"Μπλε λουλούδι. Αναμνήσεις από το 2048" του Μίμη Ανδρουλάκη

Τριάντα τρεις κορυφαίοι επιστήμης και τέχνης –γυναίκες και άνδρες– στο νησί των κοραλλιών, το πρώτο που θα καταπιεί ο ωκεανός. Αντιδρούν συμβολικά στην κλιματική καταστροφή, στις πανδημίες, στον «πυρηνικό χειμώνα» και στους άλλους κινδύνους της ανθρωπότητας. Κοινή τους ιδιότητα –ίντριγκα με σημασία–, η αφύσικη σύμπτωση: Είναι απόγονοι νόθων τέκνων μεγάλων ανδρών, από τους μακρινούς Άνταμ Σμιθ και Καρλ Μαρξ μέχρι μια σειρά μεγαλοφυΐες και διασημότητες νεότερων χρόνων. Επίκειται η σύνδεσή τους με την πρώτη αποικία στη Σελήνη, ενώ στην ατμόσφαιρα αιωρείται μια ανακάλυψη ισοδύναμη με γεωπολιτικό σοκ. Ξεγύμνωμα ψυχών, έρωτες, κατασκοπία και πλεκτάνες, αλλά κυρίως απαντήσεις στους γρίφους του αιώνα: Ο νέος καπιταλισμός των ρομπότ και της Τεχνητής Νοημοσύνης· το αίνιγμα της Κίνας· ηγεσία και δημιουργική ευφυΐα στον 21ο αιώνα. Διακόσια χρόνια μετά το θρυλικό «1848» –Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση, πρώτη και μοναδική πανευρωπαϊκή επανάσταση, Κομμουνιστικό μανιφέστο–, ο νέος καπιταλισμός της Τεχνητής Νοημοσύνης ενώπιος ενωπίω με τον εαυτό του, τα όρια και τις αντιθέσεις του. Οι ειδυλλιακές όμως μέρες στο εξωτικό νησί θα πάρουν μια δυσάρεστη τροπή, έτσι που να λες: «Έρχεται η Συντέλεια!» Ο συγγραφέας αντιστρέφει τον στίχο του Ελύτη «Πενθώ τα χρόνια που έρχονται / Χωρίς εμάς»· τα ερευνά, τα τραγουδά, ενώ ο αναγνώστης τα ιχνηλατεί μ’ ένα παιχνίδι ρεαλιστικής φαντασίας.

"Το πικρό ποτήρι: Ο Καποδίστριας, η Ρωξάνδρα και η Ελλάδα" της Λένας Διβάνη

Η διαδρομή του Ιωάννη Καποδίστρια προς τη δόξα και τον θάνατο – από τη γέννησή του στα ενετοκρατούμενα Επτάνησα ως το τραγικό του τέλος στο Ναύπλιο. Η ιστορία του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη, ενός μοναχικού ήρωα, που χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη τον εαυτό του στην Ελλάδα και στέγνωσε ακόμα και την καρδιά του για να ζήσει η πατρίδα του. Το πικρό ποτήρι το ήπιε συνειδητά μέχρι τέλους μόνος του, αφήνοντας «ορφανή» τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε, τη Ρωξάνδρα Στούρτζα.
Ο Ιωάννης, σταυροφόρος της μόρφωσης, γιατρός των φτωχών, κοσμοπολίτης κοσμοκαλόγερος, ταμένος στην πατρίδα του, βάδιζε πάντα οδηγημένος αποκλειστικά και μόνον από τις Αρχές του, με Α κεφαλαίο, όπως εκείνος τις έγραφε. Γι’ αυτό και έπραττε τα «δέοντα» από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι τη στιγμή που ξεψύχησε, δολοφονημένος από χέρι ελληνικό. Η Ρωξάνδρα τον παρακάλεσε να τον συντροφέψει καθώς ανέβαινε τον Γολγοθά του – αλλά οι Αρχές του τον ανάγκασαν να αρνηθεί...
Δυο ερωτευμένοι που δεν ήταν γραφτό να γίνουν ζευγάρι, αλλά σφράγισαν την ιστορία της Ελλάδας.

"Μουσική, Ουτοπία και Νεωτερικότητα" των Στέφαλου Ροζάνη & Θωμά Σλιώμη

Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσµα της συνάντησης ενός φιλοσόφου, του Στ. Ροζάνη, και ενός συνθέτη, του Θ. Σλιώµη, πρώτα µέσα από τα Μουσικά, ένα περιοδικό σκέψης και θεωρίας για τη µουσική (1996-2006), και στη συνέχεια µέσα από έναν πνευµατικό διάλογο που φθάνει στις µέρες µας. Στα κείµενα αυτά οι συγγραφείς, έχοντας ένα ευρύ φάσµα θεµάτων –από την έννοια του εθνικού στην ελληνική µουσική και τους µεγάλους συνθέτες-αιρετικούς έως τη σχέση της µουσικής µε άλλες τέχνες, από τον ροµαντισµό και την αναζήτηση της ουτοπίας µέχρι τις σύγχρονες µεταλλάξεις των καλλιτεχνικών µορφών και τη σηµασία της δηµιουργίας–, επιχειρούν να θέσουν µέσα από διερωτήσεις και θέσεις τα καίρια πολιτισµικά ζητήµατα της εποχής µας: για το δηµιουργικό υποκείµενο και τη δυνατότητα ύπαρξής του, για τη µουσική και τις τέχνες απέναντι στο Θέαµα και την Εικόνα, για την αναγκαιότητα της υπέρβασης του τείχους και του εγκλεισµού ώστε να δούµε το πίσω από αυτό, το πέραν αυτού. Στη σειρά Μουσική του 20ού αιώνα κυκλοφορούν: - René Leibowitz, Σένµπεργκ: Η µεγάλη στροφή της σύγχρονης µουσικής - Θωµάς Σλιώµης, Η τέχνη απέναντι στον ναζισµό: Το µουσικό κίνηµα της Τερεζίν, 1941-1945 - Pierre Boulez, Ας σκεφτούµε τη µουσική σήµερα - Pierre Citron, Mπάρτοκ: Από το φολκλόρ στην πολυτονικόκητα.

"Εξήντα χρόνια τρύγος..." των Γιάννη Μπουτάρη & Μαρίας Μαυρικάκη

Με τη χαρακτηριστική ευθύτητά του, ο Γιάννης Μπουτάρης ανιστορεί την προδιαγεγραμμένη –λόγω οικογενειακής παράδοσης– ενασχόλησή του με τα κρασιά, τη συλλογική του δράση, τις καινοτομίες και τις συγκρούσεις που σημάδεψαν τον κλάδο στην Ελλάδα από τη μεταπολεμική περίοδο ως τις μέρες μας. Περιγράφει το τέρας του αλκοολισμού που κατάφερε να νικήσει και τη βοήθεια που αξιώθηκε να δώσει σε άλλους εξαρτημένους. Πολιτικές θέσεις και αμφιλεγόμενα στοιχεία της συμπεριφοράς του, τα οποία έχουν διχάσει τον δημόσιο διάλογο, ξεπηδούν στην αφήγησή του πλάι σε σπαράγματα από έντονες οικογενειακές στιγμές και αποτυπώνουν τη θυμοσοφία, το χάρισμα, τις αντιφάσεις και τελικά τον απολογισμό του οινοποιού κυρ Γιάννη. Εξήντα χρόνια τρύγος δεν του αρκούν. Η αφήγησή του ολοκληρώνεται με το απραγματοποίητο, μέχρι στιγμής, όραμά του.

"Πολιτική ανυπακοή" του Henry Thoreau

Το δοκίμιο Πολιτική ανυπακοή (1849) –ένα από τα σημαντικότερα κείμενα πολιτικού στοχασμού– καλεί τους Αμερικανούς πολίτες να αρνηθούν να καταβάλουν τη φορολογία που τους είχε επιβάλει η τότε κυβέρνηση του Τζέιμς Πολκ, κυβέρνηση που αποδεχόταν τη δουλοκτησία ως νόμιμο δικαίωμα και είχε το 1846 κηρύξει πόλεμο στο Μεξικό, με σκοπό να επεκτείνει τη δουλεία σε περιοχές που θα κατακτούσε. Ο Θορώ διατυπώνει εδώ το δόγμα της «παθητικής αντίστασης» προς την εξουσία με την εκδήλωση ανυπακοής. Αυτό επιτάσσει, λέει ο συγγραφέας, η αίσθηση του δικαίου και η επίγνωση του καθήκοντος. Κάτι ανάλογο είχε διατυπώσει και ο ρομαντικός ποιητής Π. Μπ. Σέλλεϋ, στο ποίημά του «Η μάσκα της αναρχίας» (1819), έργο το οποίο επηρέασε βαθιά τον Θορώ. Για τον Θορώ, η εκδήλωση της πολιτικής ανυπακοής ως επιταγής της συνείδησής του δεν ήταν άλλο παρά πραγμάτωση της ατομικότητάς του. Η ανυπακοή γίνεται η μέθοδος προάσπισης της ελευθερίας της συνείδησης και των ατομικών δικαιωμάτων.
Μεταξύ των πολιτικών στοχαστών οι οποίοι επεξεργάστηκαν την ιδέα της πολιτικής ανυπακοής στις πολιτικές συνθήκες της εποχής τους, αποδίδοντας την πατρότητα του όρου στον Θορώ, σημαντικότεροι υπήρξαν ο Μαχάτμα Γκάντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ο πρώτος σημαντικός συγγραφέας που πρόσεξε το κείμενο του Θορώ στην έκδοση του 1866 ήταν ο Λέων Τολστόι, ο οποίος εξαίρει τις ιδέες του στην Ανάσταση.