Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Χανιά, σήμερα
Στην Ιερά Μονή της Παναγιάς Ακρωτηριανής ο συντηρητής έργων τέχνης Σταύρος Βεγράκης ανακαλύπτει μια αριστουργηματική και συνάμα «βλάσφημη» εικόνα, που κανείς δεν θα περίμενε να βρίσκεται σ’ ένα μοναστήρι. Ποιος είναι, άραγε, ο άγνωστος δημιουργός της, του οποίου την τέχνη χαρακτηρίζει ένας γνήσιος και απαράμιλλος ρεαλισμός, και κυρίως πώς έφτασε να ακολουθήσει μια τόσο τολμηρή τεχνική στις αγιογραφίες του;
Σε ένα ταξίδι του στη Σμύρνη ο Βεγράκης θα βρει την άκρη της ιστορίας σε ένα εντελώς απρόσμενο μέρος. Επιστρέφοντας στα Χανιά, θα του αποκαλυφθεί μια τραγική ιστορία, βαθιά θαμμένη στη μνήμη της πόλης.
Χανιά, 1900-1922
Μια μάνα ψαλιδίζει με άκαρδο πείσμα τις φτερούγες που πάνε να φυτρώσουν στις πλάτες του παιδιού της. Ξεφεύγοντας για λίγο από το υγρό υπόγειο, τη φυλακή του, ο Ιωάννης, ένας «ατελής» άνθρωπος, πασχίζει να φτάσει στην τελειότητα. Ο νεαρός ζωγράφος τολμά το αδιανόητο, αδιαφορώντας για το τίμημα. Βλασφημία ή ωδή στον έρωτα είναι η δημιουργία του; Ποιος, όμως, μπορεί να κρίνει την τέχνη που πηγάζει από την αλήθεια της ψυχής;
Στη δίνη της ανασφάλειας και των τραγικών ιστορικών γεγονότων, δύο νέα παιδιά δεν διστάζουν να ερωτευτούν μέχρις εσχάτων. Έναν αιώνα μετά, η αγάπη, η ανθρώπινη αναλγησία και το φοβερό τέλος είναι αδύνατο να ξεχαστούν…

Προσωπική άποψη:
Ο Σπύρος Πετρουλάκης, μετά τη μεγάλη επιτυχία της τηλεοπτικής μεταφοράς του βιβλίο του "Σασμός", επιστρέφει με ένα νέο μυθιστόρημα, που ίσως και να είναι το καλύτερο που έχει γράψει μέχρι σήμερα. Ένα βιβλίο μεστό, ώριμο, ολοκληρωμένο, πλημμυρισμένο από εικόνες και συναισθήματα, που πολύ δύσκολα δεν θα καταφέρει ν' αγγίξει την ψυχή όποιου αναγνώστη βρεθεί στα χέρια του, και το οποίο αποδεικνύει πως δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες του, αλλά έχει την ανάγκη ν' αποδείξει πως έχει πολύ περισσότερα πράγματα μέσα του, τα οποία και θέλει να μοιραστεί με τον κόσμο. Το "Κατά Ιωάννη", λοιπόν, είναι ένα βιβλίο που μπορεί να υποστηρίξει όλα αυτά και που είμαι σίγουρη πως αρκετοί θα επιστρέψουν σε αυτό μετά την πρώτη του ανάγνωση.

Ο Σταύρος Βεργάκης, ένας συντηρητής έργων τέχνης, αναλαμβάνει ν' αναπαλαιώσει την εικόνα της Παναγίας Ελεούσας, στην Ιερά Μονή Παναγιάς της Ακρωτηριανής στα Χανιά. Μια εικόνα θεωρητικά βλάσφημη, που κανείς δεν θα περίμενε να συναντήσει σ' ένα μοναστήρι, η οποία, όμως, κρύβει μυστικά θαμμένα για έναν ολόκληρο αιώνα, που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Πίσω στο παρελθόν, ο Ιωάννης, ένας νέος κι εξαιρετικά ταλαντούχος ζωγράφος, που έχει περιθωριοποιηθεί λόγω της αναπηρίας του, τόσο από την ίδια του την οικογένεια όσο και από την τοπική κοινωνία, είναι αφοσιωμένος στην τέχνη του προσπαθώντας να περάσει μέσω αυτής όλα όσα έχει στο μυαλό και στην καρδιά του. Ανάμεσα σε αυτά, ο έρωτάς του για μια νεαρή μουσουλμάνα, κάτι που θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός πανέμορφου πίνακα, ο οποίος γεννά μίσος και θρέφει πάθη.

Η πλοκή είναι μοιρασμένη ανάμεσα σε δύο χρονικές περιόδους, αυτή του σήμερα κι εκείνη του 1900-1922, με τη δράση της αφήγησης να "τρέχει' παράλληλα και με το παρελθόν να έρχεται να "δέσει" με το παρόν, έτσι ώστε πορευτούμε σταδιακά στην ολοκλήρωση μιας ιστορίας που έχει τις ρίζες της πολύ βαθύτερα απ' όσο αρχικά φαντάζει. Μιας ιστορίας βαθιά ανθρώπινης, με καθαρά κοινωνικό χαρακτήρα, γεμάτη πόνο, αίμα, βάσανα, πικρία, γεγονότα σκληρά και άδικα που δεν μπορούν παρά να σημαδέψουν ανθρώπινες ψυχές. Παράλληλα, όμως, είναι και μια ιστορία που μας θυμίζει πως η ζωή, αν και δεν είναι πάντα εύκολη, χρειάζεται πάθος και πείσμα για να την ζήσεις, μα και ελπίδα μέσα στην καρδιά σου πως θα μπορέσεις να κατακτήσεις το μέλλον που τόσο λαχταράς. Ένα μέλλον όπου τα όνειρα δεν σβήνουν, και που ο έρωτας και η αγάπη μπορούν ν' ανθίσουν κόντρα σε όλους και όλα.

Για μια ακόμα φορά, ο συγγραφέας επιλέγει ως τόπο δράσης της εξέλιξης της ιστορίας του την Κρήτη, την ιδιαίτερη πατρίδα του, που τόσο πολύ αγαπά, και που δεν διστάζει να την αναδείξει σε κάθε ευκαιρία. Αυτός ίσως και να είναι ο λόγος που μπορεί και αποτυπώνει την ομορφιά της με τόσο μεγάλη ευκολία, χωρίς να παραλείπει ν' αναφερθεί και στα κακώς κείμενα αυτής, ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με τις κοινωνικές προεκτάσεις της ιστορίας του. Μας μεταφέρει στις ίδιες γειτονιές των Χανίων, με διαφορά ενός αιώνα, αποτυπώνοντας με ρεαλισμό και αληθοφάνεια τις διακρίσεις ανάμεσα στις δύο αυτές χρονικές περιόδους, τόσο τοπογραφικά όσο και ηθικά, με τις διαφορές και τις ομοιότητες να παρουσιάζονται με τρόπο ξεκάθαρο, που μας βοηθά στο να "ταξιδέψουμε" από το παρελθόν στο παρόν και πάλι πίσω χωρίς καμία απολύτως δυσκολία.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο καταφέρνει ν' αποτυπώσει, όχι μόνο τις ιδιαιτερότητες του Ιωάννη, που ακριβώς γι' αυτές καλούμαστε να τον αγαπήσουμε, αλλά και της μοναδικότητας της τέχνης του, της απεικόνισης των βαθύτερων σκέψεων και συναισθημάτων του μέσω αυτής. Μιας τέχνης που πρωταγωνιστεί κι αυτή με τον δικό της τρόπο και που δεν είναι απλά δημιουργήματα πάνω σε χαρτί, αλλά που είναι ζωντανή, πάλλεται, έχει καρδιά και ψυχή. Οι χαρακτήρες της ιστορίας είναι άρτια σκιαγραφημένοι, με τον Ιωάννη σαφέστατα να πρωταγωνιστεί και με τον συγγραφέα να εμβαθύνει πολύ περισσότερο σε αυτόν, όπως εμβαθύνει στις κοινωνικές διακρίσεις, στον ρατσισμό, στο παράλογο μίσος και στην τραγικότητα που μπορεί να φέρει η ανθρώπινη ύπαρξη, όταν τα ηνία της βρίσκονται στα χέρια ανθρώπων που δεν μπορούν να δουν πέρα από το προφανές. Μια βαθιά συγκινητική, ανθρώπινη ιστορία, που σίγουρα θα σας προβληματίσει και θ' αγγίξει την καρδιά σας.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Πετρουλάκης Σπύρος
Εκδόσεις: Μίνωας
Κατηγορία: Ελληνική Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 496
ISBN: 978-618-02-2023-0