αποφασίζει να κυνηγήσει τα όνειρά του και αφήνει πίσω του το χωριό του και πηγαίνει στην Κώμη όπου και κάνει μια νέα αρχή, πλάι σε δύο αδέρφια που θα γίνουν η νέα του οικογένεια -το είδος εκείνο της οικογένειας που ποτέ ως τότε δεν ήξερε πως μπορεί να υπάρχει. Γίνεται ο μπακαλόγατός τους, λοιπόν, και τα χρόνια περνάνε, με τον Καλλίνικο να μεταμορφώνεται να ανδρώνεται μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο, με έναν χαρακτήρα ζηλευτό που δεν μπορείς να μην αγαπήσεις. Τότε είναι που στη ζωή του έρχεται η Λέλα και μαζί με αυτήν, ο έρωτας, που θα τον συντροφεύει ακόμα και όταν η ζωή τα φέρει έτσι που ο ίδιος θα βρεθεί στο πεδίο της μάχης, φορώντας μια στολή το βάρος της οποίας είναι ασήκωτο, αλλά που δεν μπορεί να το αποφύγει. Και όσο αγωνίζεται για την πατρίδα, τα χρόνια κυλούν και ο ίδιος γονατίζει πολλές φορές, αλλά ποτέ δεν χάνει την πίστη και την ελπίδα του, αγκιστρωμένος στα όνειρα εκείνα που ακόμα τον κρατάνε στη ζωή.

"Το κόκκινο μαντίλι" είναι από τα βιβλία εκείνα που δύσκολα μπορείς να τους προσδώσεις μια συγκεκριμένη ταυτότητα. Είναι, το δίχως άλλο, ένα βιβλίο με χαρακτήρα, αλλά που σαν να αρνείται πεισματικά να φορέσει ταμπέλες. Αποτελεί το χρονικό μισού αιώνα, μέσα στο οποίο συμβαίνουν ορισμένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα, αλλά δεν είναι ένα καθαρόαιμο ιστορικό μυθιστόρημα. Μιλάει για μια μεγάλη αγάπη, αλλά δεν είναι ένα καθαρόαιμο αισθηματικό. Θίγει σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής εκείνης, που συνεχώς άλλαζε και εξελισσόταν, αλλά ούτε καθαρόαιμο κοινωνικό μυθιστόρημα μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς. Άρα, τι είναι; Μάλλον, ένα κράμα όλων αυτών, που έχει ως αποτέλεσμα μια αφήγηση με ιστορική κατεύθυνση, μα με τον άνθρωπο και την αλήθεια του ως άξονα, και την αγάπη, σε όλες της τις εκτάσεις, ως πυρήνα όλων.

Ο Καλλίνικος είναι ένας από τους λόγους που αγάπησα τόσο πολύ την ιστορία αυτή. Είναι ένας ήρωας που φαντάζει σαν να έχει ξεπεταχτεί από βιβλία και ιστορίες άλλων εποχών, όχι μόνο επειδή έζησε πολλά χρόνια πριν, αλλά επειδή ο χαρακτήρας του διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν κάνει, ανά τους αιώνες, τους ήρωες των κλασσικών βιβλίων να ξεχωρίζουν. Ένας χαρακτήρας ιδιαίτερος, μοναδικός, που ξεχωρίζει με την απλότητα και την αυθεντικότητά του, σε μια εποχή που όλοι προσπαθούν να ξεχωρίσουν μέσω των ιδιαιτεροτήτων τους που τελικά δεν τους καθιστούν τόσο μοναδικούς, όσο εκνευριστικά εγωκεντρικούς. Ένας χαρακτήρας που σου προσφέρει απλόχερα την ευκαιρία να ταυτιστείς μαζί του, μα και να τον αγαπήσεις γι' αυτό που πραγματικά είναι και όχι γι' αυτό που προσπαθεί ν' αποδείξει πως είναι. Και πλάι σ' αυτόν, χαρακτήρες βγαλμένοι μέσα από την ίδια τη ζωή, άλλοι καλοί και άλλοι όχι και τόσο, μα με τον καθέναν τους να προσθέτει το δικό του λιθαράκι σε αυτό το ψηφιδωτό που ονομάζουμε ζωή.

Η εξιστόρηση μιας ζωής που μπορεί να μην είναι παραμύθι, αλλά που παρά τις δυσκολίες, τα σκαμπανευάσματά της και τις αιματοβαμμένες σελίδες της, διατηρεί ένα μέρος της μαγείας εκείνης που μόνο ένα παραμύθι μπορεί να έχει. Χαρακτήρες που κινούνται, αλληλεπιδρούν, αλλάζουν, διαμορφώνονται και διαμορφώνουν ανθρώπους, χαρακτήρες, συμπεριφορές, ζωές, και στο επίκεντρο εκείνος ο ένας, με μια ψυχή τόσο καθάρια που, ακόμα και όταν αυτή διαβαίνει την κόλαση, δεν χάνει τον εαυτό της. Και πάντα στο πλευρό του η Ξωθιά, διακριτική και δυναμική, συντροφική και απαρατήρητη, με μια διάσταση σχεδόν συμβολική, πασπαλισμένη με τη χρυσόσκονη του μαγικού ρεαλισμού που δίνει άλλη διάσταση και νόημα στην ύπαρξή της. Ένα μυθιστόρημα σκληρό κάποιες φορές, αλλά όχι με τρόπο ακραίο, μα με μια τρυφερότητα που μας συγκινεί και μας αγγίζει βαθιά, και που μας θυμίζει πως μετά το σκοτάδι έρχεται το πιο δυνατό φως.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Αθανασιάδης Κυριάκος
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2020
Αρ. σελίδων: 440
ISBN: 978-618-01-3293-9