Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Θέλεις να σπάσεις την κατάρα που βαραίνει τις γυναίκες της οικογένειάς σου. Ελπίζεις πως αυτή τη φορά όλα θα είναι διαφορετικά. Εσύ θα τα καταφέρεις. Θα είσαι στοργική και θερμή, η κόρη σου θα αποζητά την παρουσία σου. Οι δυο σας θα είστε ομάδα!
Η Μπλάιθ Κόνορ είναι αποφασισμένη. Θα είναι η ιδανική μητέρα για την κόρη της. Θα είναι ακριβώς αυτό που δεν ήταν για κείνην η δική της μητέρα. Από τις πρώτες μέρες όμως της μητρότητας το όνειρο γίνεται κομμάτια. Κάτι μοιάζει να μην πηγαίνει καλά. Είναι το παιδί της σαν όλα τα άλλα παιδιά; Κι αν ναι, εκείνη γιατί δεν το βλέπει έτσι; Τι είναι αλήθεια και τι προϊόν της φαντασίας της;
Το ένστικτο είναι ένας λογοτεχνικός άθλος που διαβάζεται με μιαν ανάσα. Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που αμφισβητεί όσα νομίζουμε ότι ξέρουμε για τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Ακόμα και των πιο κοντινών.

Προσωπική άποψη:
Το να είσαι μητέρα σημαίνει πως πρέπει να δίνεις στα παιδιά σου την απόλυτη αγάπη σου, όλο σου το είναι, να ολοκληρώνεσαι μέσα απ' αυτά και κάθε στιγμή που περνάς μαζί τους να την θεωρείς ευλογημένη και να δοξάζεις τον Θεό που σε αξίωσε να βιώσεις όλα αυτά τα ανυπέρβλητα συναισθήματα, που αν σου ζητούσαν να περιγράψεις με λόγια, το πιθανότερο είναι πως δεν θα μπορούσες να το κάνεις. Σωστά; Θεωρητικά ναι, όμως υπάρχουν και εκείνες οι μητέρες που η ζωή τους με τα παιδιά τους δεν είναι ρόδινη, είναι γεμάτη ανασφάλειες, άγχη, αγωνίες, προβλήματα, και όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Φανταστείτε τώρα, λοιπόν, μια μητέρα που όχι μόνο ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, αλλά βαθιά μέσα της κάτι της λέει πως το παιδί της είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να της συμβεί, για λόγους που ξεπερνάνε ακόμα και την πιο αρρωστημένη φαντασία.

Η Μπλάιθ και ο Φοξ ερωτεύονται παθιασμένα και αποφασίζουν να ενώσουν τις ζωές τους και να δημιουργήσουν το δικό τους σπιτικό. Εκείνος μεγάλωσε μέσα σε μια πολύ δεμένη και αγαπημένη οικογένεια και έχει τις καλύτερες μνήμες από αυτήν, πράγμα όμως που δεν ισχύει και για την Μπλάιθ, το παρελθόν της οποίας είναι γεμάτο σκοτεινές αναμνήσεις, κακοποιητικές στιγμές και βαθιά στιγματισμένο από την εγκατάλειψη της ίδιας της τής μητέρας. Γι' αυτό τον λόγο, έχει ορκιστεί πως δεν θα γίνει σαν κι εκείνη, πως θα φτιάξει μια όμορφη ζωή και πως θα γίνει η μητέρα που εκείνη δεν ήταν ποτέ για την ίδια. Ωστόσο, από τις πρώτες κιόλας στιγμές της μητρότητας, νιώθει πως κάτι δεν πηγαίνει καθόλου καλά με την κόρη της, που στα δικά της χέρια είναι τέρας ανησυχίας, ενώ σε εκείνα του πατέρα της, ένας άγγελος.

Ο καιρός περνάει, ο Φοξ νιώθει λατρεία για την κόρη του, όμως αυτό δεν ισχύει και για την Μπλάιθ, που παρά τις απέλπιδες προσπάθειες που κάνει, προκειμένου να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα σε εκείνη και τη μικρή Βάιολετ, αυτό μεγαλώνει όλο και περισσότερο και γίνεται χαοτικό, και ένα τραγικό περιστατικό λάβει χώρα στο πάρκο όπου συνηθίζει να πηγαίνει την κόρη της, θα καταλάβει πως όσα νιώθει δεν είναι απλά υποψίες, αλλά γεγονότα. Μόνο που κανείς δεν την πιστεύει, πόσο μάλλον ο άντρας της, που απομακρύνεται από κοντά της. Και παρά τα όσα συμβαίνουν, η Μπλάιθ επιθυμεί να ξαναγίνει μητέρα, να νιώσει όσα δεν έχει νιώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή, να πραγματώσει έστω κι ένα μέρος του ονείρου της. Και πράγματι, τα καταφέρνει, με τον Σαμ να την κάνει να νιώθει όπως δεν έχει νιώσει ποτέ. Και τότε, συμβαίνει αυτό που δεν έπρεπε να συμβεί ποτέ, και όλα καταρρέουν.

"Το ένστικτο" είναι ένα βιβλίο, γροθιά στο στομάχι. Μου θύμισε τα συναισθήματα που είχα νιώσει όταν διάβαζα το "Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν", περισσότερο, αλλά και το "Υπόθεση Τζέικομπ", όπου γονείς έπρεπε να έρθουν αντιμέτωποι με ποιοι πραγματικά ήταν τα παιδιά τους, τι ήταν ικανά να κάνουν, μα πάνω απ' όλα, ποιο ήταν το κίνητρο πίσω από τις πράξεις τους και ποιος ο δικός τους ρόλος σε όλα αυτό. Γιατί, ακόμα κι αν ένα παιδί δεν είναι "σωστό", έτσι όπως θα περίμενε η οικογένειά του και η κοινωνία να είναι, δεν σημαίνει ότι γεννήθηκε έτσι, κι αν πράγματι δεν γεννήθηκε έτσι, η παρουσία του γονιού του στη ζωή του, πόσο πολύ το έχει καθορίσει, πόσο έχει επηρεάσει την ψυχή, το μυαλό, την καρδιά του, όλο του το είναι, ώστε να γίνει κάτι που κανείς ποτέ δεν επιθυμούσε, αλλά και που δεν κατάφερε να το αποφύγει;

Η Ashley Audrain, στο συγγραφικό αυτό ντεμπούτο της, στέκεται αμείλικτη και ανελέητη, τόσο απέναντι στους αναγνώστες της, όσο και απέναντι στις μητέρας και στον ορισμό της μητρότητας, τον οποίο δεν διστάζει να στηλιτεύσει, να τον καταπατήσει, να μας φέρεις αντιμέτωπους με διλήμματα και αναζητήσεις που δεν είμαστε βέβαιο το που θα μας οδηγήσουν. Λένε ότι το ένστικτο της μάνας είναι αλάθητο και πρέπει κανείς να το ακολουθεί τυφλά, όμως τι γίνεται όταν το ένστικτο αυτό ανατρέπει να πάντα, με τη μάνα να στρέφεται ενάντια στο ίδιο της το παιδί; Τότε, αναπόφευκτα, εκείνη θεωρείται πως είναι η "ελαττωματική", εκείνη που έχει κάποιο πρόβλημα, που είναι ανίκανη να διαχειριστεί καταστάσεις και που δεν της αξίζει ο τίτλος που έχει. Είναι όμως έτσι; Κι αν δεν είναι, πώς μπορεί να το αποδείξει, μα πολύ περισσότερο, πώς μπορεί να κάνει τους άλλους να την πιστέψουν; Κι αν έχει εκείνη το δίκιο και η πραγματικότητα είναι αυτή που περιγράφει, εκείνη είναι άμοιρη ευθυνών, ή το κακό έχει ρίζα πολύ βαθύτερη απ' όσο διακρίνει στην επιφάνεια;

Μέσα από μικρά, σύντομα, μα γεμάτα ένταση και νεύρο, κεφάλαια, η συγγραφέας δίνει τον λόγο στην Μπλάιθ, που σε δεύτερο πρόσωπο, σαν να εξομολογείται τα κρίματα και τις αδυναμίες της, απευθύνει νοερά τον λόγο στον άντρα της, ξεκινώντας το "ταξίδι" της από την αρχή της σχέσης τους μέχρι και το τραγικό φινάλε της ζωής της, ανακαλώντας όσα γεγονότα μπορεί, αναζητώντας μέσα τους τις μικρές εκείνες αλήθειες, τα στοιχεία που θα την βοηθήσουν να βρει τις απαντήσεις που τόσο πολύ έχει ανάγκη η ίδια, μα και τις απαντήσεις που οι άλλοι θα περίμεναν από εκείνη προκειμένου, αν όχι να την πιστέψουν, να την καταλάβουν. Δεν φλυαρεί, δεν αναλώνεται, απλά στέκεται εκεί που πρέπει, για όσο πρέπει, μεταφέροντάς μας την εικόνα όσων είδε -ή και όσων νόμιζε πως είδε-, όσων πίστεψε και όσων την καθόρισαν, με μικρές εμβόλιμες στιγμές από τα παιδικά της χρόνια, που διόλου τυχαία δεν παρεμβάλουν στην αφήγησή της, αλλά αντίθετα ολοκληρώνουν την εικόνα.

Η μητρότητα, όπως και η ίδια η ζωή, είναι γεμάτη αντιφάσεις, και αυτό αναδεικνύει η συγγραφέας, με τον πιο σκληρό και ωμό τρόπο που θα μπορούσε, χωρίς να γίνεται περιγραφική στην απεικόνιση της όποιας βίας, αλλά εστιάζοντας στο συναίσθημα που προκαλεί η ψυχολογική βία, απ' όπου κι αν ασκείται, στα αποτελέσματα αυτής, αλλά και στα κατάλοιπα που δημιουργεί μέσα μας και που μας διαμορφώνει. Μια ιστορία που μας φέρνει αντιμέτωπους με τεράστια διλήμματα, που μας διχάζει, που μας θέτει ερωτήσεις που δεν είναι βέβαιο πως είμαστε σε θέση να απαντήσουμε στο τέλος, μα πάνω απ' όλα, που μας ταράζει και μας οδηγεί σε δρόμους που η έννοια της ηθικής αποκτά πολλαπλή διάσταση και το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσεις δεν είναι ξεκάθαρο. Ένα ψυχολογικό θρίλερ, με όλη τη σημασία της έκφρασης, που σε τσακίζει συναισθηματικά, αλλά που δεν σε αφήνει ασυγκίνητο και που δεν μπορείς να το προσπεράσεις.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Ashley Audrain
Μεταφραστής: Αθηνάκης Δημήτρης
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2021
Αρ. σελίδων: 408
ISBN: 978-618-03-2592-8