Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
Η νεαρή Εύα Μπρουνς ζει μια ανέμελη ζωή στη Φρανκφούρτη του 1963. Ο πόλεμος είναι μια θολή παιδική ανάμνηση, η ταβέρνα του πατέρα της πηγαίνει καλά, και ο Γίργκεν, ο πλούσιος φίλος της, ετοιμάζεται να της κάνει πρόταση γάμου.
Όλα, όμως, ανατρέπονται όταν προσλαμβάνεται ως διερμηνέας σε μια δίκη για εγκλήματα πολέμου, όπου και γνωρίζει τον Ντέιβιντ Μίλερ, έναν μαχητικό και αινιγματικό Καναδό δικηγόρο. Μεταφράζοντας τις καταθέσεις, η Εύα έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με το τρομερό παρελθόν της πατρίδας της. Και αρχίζει να αναρωτιέται: Γιατί οι δικοί της αντιδρούν τόσο στη συμμετοχή της στη διαδικασία; Γιατί δε μιλούν ποτέ για το τι έκαναν στον πόλεμο;
Καθώς η «Δεύτερη Δίκη του Άουσβιτς», όπως θα μείνει στην Ιστορία, συγκλονίζει μια ολόκληρη χώρα, η Εύα δεν μπορεί πια να είναι απλώς η καλή κόρη που ετοιμάζεται να γίνει καλή σύζυγος. Πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις έτοιμες αλήθειες και σε αυτό που της λέει η συνείδησή της. Ανάμεσα στη συλλογική λήθη και στην προσωπική ευθύνη – και τελικά, ανάμεσα στο μίσος και στην αγάπη.

Προσωπική άποψη:
Τα τελευταία χρόνια διάβασα πάρα πολλά βιβλία που σχετίζονταν με το Ολοκαύτωμα, τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη φρίκη που βίωσαν οι Εβραίοι στα χέρια των Ναζιστών. Κάποια απ' αυτά βασίζονταν σε αληθινά γεγονότα, άλλα σε μαρτυρίες επιζώντων που δεν είχαν δει και τόσο πολύ το φως της δημοσιότητας όλα αυτά τα χρόνια, ενώ κάποια άλλα ήταν καθαρή μυθοπλασία -όσο καθαρή μπορεί να είναι μια μυθοπλασία που έχει τις ρίζες της στην Ιστορία. Η αλήθεια είναι πως πολλά από τα βιβλία αυτά με τάραξαν, με σόκαραν και έχουν κερδίσει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, αλλά κάπου είχα αρχίσει να κουράζομαι και να λέω στον εαυτό μου: Φτάνει, ό,τι διάβασες γι' αυτό το θέμα, διάβασες. Μέχρι που κυκλοφόρησε "Η διερμηνέας", η οποία, όπως μαρτυρούσε και το οπισθόφυλλό της, είχε να μου προσφέρει μία ιστορία που μέχρι τώρα δεν είχα ξανακούσει. Και πράγματι, αποδείχθηκε πως έτσι ήταν.

Στη Φρανκφούρτη του 1963, η Εύα Μπρουνς ζει μια ήσυχη ζωή, όπου όλα κυλούν αρμονικά. Ο πόλεμος δεν είναι παρά μια θολή ανάμνηση του παρελθόντος, η ταβέρνα του πατέρα της είναι εξαιρετικά επιτυχημένη αποφέροντάς τους καλά κέρδη, ενώ η σχέση της με τον γόνο μιας πλούσιας οικογένειας οδεύει προς γάμου κοινωνία. Τίποτα δεν φαίνεται να μπορεί να αναστατώσει τη ζωή της. Τίποτα, μέχρι τη στιγμή που προσλαμβάνεται ως διερμηνέας σε μια δίκη που αφορά εγκλήματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί είναι που γνωρίζει και τον αινιγματικό, μαχητικό δικηγόρο Ντέιβιντ Μίλερ. Ξεκινώντας να μεταφράζει τις καταθέσεις, και όσο περισσότερο βυθίζεται στα σκοτάδια της υπόθεσης αυτής, τόσο περισσότερο η οικογένεια και ο περίγυρός της αντιδρούν και την πιέζουν ν' αποσυρθεί, και μπροστά στην πίεση αυτή, μα και στη φρίκη των μαρτυριών που διαβάζει, η Εύα δεν μπορεί παρά να έρθει αντιμέτωπη με τρομερές σκέψεις, όχι μόνο σε σχέση με τους οικείους της και τη δική του θέση στον πόλεμο, αλλά ολόκληρης της χώρας της.

Η υπόθεση του βιβλίου βασίζεται στην επιλεγόμενη «Δεύτερη Δίκη του Άουσβιτς», που όχι μόνο έμεινε στην Ιστορία, αλλά σόκαρε ολόκληρο τον πλανήτη με τις αλήθειες που βγήκαν στην επιφάνεια μέσα απ' αυτήν. Και εδώ έχουμε την τρανή απόδειξη πως, καμιά φορά, τα γεγονότα που ακολουθούν την Ιστορία μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά και ίσως να έχουν να μας διδάξουν πράγματα που θα έπρεπε ν' αποτελούν κανόνα στην μετέπειτα ζωή μας, πόσο μάλλον στην ανθρώπινη υπόστασή μας, κάτι που με τη σειρά τους θα μας βοηθούσε να κάνουμε αυτό τον κόσμο καλύτερο. Ίσως η σκέψη να μην είναι αρκετή για να επιφέρει την αλλαγή, αφού είναι απαραίτητες και οι πράξεις, αλλά είναι μια καλή αρχή για να ξεκινήσει κανείς, και βιβλία όπως το συγκεκριμένο μάς το θυμίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Το πιο έξυπνο πράγμα που έκανε η Hess στο βιβλίο της αυτό, είναι η επιλογή της Εύας ως πρωταγωνίστρια. Γιατί μπορεί να ξέρουμε πως αυτή είναι η κεντρική μας ηρωίδα, αλλά πολύ σύντομα, ξεκινώντας την ανάγνωση της ιστορίας αυτής, ξαφνιαζόμαστε όταν συνειδητοποιούμε πως μέσω της δικής της παρουσίας, την κεντρική σκηνή στη θέση της αφήγησης, παίρνουν δεκάδες άλλοι άνθρωποι. Οι καταθέσεις τους, στα χέρια της Εύας, αποκτούν φωνή και μέσα από τις σκέψεις και τα συναισθήματα που ξυπνούν στην ψυχή της, σαν να τους κάνει ν' αποκτούν και υπόσταση. Αυτή είναι μια τεχνική που δεν συναντάμε πολύ συχνά και που μπορεί να έχει πολύ γρήγορες εναλλαγές, όπως στην προκειμένη περίπτωση, που θα μπορούσαν να μπερδέψουν τους αναγνώστες, αλλά η Hess χειρίζεται πολύ καλά τη μετάβαση από τη φωνή της Εύας σε αυτή των μαρτύρων, κορυφώνοντας την ένταση εκεί που χρειάζεται, μα και το συναίσθημα εκεί που απαιτείται.

Κατά μία έννοια, η ιστορία είναι χωρισμένη σε δύο ενότητες, σε αυτήν που αφορά το δικαστικό κομμάτι, στο οποίο αποδίδονται στοιχεία και γεγονότα που αφορούν τα εγκλήματα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και λεπτομέρειες που αφορούν το Άουσβιτς και τη φρίκη που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα σπάργανά του, και σε εκείνη που αφορά την Εύα και τη δικιά της ιστορία, μέσα από την οποία ανακαλύπτει αλήθειες για την πατρίδα και την οικογένειά της, που θα την ταράξουν και θα φέρουν τα πάνω κάτω στον κόσμο της, οδηγώντας την σε ένα σημείο όπου υπάρχουν δύο μονοπάτια και εκείνη πρέπει να διαλέξει το ένα. Εκείνο του να είναι αυτό που τις επιβάλλουν οι άλλοι να είναι, καλή κόρη και σύζυγος, εθελοτυφλώντας μπροστά σε πράγματα που κανείς δεν θα έπρεπε, ή να είναι ελεύθερη, ανεξάρτητη και πάνω απ' όλα, ειλικρινής με τον εαυτό της, την καρδιά, το μυαλό και την ψυχή της.

Η ιστορία της Hess μας ταξιδεύει ανάμεσα σε δύο χρονικές περιόδους, αποτυπώνοντας την κάθε μία απ' αυτές με απόλυτο ρεαλισμό και αληθοφάνεια, καθιστώντας εμφανείς τις διαφορές ανάμεσά τους. Παράλληλα, είναι ξεκάθαρο το ότι έχει μελετήσει πολύ πριν να προχωρήσει στην συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου, παντρεύοντας την Ιστορία με την μυθοπλασία με άκρως άρτιο τρόπο, προσφέροντάς μας ένα κράμα διδακτικό μεν, καθόλου δεικτικό δε, αποτυπώνοντας την αλήθεια που η Ιστορία προσπάθησε μάταια να κρύψει, όχι θέλοντας να τιμωρήσει, αλλά να συνετίσει, ακόμα κι αν κάποιες φορές επιλέγει να αφηγηθεί ακραίες ιστορίες από το παρελθόν για να το πετύχει. Μια ιστορία βαθιά ανθρώπινη, εξαιρετικά συγκινητική, που θα σας κάνει να θυμώσετε κάποιες φορές, αλλά και που θα σας προβληματίσει και θα σας κάνει να αναρωτηθείτε πόσο άνθρωποι είστε και εσείς οι ίδιοι, μα και ποιο μονοπάτι θα επιλέγατε αν ήσασταν στη θέση της Εύας.
Βαθμολογία 9/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Annette Hess
Μεταφραστής: Παύλου Αλεξάνδρα
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2020
Αρ. σελίδων: 352
ISBN: 978-618-01-3341-7