What is straight? A line can be straight, or a street, but the human heart, oh, no, it`s curved like a road through mountains.
Tennessee Williams


Έχει η τέχνη φραγμούς;
Καλώς ή κακώς, ανήκω σ’ εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που πιστεύει πως η τέχνη δεν έχει όρια, πως πρέπει να παίρνεις ρίσκα και γιατί όχι, ακόμα και να σοκάρεις. Κι όταν λέω να σοκάρεις δε εννοώ σε καμία περίπτωση το να προκαλείς χυδαία χωρίς λόγο. Βέβαια, μπορείς να οριοθετήσεις το χυδαίο; Τι είναι αυτό άραγε που καθορίζει τι προσβάλει την κοινή αισθητική; Όσο το σκέφτομαι καλύτερα καταλήγω στο συμπέρασμα πως μάλλον το θέμα είναι υποκειμενικό. Εξαρτάται από την οπτική γωνία που επιλέγει να το δει ο καθένας από μας. Δεν είναι όλα θέμα αρχών, όχι... οι αρχές δεν έχουν να κάνουν μ’ αυτά τα ζητήματα. Όλα εξαρτώνται από το πόσο ανοιχτό είναι το μυαλό σου σε νέες κοινωνικές συνθήκες.Και καθώς διαβάζετε, κάποιοι από σας ίσως σκέφτονται “Πλάκα μας κάνει αυτή; Για να προβληματιστούμε κοινωνικά μπήκαμε στο site ή για να διαβάσουμε για σινεμά;”. Φίλοι αναγνώστες, θεωρώ πως πριν μπω στο “ψητό”, οφείλω να σας προετοιμάσω τόσο για την θεματολογία του συγκεκριμένου αφιερώματος, όσο και για την προσωπική μου άποψη πάνω στο θέμα. Κι αν μιλάγαμε απλά για τον έρωτα στον κινηματογράφο δεν θα χρειαζόταν αυτό. Όταν όμως μιλάμε για τον ομοφυλοφιλικό έρωτα στον κινηματογράφο τα πράγματα σ’ ένα βαθμό διαφοροποιούνται.


Μη με κακολογείτε…
Επειδή οι γυναίκες από τη φύση μας είμαστε πιο αγνά και πιο τρυφερά πλάσματα (έτσι λένε οι φήμες τουλάχιστον), θεωρώ πως τέτοιου είδους εικόνες, τόσο στον κινηματογράφο, όσο και στην πραγματική ζωή, μας σοκάρουν λιγότερο από τους άντρες. Και οφείλω να σας ενημερώσω πως όσοι ήσασταν έτοιμοι πριν 2 χρόνια να πυρπολήσετε στο Σύνταγμα τον Ang Lee για το “Brokeback Mountain”, μάλλον δεν ήσασταν ενημερωμένοι καθώς ο ομοφυλοφιλικός έρωτας στην μεγάλη οθόνη έχει τις ρίζες του πολλά χρόνια πριν.


“Love is a force of nature” ήταν ο υπότιτλος του “Brokeback Mountain” και δεν θα διαφωνήσω. Δεν θέλω να το παίξω δήθεν προοδευτική, όμως ζούμε σε τέτοιες εποχές που θεωρώ πως θα έπρεπε να μας σοκάρουν πιο σημαντικά πράγματα από τον έρωτα δύο ανθρώπων του ιδίου φύλλου. Οι σεξουαλικές επιλογές δεν είναι αυτές που καθορίζουν έναν άνθρωπο. Η υποχρέωση όμως της άρνησής τους από τους γύρω του τον καθορίζουν. Ας το καλοσκεφτούμε αυτό κι ας πάψουμε να βλέπουμε τα πράγματα τόσο ρηχά.


Και κινηματογραφικά, οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις δεν αποτελούν κάτι το σύγχρονο. Έχουν τις ρίζες τους στην δεκαετία του ’60 και θα τις εξερευνήσουμε παρέα. Όποιος δεν αντέχει ας μην διαβάσει παρακάτω.


It’ s a men world


- “Un chant d`amour”! Να κάτι που δεν βλέπεις κάθε μέρα και που ίσως αξίζει τον κόπο να σκανδαλιστείς. Αυτή η μικρού μήκους ασπρόμαυρη ταινία –μόλις 25 λεπτά- γυρίστηκε στην Γαλλία το 1950 , ήταν απαγορευμένη για πολλά χρόνια και βλέποντας την χρονολογία παραγωγής κατανοούμε απολύτως το γιατί. Ο σκηνοθέτης Jean Genet τοποθετεί τους ήρωές του σε μια φυλακή της Γαλλίας, όπου ένας ανώμαλος φύλακας απολαμβάνει τον ρόλο του ηδονοβλεψία όσο οι κρατούμενοι αυτοικανοποιούνται. Σε δύο διπλανά κελιά είναι έγκλειστοι δύο νεαροί όπου ο ένας είναι ερωτευμένος με τον άλλο και έχουν βρει έναν ξεχωριστό τρόπο επικοινωνίας. Αυτό προκαλεί τη ζήλια του φύλακα ο οποίος μπαίνει στο κελί του κι από ‘κει και μετά καταλαβαίνετε… Η ταινία είναι άκρως μινιμαλιστική και ταυτόχρονα σουρεαλιστική, διάλογοι δεν υπάρχουν παρά μόνο ατελείωτα πλάνα με υπόκωφους ήχους. Όσοι λοιπόν σοκαριστήκατε με το “Brokeback Mountain”, καλύτερα να μην την δείτε ακόμα κι αν σας δοθεί η ευκαιρία.


- Η ζωή του Oscar Wilde ήταν ταραγμένη, θορυβώδης και προκλητική. Ο βίος του μεγάλου αυτού μυθιστοριογράφου, ποιητή και θεατρικού συγγραφέα, έδωσε την έμπνευση που χρειαζόταν ο William Kirby. Έτσι λοιπόν, το 1960 και σε συνεργασία με την 20th Century Fox, η ταινία “Oscar Wilde” ήταν γεγονός. Αγγλικής παραγωγής και με χαμηλό προϋπολογισμό, ήταν μια ταινία που για την εποχή της σόκαρε. Ο λόγος βέβαια δεν ήταν άλλος από τις σεξουαλικές προτιμήσεις του μεγάλου δημιουργού. Ο κόσμος λοιπόν παρακολούθησε μια βιογραφία ενός ανθρώπου, που παρά τον γάμο του διατηρούσε σχέσεις με άντρες και μάλιστα την εποχή που στην Βρετανία η ομοφυλοφιλία ήταν απαγορευμένη δια νόμου. Αρχικά σύναψε σχέσεις με τον Robert Baldwin Ross, για τον οποία δεν γίνεται ιδιαίτερος λόγος και στην πορεία με τον ποιητή Alfred Daglas, γόνο αριστοκρατικής οικογένειας. Εξαιτίας του πάθους του, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα, περνώντας δύο χρόνια της ζωής του στην φυλακή, κάτι που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τόσο το έργο του, όσο και την κοινωνική του ζωή, αφού μέχρι και τον θάνατό του έζησε απομονωμένος. Η συγκεκριμένη όμως δεν ήταν η μόνη ταινία που ασχολήθηκε με τη ζωή του. Το 1997, ο Brian Gilbert γυρίζει το “Wilde”, με πρωταγωνιστές τους Stephen Fry και Jude Law. Η ταινία εστίασε κυρίως στη σχέση του καλλιτέχνη με τον Alfred Daglas. Αυτή τη φορά οι ερωτικές σκηνές είναι περισσότερες, πιο νευρωτικές και σαφώς πιο προκλητικές. Το “Wilde” καταφέρνει να κερδίσει τη συμπάθεια των κριτικών και μαζί μ’ αυτήν υποψηφιότητες πληθώρας βραβείων μεταξύ των οποίων Χρυσής Σφαίρας και BAFTA.


- Κι αν θέλετε να μιλήσουμε για πραγματική κωμωδία τι καλύτερο από το "La Cage aux Folles". Γαλλικής παραγωγής 1978, είναι από τις πλέον must της κατηγορίας. Μια κοινότητα drug queens όπου εμπλέκονται σε άκρως τρελές κι απόρρητες καταστάσεις προσπαθώντας να μην ξεφύγεις λεπτό από τον ξέφρενο ρυθμό τους. Όσα χρόνια κι αν περάσουν δε μπορεί παρά κάθε ατάκα να σου σφίγγει το στομάχι από τα γέλια. Περίεργο για Ευρωπαϊκό χιούμορ; Εξαρτάται απ’ την αισθητική του καθενός. Οι Ugo Tognazzi και Michel Serrault σε ρεσιτάλ ερμηνείας, ο Molinaro στα καλύτερά του κέφια. Όμως και το αμερικάνικο “The Birdcage” του 1996 δεν πάει πίσω, με τον συμπαθέστατο Robin Williams να χαρίζει άφθονες κωμικές στιγμές. Αν δεν έχετε δει κανένα από τα δύο κάντε το σύντομα χωρίς αναστολές και προκαταλήψεις.


- Βασισμένο στο βιβλίο του John Lahr, το “Prick Up Your Ears”, είναι μια ακόμα ταινία γύρω από τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις, αυτή τη φορά μεταξύ των Joe Orton και Kenneth Halliwell. Το 1987, υπό την καθοδήγηση του σκηνοθέτη Stephen Frears, ο πολύς Gary Oldman και ο Alfred Molina, υποδύονται τους ρόλους του θεατρικού συγγραφέα και του εραστή του. Η σχέση του ξεκινάει απ’ όταν γνωρίζονται τη δεκαετία του ’60 στην Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών. Κι ως γνωστόν, σε κάθε σχέση, ο καθένας μας καλείται να υποστηρίξει έναν ρόλο. Έτσι κι εδώ, ο Halliwell λαμβάνει τον ρόλο της “συζύγου”, μένοντας πάντα κρυμμένος πίσω από τα όνειρα και τις επιτυχίες του συντρόφου του. Ο Orton κερδίζει την αναγνωρισιμότητα και τον σεβασμό στο χώρο καθώς το ταλέντο του εξελίσσεται συνεχώς. Δεν μπορεί όμως σε μια κοινωνία τόσο αυστηρή και πουριτανή να δείξει ως καλλιτεχνικό του σύντροφο έναν άλλον άντρα. Ο Halliwell οδηγείται από την απόγνωση στην τρέλα και οι δυο μαζί στον θάνατο. Αδιαμφισβήτητα μια απ’ τις καλές παραγωγές του είδους που χειρίζεται πολύ καλά ένα τόσο λεπτό ζήτημα. Πέραν όμως των καλών ερμηνειών και της γενικότερης καλής παρουσίασης της ιστορίας, ενδιαφέρον έχει σημασιολογικά κι ο τίτλος. Εμπνευσμένος από ένα λογοπαίγνιο του Orton, αφήνει καθαρά υπονοούμενα, τόσο για το ομοφυλοφιλικό περιεχόμενο, όσο για την πρωκτική επαφή.


- Το “Maurice” είναι μια δραματική ταινία του 1987, γυρισμένη από τον James Ivory. Η ιστορία βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του E.M. Forster κι αποτελεί ένα ομοφυλοφιλικό ερωτικό παραμύθι που διαδραματίζεται στην Αγγλία στις αρχές του 20ου αιώνα. Καθώς η ιστορία εξελίσσεται λοιπόν, ακολουθούμε τα χνάρια του νεαρού Maurice Hall από τα σχολικά του χρόνια μέχρι το Πανεπιστήμιο κι από ‘κει και μετά στην υπόλοιπη ζωή του. Θα νιώσει τον έρωτα και την απογοήτευση όταν ο σύντροφός του, επικαλούμενος τα κοινωνικά πρότυπα θα τον αφήσει για να παντρευτεί, σπρώχνοντάς τον σε μια νέα σχέση και μια ζωή γεμάτη δυσκολίες. Αν και οι διαφορές με το βιβλίο είναι αρκετές, το αισθητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της ταινίας κρατάει ψηλά τα στάνταρ της. Η φωτογραφία είναι μαγευτική και η ταινία πλημμυρίζει εικόνες και συναισθήματα. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους κρατάνε οι James Wilby και Hugh Grant. Για μια ακόμα φορά η Αγγλία αποδεικνύει πως είναι πιο ανεκτική σε τέτοιες παραγωγές και πως τα Διεθνή Φεστιβάλ αποδέχονται κι αναγνωρίζουν ταινίες λεπτής θεματολογίας, καθώς στο Φεστιβάλ Βενετίας εκείνης της χρονιάς οι δύο πρωταγωνιστές κέρδισαν το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού, καλύτερης μουσικής και του μεγάλο βραβείο, αυτό του Χρυσού Λιονταριού το οποίο και παρέλαβε ο σκηνοθέτης.


- Το 1993 στο δράμα Philadelphia, παρακολουθήσαμε την ιστορία του Andrew Beckett ο οποίος και απολύθηκε από τη μεγαλύτερη νομική εταιρεία της Φιλαδέλφειας όπου εργαζόταν όταν οι εργοδότες του αντιλήφθηκαν ότι πάσχει από AIDS. Ποιος δεν έχει δει αυτή την ταινία, ποιος μπορεί να μην συγκινήθηκε, ποιος μπορεί να μην την θυμάται! Από τότε που το AIDS αναγνωρίστηκε πλέον ως επίσημη ασθένεια, το Hollywood χρειάστηκε σχεδόν 10 χρόνια για ν’ αποτολμήσει την κινηματογράφηση μιας ιστορίας γύρω απ’ αυτό το θέμα. Βέβαια, όταν πρωτοεμφανίστηκε, ο κόσμος θεωρούσε λανθασμένα πως πρόκειται για ασθένεια των ομοφυλόφιλων. Έτσι ταυτοποιείται και ο ήρωας της ιστορίας μας. Ο Tom Hanks σ’ έναν τολμηρό και ταυτόχρονα ευαίσθητο ανθρώπινο ρόλο που τον κατέταξε στα υψηλά ερμηνευτικά κλιμάκια και που του χάρισε το πρώτο του χρυσό αγαλματάκι. Αλλά και ο Denzel Washington στο ρόλου του άγνωστου ομοφοβικού δικηγόρου που προσλαμβάνεται για να κινηθεί δικαστικά εναντίον της νομικής εταιρείας δίνει μια αξιοπρεπέστατη ερμηνεία. Μια ταινία που ασχολήθηκε με το δικαίωμα στην διαφορετικότητα και στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών, έτσι ώστε να πάψουν να θεωρούνται παράσιτα.


- Το “Total Eclipse” είναι μια δραματική ταινία παραγωγής 1995. Θεωρώ πως είναι μια απ’ τις πιο καλλιτεχνικές ταινίες που έχω δει και βασίζεται στην αληθινή ιστορία της σχέσης μεταξύ δύο Γάλλων ποιητών, αυτή του Paul Verlaine με τον κατά οκτώ χρόνια μικρότερό του Arthur Rimbaud. Μια ιστορία που εξηγεί πόσο δυνατό και ταυτόχρονα πόσο καταστροφικό μπορεί να γίνει ένα μοιραίο πάθος. Σε μια Γαλλία του 19ου αιώνα, οι δύο άντρες ανταλλάσσουν μεταξύ τους ερωτικές επιστολές οι οποίες κι έδωσαν το έναυσμα στην σκηνοθέτη Agnieszka Holland. Ένας νέος άνθρωπος που ήρθε να τα ταράξει τα ήσυχα νερά της νωχελικής ζωής ενός μεγαλύτερου. Που τον οδήγησε σ’ έναν κόσμο εξερεύνησης του ίδιου του του εαυτού χωρίς φραγμούς κι αναστολές. Σ’ ένα ταξίδι αναζήτησης που από τον παράδεισο τον βούλιαξε στον κόσμο της ζήλιας και της αμφιβολίας. Το τέλος... ποτέ δεν μπορεί να είναι καλό όταν έχεις περάσει μέσα από την κόλαση και κατά συνέπεια έχεις καεί, ψυχή και σώμα στις φλόγες της. Μια από τις πρώτες δουλειές του Leonardo DiCaprio, που παρά το νεαρό της ηλικίας του απέδειξε πως είχε τα κότσια να ρισκάρει και να γνωρίσει το Ευρωπαϊκό σινεμά σε μια υπέροχη αναβίωση της κουλτούρας του τότε Γαλλικού τρόπου ζωής κι ένας David Thewlis που παρά την δυναμική του παρουσία δεν καταφέρνει να μην πέσει θύμα του ίδιου του πάθους.


- Παραγωγής 1996 το “A Beautiful Thing” το μόνο που μπορεί να κερδίσει είναι, αν όχι την εκτίμηση, τη συμπάθεια του θεατή. Έχουμε 2 έφηβους, τον Jamie που δεν θα τον χαρακτηρίζαμε και ως το πιο δημοφιλές παιδί του σχολείου και τον Ste, ο δημοφιλής αθληταράς της διπλανής πόρτας. Ο Ste όμως ξυλοκοπείται από τον πατέρα και τον μεγαλύτερο αδερφό του. Ένα τέτοιο περιστατικό βίας θα φέρει τα δύο αγόρια κοντά και τη μητέρα του Jamie στην απόφαση να δώσει άσυλο στο νεαρό αγόρι. Η φιλίας όμως τον δύο νέων εξελίσσεται σε κάτι παραπάνω καθώς η έλξη που νιώθουν δεν μπορεί να τιθασευτεί. Μια πολύ τρυφερή ιστορία γεμάτη από εκείνη την αγνή κι αφελή αγάπη που χαρακτηρίζει την εφηβεία. Μα μεταξύ δύο αγοριών; Γιατί όχι; Είπαμε, αυτά συμβαίνουν! Η ουσία είναι πως τόσο η Hattie Macdonald, όσο και οι νεαροί πρωταγωνιστές συμβάλλουν στο να βγει μια εικόνα τρυφερή και στοργική, κατανόησης κι αλληλοϋποστήριξης κι όχι πρόστυχης, στηριγμένης στη σεξουαλική της βάση. Επιπλέον έχει ενδιαφέρον η αντιμετώπιση του γεγονότος από τον περίγυρο των δύο νέων. Απ’ τη μία η μάνα που φοβάται για το παιδί της αν η οικογένεια του άλλου ανακαλύψει τη σχέση τους, που αν και μέσα της μπορεί να μην την εγκρίνει, θέλει να στηρίξει τις επιλογές τους αν κι εφόσον είναι αληθινές κι έχουν αποδεχτεί τη σεξουαλικότητά τους. Απ’ την άλλη μια αρρωστημένα βίαιη οικογένεια που είναι ικανή να προβεί σε έγκλημα και για λιγότερο σημαντικούς λόγους. Έχει ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον, όχι τόσο λόγω της σεξουαλικής αναζήτησης και προτιμήσεων, όσο στην αντιμετώπιση της δεδομένης κατάστασης από τους άλλους. Τελικά δεν σκεφτόμαστε όλοι το ίδιο κι εκεί πάνω παίζει το σενάριο.


- Το 1999 ο Pedro Almodovar κέρδισε τον θαυμασμό κριτικών και θεατών με το “Todo sobre mi Madre”. Η ταινία πραγματεύεται την ιστορία μιας μητέρας που χάνει τον 17χρονο γιο της εξαιτίας ενός ατυχήματος. Αποφασίζει λοιπόν να πάει να βρει τον πατέρα του ο οποίος δεν έμαθε ποτέ πως είχε ένα παιδί λόγω του ότι η αιτία του χωρισμού τους ήταν πως ήταν τραβεστί. Τον βρίσκει αλλά πλέον είναι η Λόλα και τίποτα δεν θυμίζει τον άντρα με τον οποίο κάποτε κοιμήθηκε μαζί. Η νεαρή μητέρα της ταινίας ζει σ’ ένα σουρεαλιστικό περιβάλλον, περιτριγυρισμένο από πόρνες και τραβεστί. Σαν πρώτο άκουσμα σίγουρα δεν είναι ότι πιο κολακευτικό. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια πολύ δυνατή ταινία που παρά την εκκεντρική της, ίσως και ακραία της υπόθεση, έχει να κάνει με την γυναικεία ψυχοσύνθεση στην οποία και προσπαθεί να εντρυφήσει ο σκηνοθέτης και κυρίως σε ότι έχει να κάνει με την αγάπη και την αφοσίωση της μάνας που δεν μπορεί με τίποτα να συγκριθεί. Μιας μάνας που προσπαθεί μέσω του δικού της νέου βίου να κερδίσει την εξιλέωση που ζητά η ψυχή της για τον πατέρα που στέρησε από το αδικοχαμένο της παιδί. Όμως, ακόμα κι αν σας συγκινεί η ιστορία της πονεμένης μάνας και δεν έχετε δει την ταινία, σκεφτείτε το αν είσαστε ευαίσθητοι περί της σεξουαλικότητας μιας και ο σουρεαλισμός του Almodovar μπορεί να μην αντίκρισμα στα μάτια σας.


- Και ποιος δεν ξέρει το “Brokeback Mountain” πλέον! Μόνο η Malboro δεν βγήκε να κάνει μήνυση επειδή δύο cowboys παρουσιάστηκαν να έχουν ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Μια ταινία που εκθειάστηκε από τους κριτικούς και δίχασε τους θεατές. Υπό την μαγευτική σκηνοθεσία του Ang Lee, ο Heath Ledger στην πρώτη μεγάλη ερμηνεία της καριέρας του και ο Jake Gyllenhaal που ήταν αναμενόμενο κάποια στιγμή να κάνει το μεγάλο μπαμ, ενσαρκώνουν τους Ennis και Jack αντίστοιχα. Δύο νέοι κοντά στα 19 που γνωρίζονται στα πλαίσια της δουλειάς του στα βουνά του Brokeback κι αναπτύσσουν ερωτική σχέση. Είναι όμως τα πράγματα τόσο επιφανειακά; Δε νομίζω καθώς η σχέση τους κρατάει 20 χρόνια περνώντας από την φιλία, στη σωματική έλξη, από ‘κει στον έρωτα για να κορυφωθεί με την απόλυτη έκφραση της αγάπης και της συντροφικότητας. Κι αν νομίζετε πως τους απονέμονται τα εύσημα για την σχέση του κάνετε λάθος καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που το ίσιο το σενάριο τους κατηγορεί για την καταστροφική πορεία της οικογενειακής τους ζωής από το πάθος τους. Ο Jack φαινομενικά ευάλωτος αλλά συνειδητοποιημένος, έχοντας αποδεχτεί τη φύση του, είναι ανοιχτός στο ν’ ακούσει την καρδιά του. Όχι όμως το ίδιο κι ο Ennis που τελικά είναι ο πιο ευάλωτος απ’ όλους. Μια τραυματική ανάμνηση του παρελθόντος τον οδηγεί σε μια σειρά από λάθη που τον οδηγούν στην απόγνωση. Και τελικά μοιάζει σαν ο πιο συνειδητοποιημένος να φεύγει για να δώσει στον δεύτερο τη λύτρωση που χρειαζόταν με μοναδικό βάσανο τις χαμένες αναμνήσεις που ποτέ όμως δεν ξεθωριάζουν. Δυο πουκάμισα μένουν να συμβολίζουν αυτό που είχαν, κρεμασμένα σε μια ντουλάπα κι εκεί που ο ένας είχε τον άλλο μέσα του, οι ρόλοι αντιστρέφονται και τα πάντα σβήνουν με μια σιωπηλή και νοερή υπόσχεση.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...