Συνοπτική περίληψη του βιβλίου:
«Έτσι είναι τα Σπίτια: Σε φέρνουν στον κόσμο και μετά σε αφανίζουν».
Υπάρχει ένα παλιό χωριό σκαμμένο στην πέτρα της ιταλικής ενδοχώρας, το όνομά του είναι Σπίτια. Από τις βουνοκορφές έως τα παλιά τείχη και τα λιθόστρωτα σοκάκια, φωλιάζει στην καρδιά της Μαρέμμα, χτισμένο πάνω σ’ έναν κοιμισμένο γίγαντα. Όταν εκείνος αρχίζει να βρυχάται και στο χωριό επιστρέφει ένας άσωτος εγγονός, τα στόματα ανοίγουν και ένας χείμαρρος από ιστορίες απειλεί να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του. Ένας άντρας σκοτώνει τον δίδυμο αδερφό του και παίρνει τη θέση του. Μια γεροντοκόρη αναπολεί τον χαμένο της έρωτα συντροφιά με τη σκυλίτσα της. Μια γυναίκα εξαφανισμένη πριν από σαράντα χρόνια ζει αλυσοδεμένη σε μια μυστική καταπακτή. Ο πότης εφημέριος κλέβει τις προσφορές των πιστών. Ο γιατρός σπρώχνει στον θάνατο τους απόκληρους του χωριού. Εργάτες, μεταλλωρύχοι, αγρότες, νοικοκυρές, χαμίνια και νάνοι σέρνονται σε μια δίνη ίδιων πάντα ημερών, ο καθένας και τα φαντάσματά του. Ο καθένας και το σκοτάδι του.
Ένας μικρόκοσμος με κρυμμένα μυστικά, χαμένες προσδοκίες, δεισιδαιμονίες και ανομολόγητα εγκλήματα· περιουσίες που χάνονται, σχέδια για εκδίκηση που εξυφαίνονται· κάποιοι είναι έτοιμοι να παραδώσουν το πνεύμα, άλλοι πουλάνε τα παιδιά τους, ενώ την ίδια ώρα κάποιοι επιστρέφουν για να σωθούν, αναζητούν μια καινούρια ζωή, και μερικές φορές, απρόσμενα, αγαπούν – κι αυτό αλλάζει τα πάντα. Συνδυάζοντας στοιχεία από αστυνομικό μυθιστόρημα, ψυχολογικό θρίλερ, γοτθική λογοτεχνία και σκοτεινό παραμύθι, ο Σάσα Νασπίνι ξεδιπλώνει αριστοτεχνικά την εποποιία ενός περίκλειστου κόσμου, που καταποντίζεται στο απόλυτο κακό, στα έγκατα της ίδιας της γης που τον γέννησε.
«Γιατί τα Σπίτια αναπνέουν. Ασθμαίνουν. Είναι ένα λαβωμένο ζώο».

Προσωπική άποψη:
Πολλά είναι τα βιβλία που διαβάζει κανείς μέσα σε μια χρονιά, λίγα εκείνα που θ' αγαπήσει, ακόμα λιγότερα εκείνα που θα ξεχωρίσει και θα κατακτήσουν μια μοναδική και πολύ ιδιαίτερη θέση στην καρδιά του. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και "Τα σπίτια της ανησυχίας" του Ιταλού Sacha Naspini, το οποίο υπόσχεται πάρα πολλά και τελικά, όχι μόνο δεν σε απογοητεύει, αλλά σου προσφέρει και πολλά περισσότερα απ' όσα περίμενες, μέσα από μια πολυπρόσωπη, πολυδιάστατη και πολύπλευρη ιστορία, που μπορείς να την παρακολουθήσεις από εκατοντάδες μεριές και να την αναλύσεις από άλλες τόσες, έχοντας πάντα κάτι νέο να πεις αναφορικά με την ουσία και την αλήθεια της, μα και τόσα λίγα λόγια ώστε να μπορέσεις να εκφράσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου σε όλη τους την ολότητα.

Σε έναν μαεστρικά κατασκευασμένο μικρόκοσμο, σκαμμένο στην πέτρα της ιταλικής ενδοχώρας, στην καρδιά της Μαρέμμα, έχει δημιουργηθεί μια μικρή κοινωνία, που αρχίζει να σείεται με το "ξύπνημα" του κοιμισμένοι γίγαντα που απειλεί να τους κατασπαράξει, ενώ παράλληλα αρχίζει ένας κύκλος εξομολογήσεων, με κάθε κάτοικο να εκφράζει τις δικές του αλήθειες αλλά και να φέρνει στο φως μυστικά που επηρεάζουν όχι μόνο αυτόν και τη δική του ζωή, αλλά και όσων βρίσκονται γύρω του, έμμεσα ή άμεσα, με αφορμή την επιστροφή του Σαμουέλε, που εδώ και πολύ καιρό έχει καταφύγει στη λύση της φυγής, αφήνοντας πίσω το χωριό του κι όλα όσα αυτό εκπροσωπεί, κουβαλώντας, όμως, πάντα στους ώμους του το βάρος του μυστηρίου που συνόδευε την ύπαρξή του, ένα βάρος που αυξάνει ακόμα περισσότερο η κατηγορία ενός φόνου που ο ίδιος φαίνεται να έχει διαπράξει, αλλά που στην πραγματικότητα δεν μπορεί να βεβαιωθεί απόλυτα από κανέναν.

Ο Naspini παρουσιάζει όλη αυτή τη νοσηρή πραγματικότητα με ωμό ρεαλισμό και την περιγράφει με μια αληθοφάνεια, ακόμα και στις πιο μικρές λεπτομέρειες, που σε χτυπάει σαν γροθιά στο στομάχι. Μέσα στην αφηγηματική του ειλικρίνεια, δεν διστάζει να γίνει σκληρός, και σε καμία των περιπτώσεων δεν ωραιοποιεί γεγονότα και καταστάσεις, αλλά ούτε και τον εσωτερικό κόσμο των πρωταγωνιστών του, με τον καθέναν απ' αυτούς να ζει το δικό του δράμα, τη δική του ιστορία, με την κάθε μία απ' αυτές να είναι βουτηγμένη στα χειρότερα συναισθήματα που μπορεί ποτέ να βιώσει άνθρωπος. Πόνος, απελπισία, ζήλια, εκδικητικότητα, οργή, προδοσία, όλα γεννήματα του κακού, που συνεχίζει να τα τροφοδοτεί σε κάθε τους βία, αποδεικνύοντας σε κάθε ευκαιρία, με τον πιο περίτρανο τρόπο, σε ποια άκρα μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος και σε ποιες πράξεις μπορεί να οδηγηθεί παρακινούμενος απ' όλα αυτά.

Τα Σπίτια φαντάζουν να είναι η μήτρα του κακού, καταφέρνοντας, όμως, με περίτεχνους τρόπους ν' αποκρύπτουν την πραγματικότητα, κρύβοντάς το στις πιο σκοτεινές γωνιές του, με εκείνο, ωστόσο, να παραμένει απειλητικό, αδηφάγο, ανίερο, έτοιμο να παρασύρει στο πέρασμά του οποιοδήποτε συναίσθημα μπορεί ν' αποκλίνει από εκείνα που πηγάζουν από μέσα του, βασανίζοντας ανθρώπους, βυθίζοντας συνειδήσεις στο απόλυτο σκοτάδι, καταπίνοντας όνειρα και οποιαδήποτε σπίθα ελπίδας που μπορεί να τολμήσει να ξεπηδήσει από τα βάθη όλων αυτών. Τα Σπίτια δεν είναι όμορφα, δεν είναι ζεστά, δεν είναι αθώα, δεν προσφέρουν θαλπωρή ούτε ασφάλεια, μα σε καταπίνουν μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο, σου στερούν το οξυγόνο, δεν σε αφήνουν ν' αναπνεύσεις. Ουσιαστικά, οι κάτοικοι δεν είναι είναι παρά πιόνια σε μια παρτίδα σκάκι, που ακόμα κι αν θελήσουν να κινηθούν προς μια διαφορετική κατεύθυνση, δεν μπορούν να το κάνουν, γιατί κάποιος άλλος τους ελέγχει.

Με έντονα γοτθικά στοιχεία, με τραχιά αφηγηματική διάθεση μα και με έντονο αφηγηματικό λυρισμό συνάμα, ο συγγραφέας δημιουργεί ένα σκοτεινό παραμύθι που ακροβατεί ανάμεσα στο αστυνομικό μυθιστόρημα και στο θρίλερ μυστηρίου, καταφέρνοντας εν τέλει, το μείγμα αυτό, να έχει μια ολόδική του ταυτότητα, μια τόσο ιδιαίτερη αισθητική, που δεν είμαι σίγουρη αν έχει συναντήσει παρόμοιά της σε άλλο μυθιστόρημα, τουλάχιστον όχι τα τελευταία χρόνια. Και μπορεί να είναι ένα βιβλίο που εμπεριέχει τόσους πολλούς χαρακτήρες και τόσες πολλές διαφορετικές υποϊστορίες μέσα σε αυτό, ωστόσο, δεν γίνεται ούτε για μια στιγμή χαοτικό, ενώ, παράλληλα, παρά το γεγονός ότι πιθανότατα να μην ταυτιστείς με το δράμα κανενός από τους χαρακτήρες, επειδή είναι δοσμένο μέσα από ένα πρίσμα "εγκλεισμού" που γιγαντώνει τα πάντα, θα μπορέσεις σίγουρα να τους κατανοήσεις σε βάθος και να βιώσεις τις αλήθειες και την πραγματικότητά τους με τρόπους που δεν φαντάζεσαι.
Βαθμολογία 10/10

Ταυτότητα βιβλίου:
Συγγραφέας: Sacha Naspini
Μεταφραστής: Οικονομίδου Μαρία
Εκδόσεις: Πατάκης
Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία
Έτος Έκδοσης: 2022
Αρ. σελίδων: 592
ISBN: 978-960-16-8980-7