Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Πάντα έβαζε προτεραιότητες στη ζωή της. Από μικρή. Από την πρώτη της επέμβαση, καταμεσής ενός χορταριασμένου οικοπέδου της παιδικής της ηλικίας, κρατώντας ένα σακουλάκι, επιτάχυνε τη διαδικασία της φύσης, γλιτώνοντας το μικρό γατάκι που υπέφερε από αυτό που η ίδια δεν άντεχε, τον πόνο…
Κι έτσι, μεγαλώνοντας αποφάσισε να γίνει γιατρός αναισθησιολόγος. Η διαχείριση του πόνου όμως την οδηγεί να ξεπεράσει τα όρια της ιατρικής ηθικής, θέτοντας το δίλημμα «ευεργέτης ή φονιάς;»
Πολύ σύντομα ακολουθούν η αποκάλυψη, η νέμεσις και η τιμωρία, και το κελί της φυλακής, απ’ όπου η ηρωίδα αφηγείται την ιστορία της ζωής της.
Μια ιστορία που γοητεύει αλλά και προβληματίζει.

Προσωπική άποψη:
Ο Στέλιος Μάινας είναι ένας απ' τους πιο αναγνωρίσιμους και πιο αγαπημένους, σε κοινό και κριτικούς, ηθοποιούς της γενιάς του και όχι άδικα. Έχει αποδείξει πολλάκις πως διαθέτει ένα εξαιρετικό ταλέντο κι ένα ακόμα πιο εξαιρετικό χάρισμα, το οποίο του επιτρέπει να μεταμορφώνεται και να υπηρετεί ρόλους τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους, αλλά με την ίδια υψηλή ποιότητα. Πολλές οι φορές που μας έχει διασκεδάσει και μας έχει κάνει να γελάσουμε, άλλες τόσες κι εκείνες που μας έχει συγκινήσει και μας έχει προκαλέσει ρίγη ανατριχίλας. Αυτό, όμως, που ίσως δεν γνώριζαν οι περισσότεροι, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, είναι οι συγγραφικές ανησυχίες του γνωστού ηθοποιού. Δώδεκα ολόκληρα χρόνια, λοιπόν, μετά τη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο "Τα φαινόμενα απατούν", ο Στέλιος Μάινας επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα με πολύ ιδιαίτερο θέμα, όχι με σκοπό να σοκάρει, αλλά να προβληματίσει.

Ο συγγραφέας βάζει στο επίκεντρο της αφήγησης μια γυναίκα, την Άννα, αναισθησιολόγο στο επάγγελμα, η πορεία της ζωής της οποίας καθορίστηκε από την αδυναμία της ν' αντέξει τον πόνο. Αυτή επηρέασε κάθε της απόφαση, κάθε της πράξη, και τώρα, μέσα από τη φυλακή, αφηγείται όλα όσο την οδήγησαν εκεί, ξεπερνώντας τα ηθικά όρια της ιατρικής, απαλύνοντας τον πόνο δύο ανθρώπων που όδευαν προς τον θάνατο, μην αφήνοντάς τους να ταλαιπωρηθούν, αλλά δίνοντάς τους ένα πιο ήρεμο τέλος. Μια ζωή που ξεκίνησε να χτίζεται απ' όταν ήταν παιδί και όλα γύρω της ήταν άχρωμα, που συνεχίστηκε μέχρι την ενήλικη ζωή της, με μια άνευρη καθημερινότητα μεταξύ σπιτιού και νοσοκομείου, με την προσωπική κι ερωτική της ζωή να βρίσκεται σε ένα διαρκές τέλμα. Και τώρα, κάνοντας αναδρομή στο παρελθόν της, ανακαλύπτει ίσως για πρώτη φορά πραγματικά τον εαυτό της και μια νέα πραγματικότητα ανοίγεται μπροστά της.

Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από το θέμα της ευθανασίας και τα λεπτά όρια της ηθικής που το περιβάλλουν, εστιάζοντας κυρίως στο πως το αντιλαμβάνεται, το αντιμετωπίζει και το διαχειρίζεται ο κάθε άνθρωπος, σε ατομικό και προσωπικό επίπεδο, αλλά και η ίδια η κοινωνία, συνολικά, γιατί τις περισσότερες φορές άτομο και ομάδα δεν ταυτίζονται -κι εδώ που τα λέμε, δεν είναι κι απαραίτητο να το κάνουν. Προσωπικά, το ζήτημα αυτό με έχει προβληματίσει αρκετές φορές και με αφορμή βιβλία του εξωτερικού ή ταινίες που το έχουν θίξει, έχει τεθεί πολλάκις ως θέμα συζήτησης σε διάφορες παρέες, όπου δεκάδες διαφορετικές γνώμες "πέφτουν" στο τραπέζι. Ο καθένας έχει την τάση να υπερασπίζεται τη δική του, άλλος μέσω από θρησκευτικό πρίσμα, άλλος μέσα από ανθρωπιστικό, άλλος μέσω ταύτισης, βάζοντας τον εαυτό του σε μια ανάλογη θέση όπου θα είχε να επιλέξει ανάμεσα σε έναν θάνατο βασανιστικό αλλά φυσικό και σε έναν άλλον που θα οριζόταν απ' τον ίδιο, με τα όρια της ηθικής και της αξιοπρέπειας να παραμένουν λεπτά κι εύθραυστα σε κάθε περίπτωση.

Ο Στέλιος Μάινας επιχειρεί να εισχωρήσει στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής, αλλά μην θέλοντας να εκφράσει ο ίδιος σε πρώτο πρόσωπο τις σκέψεις του, βάζει την Άννα να το κάνει γι' αυτόν, κι έτσι έχουμε ένα νοερό οδοιπορικό που θέτει ερωτήματα και διλήμματα ανάμεσα στο σωστό και στο λάθος, στο ορθόδοξο και στο ανορθόδοξο, στο ηθικό και στο ανήθικο. Η αφηγηματική ροή της ιστορίας είναι γρήγορη, πλούσια σε εναλλαγές γεγονότων, εικόνων, συναισθημάτων, μα πάνω απ' όλα σε σκέψεις και συνειρμούς της ηρωίδας, που αν και φαινομενικά δεν δίνουν την αίσθηση πως σχετίζονται με την επιλογή της αυτή που την οδήγησε στο κελί που βρίσκεται σήμερα, όσο περισσότερο εμβαθύνουμε στις αλήθειες της, τόσο περισσότερο κατανοούμε την ίδια, τις πράξεις της, το ποια πραγματικά είναι, τι πρεσβεύει, πως βλέπει τη ζωή και τον θάνατο και γιατί τελικά επιλέγει να τα διαχειριστεί όπως τα διαχειρίζεται.

Το βιβλίο είναι καλογραμμένο και μένει στην ουσία των πραγμάτων, αν και προσωπικά θα ήθελα να εμβαθύνει ακόμα περισσότερο στις πιο κρυφές αλήθειες αυτών, με τον συγγραφέα να τολμάει να πάρει μια πιο ξεκάθαρη προσωπική θέση, αλλά και με την ηρωίδα του να διατηρεί μια πιο ξεκάθαρη στάση απέναντι στις δικές της αλήθειες και στις προσωπικές της επιλογές. Έχω την εντύπωση πως ο κύριος Μάινας επιχείρησε να διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα της επιλογής του θανάτου όταν αυτός είναι αναπόφευκτος έτσι κι αλλιώς, αλλά με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια, και στους ηθικούς κώδικες που επιτάσσουν πως κανείς δεν μπορεί να πάρει μια τέτοια απόφαση για τον ίδιο, πόσο μάλλον για κάποιον άλλον. Αντιλαμβάνομαι το γιατί έκανε αυτή την επιλογή, αλλά βαθιά μέσα μου θα ήθελα να είχε φτάσει το όλο ζήτημα περισσότερο στα άκρα του. Παρ' όλα ταύτα, το "Να θυμηθώ να παραγγείλω" είναι ένα καλογραμμένο, ώριμο βιβλίο, που προσφέρει την τροφή για σκέψη που περιμένει κανείς και που θέτει την ανθρωπιά και την ηθική σε έναν ζυγό που ψάχνει να βρει τη δικιά του ισορροπία.
Βαθμολογία 8/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Μάινας Στέλιος
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 312
ISBN: 978-618-03-2972-8